Η τελετή του Νιπτήρος και το σύμπλεγμα του ασπασμού της παπικής παντόφλας

Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες βλέπουμε στις οθόνες των πάπα να πλένει και να ασπάζεται τα πόδια 12 κρατουμένων η οποία δήθεν συμβολίζει το πλύσιμο των ποδιών των Αποστόλων(γνωστή ως Τελετή του Νιπτήρος) από τον Χριστό.

 Η τελετή του Νιπτήρος γίνεται στις κατά τόπους εκκλησίες ή στις μοναστικές κοινότητες.Το σημαντικό σε αυτήν την τελετή δεν είναι ο αριθμός των συμμετοχόντων,αλλά η μεταξύ τους σχέση.

Ο ανώτερος στην ιεραρχία πλένει τα πόδια των υπολοίπων,όμως έχουν μεταξύ τους μία σχέση αγάπης και μαθητείας,υπάρχει πνευματική ενότητα.Δεν είναι ένα συνηθισμένο πλύσιμο αλλά ένα συμβολικό,γι'αυτό ο Χριστός τους λέει:« ο λελουμένος οὐ χρείαν ἔχει ἢ τους πόδας νίψασθαι, ἀλλ' ἔστι καθαρός ὅλος· καί ὑμεῖς καθαροί ἐστε, ἀλλ' οὐχὶ πάντες«,εννοώντας τον Ιούδα που Τον πρόδωσε.

Το πλύσιμο των ποδιών στους Εβραίους δεν ήταν μία παράσταση ταπεινοφροσύνης,αλλά μία απολύτως συνηθισμένη πράξη φιλοξενίας.Μετά από ένα μεγάλο δρόμο,ο φιλοξενούμενος,που φορούσε σανδάλια,είχε τα πόδια του σκονισμένα.Το να δώσεις νερό για το πλύσιμο των ποδιών είναι ίδιο με το πλύσιμο των χεριών σήμερα.

Το να πλένεις ο ίδιος τα πόδια του φιλοξενούμενου,ήταν δείγμα σεβασμού.Ο Χριστός λοιπόν πλένει τα πόδια των μαθητών ως δείγμα σεβασμού ακολουθώντας μία ιουδαϊκή παράδοση απολύτως συνηθισμένη και διαδεδομένη σε κάθε σπίτι.Ο Χριστός με αυτόν τον τρόπο ήθελε να δείξει ότι ο πιο μεγάλος πρέπει να υπηρετεί τον πιο μικρό,χωρίς να χωράει ντροπή σε αυτό.

Το πλύσιμο των ποδιών από τον πάπα και ο ασπασμός αυτών έχει έναν ολότελα διαφορετικό χαρακτήρα,είναι μία πολιτική σκηνοθεσία,σαν την οποιαδήποτε τελετή ολοκληρωτικού τύπου εξύμνησεως του ηγέτη.

Πρόκειται για μία χριστιανική φόρμα των βορειοκορεάτικων και των σταλινικών σκηνών:ο ηγέτης αγκαλιάζει με την αγάπη του τους πρόσφυγες,τις μειονότητες και τον θρησκευτικό πλουραλισμό.Τι δουλειά έχουν όλα αυτά με την μεγάλη Πέμπτη και το πλύσιμο των ποδιών από τον Χριστό,δεν ξέρουμε.Ούτε ξέρουμε ποιά είναι η σχέση του πάπα με αυτούς που τους πλένει τα πόδια και γιατί τα πλένει.

 Ο ασπασμός των ποδιών είναι εντελώς κάτι διαφορετικό-μία πράξη δυσάρεστη και ταπεινωτική-για το απλό γεγονός ότι δεν έχει κάποιο νόημα.Δεν βλέπουμε τον Χριστό να φιλάει τα πόδια κάποιου.Η ταπείνοφροσύνη που μας φέρνει ο Χριστός δεν γίνεται με την ταπείνωση (εξευτελισμό)του προσώπου,αλλά με την αγάπη προς τον πλησίον όπως προς τον εαυτό σου.

Ίσως ο πάπας κατά βάθος να ξαναζει το σύμπλεγμα της παπικής τελετής του ασπασμού της παπικής παντόφλας,και να κάνει μία αντίστροφη κίνηση,φιλώντας εκείνος το πόδι σε μία τελετή ταπείνωσης υπερβολική.Όμως αυτό το τελετουργικό έχει αντίθετο αποτέλεσμα:αντί να δείξει ταπείνωση ο πάπας,γίνεται αντικείμενο εγκωμίων,αφού όλη μιλάνε για την μεγάλη του ταπεινότητα.Κανείς δεν μιλάει για τον Χριστό όταν παρουσιάζεται η είδηση του ασπασμού των ποδιών από τον πάπα,πράγμα που πρέπει να μας βάλει σε σκέψεις.

 Τι καταλαβαίνουμε σήμερα από την ταπεινότητα του Χριστού;Η ταπεινότητα που προκαλεί τον θαυμασμό του κόσμου είναι μία ψεύτικη ταπείνωση.Επειδή η αληθινή Ταπείνωση σταυρώθηκε με μίσος...

 Ένα πράγμα είναι βέβαιο:εαν ο Χριστός αντί να πλύνει τα πόδια των μαθητών Του,θα φιλούσε τα πόδια όλως των κοινωνικών κατηγοριών,χώρις ένα ξεκάθαρο μήνυμα επιστροφής στον Θεό,δεν θα είχαμε Πάσχα,επειδή δεν θα είχαμε σταύρωση.

Ένας τέτοιες Χριστός θα έφτανε στην ηλικία του πάπα Φραγκίσκου,και θα πέθανε σε μεγάλη ηλικία σ'ένα μαρμάρινο παλάτι απ'όπου θα έβγαινε μία φορά το χρόνο για να εκπληρώσει μία τελετή συμφιλιώσης,από την οποία θα προέκυπτε ότι συμφωνεί με την πολιτική της αυτοκρατορίας.Τι θα μπορούσε να είναι πιο ταπεινό και άξιο θαυμασμού από αυτό:Μόνο που ο Χριστός μετά το πλύσιμο των ποδιών σύρθηκε στον σταυρό,τον έφτυσαν και τον χτύπησαν και τελικά τον σταύρωσαν.Την τρίτη ημέρα αναστήθηκε και μας άφησε την καινή διαθήκη Του,απ'όπου μαθαίνουμε για Εκείνον και για  τον σκοπό και την έννοια που είχε το πλύσιμο των ποδιών τν μαθητών Του.

Του ιερομ.Σαββάτιου Μπαστοβόι

Προσκυνητής

Το κείμενο του Ευαγγελίου είναι το εξής(Ιωαν.13,4-15)

ἐγείρεται ἐκ τοῦ δείπνου καὶ τίθησι τὰ ἱμάτια, καὶ λαβὼν λέντιον διέζωσεν ἑαυτόν. 5 εἶτα βάλλει ὕδωρ εἰς τὸν νιπτῆρα, καὶ ἤρξατο νίπτειν τοὺς πόδας τῶν μαθητῶν καὶ ἐκμάσσειν τῷ λεντίῳ ᾧ ἦν διεζωσμένος. 6 ἔρχεται οὖν πρὸς Σίμωνα Πέτρον, καὶ λέγει αὐτῷ ἐκεῖνος· Κύριε, σύ μου νίπτεις τοὺς πόδας; 7 ἀπεκρίθη ᾿Ιησοῦς καὶ εἶπεν αὐτῷ· ὃ ἐγὼ ποιῶ, σὺ οὐκ οἶδας ἄρτι, γνώσῃ δὲ μετὰ ταῦτα. 8 λέγει αὐτῷ Πέτρος· οὐ μὴ νίψῃς τοὺς πόδας μου εἰς τὸν αἰῶνα. ἀπεκρίθη αὐτῷ ὁ ᾿Ιησοῦς· ἐὰν μὴ νίψω σε, οὐκ ἔχεις μέρος μετ' ἐμοῦ. 9 λέγει αὐτῷ Σίμων Πέτρος· Κύριε, μὴ τοὺς πόδας μου μόνον, ἀλλὰ καὶ τὰς χεῖρας καὶ τὴν κεφαλήν. 10 λέγει αὐτῷ ὁ ᾿Ιησοῦς· ὁ λελουμένος οὐ χρείαν ἔχει ἢ τοὺς πόδας νίψασθαι, ἀλλ' ἔστι καθαρὸς ὅλος· καὶ ὑμεῖς καθαροί ἐστε, ἀλλ' οὐχὶ πάντες. 11 ᾔδει γὰρ τὸν παραδιδόντα αὐτόν· διὰ τοῦτο εἶπεν· οὐχὶ πάντες καθαροί ἐστε.

12 ῞Οτε οὖν ἔνιψε τοὺς πόδας αὐτῶν καὶ ἔλαβε τὰ ἱμάτια αὐτοῦ, ἀναπεσὼν πάλιν εἶπεν αὐτοῖς· γινώσκετε τί πεποίηκα ὑμῖν; 13 ὑμεῖς φωνεῖτέ με, ὁ Διδάσκαλος καὶ ὁ Κύριος, καὶ καλῶς λέγετε· εἰμὶ γάρ. 14 εἰ οὖν ἐγὼ ἔνιψα ὑμῶν τοὺς πόδας, ὁ Κύριος καὶ ὁ Διδάσκαλος, καὶ ὑμεῖς ὀφείλετε ἀλλήλων νίπτειν τοὺς πόδας. 15 ὑπόδειγμα γὰρ δέδωκα ὑμῖν, ἵνα καθὼς ἐγὼ ἐποίησα ὑμῖν, καὶ ὑμεῖς ποιῆτε·