Πώς χτίστηκε ο Ναός της Γεννήσεως

Περίπου 130 χρόνια μετά τον ερχομό του Χριστού το Άγιο Σπήλαιο αποτελούσε τόπο προσκυνήματος  για τους χριστιανούς. Οταν κατά τον 11ο αιώνα όλες οι εκκλησίες της Αγίας Γης κατεδαφίστηκαν, η μόνη που σώθηκε ήταν η εκκλησία της Βηθλεέμ

Μέσα στις άγιες ημέρες των Χριστουγέννων η σκέψη μας ταξιδεύει συχνά στην Αγία Πόλη της Βηθλεέμ. Στην ιερή αυτή πόλη η οποία είναι συνυφασμένη με την ενσάρκωση του Θεανθρώπου. Δεν μπορεί κάποιος, εφόσον βρεθεί εκεί, να μην επισκεφθεί τον Ναό της Γεννήσεως. 

Ο ναός έχει τη δική του σπουδαία ιστορία. Οπως πληροφορούμαστε από το βιβλίο τουμακαριστού π. Βενιαμίν Ιωαννίδου «Προσκυνητάριον της Αγίας Γης» και από το έργο του Αρχιεπισκόπου Διοκαισαρείας Ιακώβου με τον τίτλο «Οι Αγιοι Τόποι της Παλαιστίνης και το τάγμα των Αγιοταφιτών», «περίπου 130 χρόνια μετά τη Γέννηση του Χριστού το Αγιο Σπήλαιο αποτελούσε τόπο προσκυνήματος για τους χριστιανούς. Ο ειδωλολάτρης αυτοκράτορας Αδριανός, θέλοντας να παραδώσει στη λήθη τον τόπο, ανήγειρε ναό αφιερωμένο στον Αδωνη, όπως είχε πράξει και στον Γολγοθά, με την ανέγερση ιερού αφιερωμένου στην Αφροδίτη. Η προσπάθειά του αυτή όμως δεν τελεσφόρησε. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του Ωριγένη, ο οποίος επισκέφθηκε την Παλαιστίνη το 213 μ.Χ., ο τόπος ήταν περιφανής και το χριστιανικό προσκύνημα ξακουστό, ακόμα και ανάμεσα στους εθνικούς».

ΑΓ. ΕΛΕΝΗ

Στις αρχές του 4ου αιώνα, μάλιστα, η Αγία Ελένη ανήγειρε χριστιανικό ναό και αφιέρωσε πολύτιμα κειμήλια. Το οικοδόμημα συμπλήρωσε ο Μ. Κωνσταντίνος, ο οποίος στόλισε με χρυσό, ασήμι και πολύτιμους λίθους τα αναθήματα, κατά τη μαρτυρία του Ευσεβίου Καισαρείας. Τη μαρτυρία αυτή επιβεβαιώνει και ο συγγραφέας του Οδοιπορικού της Βουρδιγάλης, γράφοντας για την εκκλησία της Βηθλεέμ: «Δύο μίλια πέρα του τάφου της Ραχήλ είναι η Βηθλεέμ, όπου γεννήθηκε ο Χριστός· εκεί οικοδομήθηκε εκκλησία κατά διαταγή του Μ. Κωνσταντίνου».

ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΣ
Αναφέρεται, επίσης, στα βιβλία αυτά: «Η εκκλησία διατηρήθηκε για δύο αιώνες. Τον 5ο αιώνα ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός ανήγειρε μια ακόμα μεγαλύτερη και περιφανέστερη εκκλησία. Ηθελε το οικοδόμημα αυτό να είναι το λαμπρότερο απ' όλα όσα υπήρχαν τότε στην περιοχή της Παλαιστίνης. Ο αρχιτέκτονας, όμως, από σεβασμό στο αρχαίο έθος, διατήρησε το αρχικό σχήμα του ναού εν μέρει. Την επιβεβαίωση της πληροφορίας, ότι ο ναός στη Βηθλεέμ είναι έργο δικό του, λαμβάνουμε από ανώνυμο αραβικό χρονικό. Μετά τον Ιουστινιανό σπανίζουν οι πληροφορίες για τον ναό αυτό.

Η περσική εισβολή του 614 μ.Χ. ενδεχομένως να επέφερε καταστροφή και στη Βηθλεέμ, όμως η στιβαρή κατασκευή δεν επέτρεψε εκτεταμένες βλάβες». Παράλληλα, τονίζεται: «Η ζημιά διορθώθηκε εύκολα και επανήλθε στην πρότερη λαμπρή κατάσταση. Οι Αρκούλφος και Βιλιβάρδος περιγράφουν με θαυμασμό τον ναό, ενώ ο Βερνάρδος τον 8ο αιώνα γράφει: “Στη Βηθλεέμ υπάρχει μεγάλη εκκλησία, στο μέσο της οποίας είναι ένα σπήλαιο υπόγειο, του οποίου η είσοδος βρίσκεται προς Νότο και η έξοδος προς Ανατολάς (ίσως προς Βορρά)· μέσα στο σπήλαιο δυτικά δεικνύεται η Αγία Φάτνη”».

ΑΘΙΚΤΗ
Αργότερα, κατά τον 11ο αιώνα, όλες οι εκκλησίες της Αγίας Γης κατεδαφίστηκαν από τον Αραβα Χακίμ Ιμπν Αμρ-ιλλάχ. Μόνο η εκκλησία της Βηθλεέμ σώθηκε. Ο Γάλλος χρονογράφος Ademar έγραψε ότι, όταν οι Σαρακηνοί αποπειράθηκαν να καταστρέψουν τον ναό, φως ως αστραπή έπεσε πάνω τους και θανάτωσε πολλούς. Το 1099 μ.Χ. έφτασαν οι σταυροφόροι στα Ιεροσόλυμα. Βρήκαν την εκκλησία της Βηθλεέμ άθικτη. Ο Γοδεφρείδος απέστειλε τον Ταγκράδο με 100 ιππότες και κατέλαβαν τη Βηθλεέμ μέσα σε μία ημέρα. Το 1103 μ.Χ. γράφει ότι όλη η περιοχή είχε ερημώσει και μόνο ο ναός έμενε ακόμη όρθιος. Λίγους αιώνες αργότερα, συγκεκριμένα το έτος 1435, ο βασιλιάς της Τραπεζούντας Αλέξιος Κομνηνός ανακαίνισε τη μολυβδοσκέπαστη στέγη του ναού. 

Κατά τον 16ο αιώνα και συγκεκριμένα «το 1561, ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Σωφρόνιος έκτισε τις τέσσερις κάμαρες που βρίσκονται σε αμφότερα τα μέρη του Αγίου Σπηλαίου. Η στέγη του ναού έχρηζε ήδη εκ νέου επισκευής επί πατριαρχίας του Παϊσίου, αλλά αυτός δεν κατόρθωσε να φέρει εις πέρας το έργο λόγω έλλειψης χρημάτων.

Ο διάδοχός του Νεκτάριος έπεισε κάποιον επιφανή Μανωλάκη Καστοριανό να συνδράμει στις εργασίες και ξεκίνησε τη διαδικασία της έκδοσης της σχετικής άδειας από την Πύλη. Οι εργασίες ξεκίνησαν τελικά από τον Πατριάρχη Δοσίθεο. Ο προαναφερθείς Μανωλάκης Καστοριανός συγκέντρωσε την απαραίτητη ξυλεία στην Ιόππη. Από εκεί με άμαξες κατευθύνθηκαν στα Ιεροσόλυμα. Αλλά στην κοιλάδα του χειμάρρου Σαλάμ, βόρεια από τους Εμμαούς, ο δρόμος ήταν δύσβατος και οι άμαξες δεν μπορούσαν να διέλθουν», όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά.

ΟΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΗΣ

Επιπροσθέτως, τονίζεται: «Εξήλθαν οι Ορθόδοξοι από τις πόλεις Ρεμπλί, Ραμμάλα και Λύδδα, καθώς και από Ιερουσαλήμ, και με τη δική τους προσωπική εργασία διάνοιξαν την οδό προς Ιερουσαλήμ. Ετσι, η μεταφορά διήρκεσε από Αύγουστο ως Δεκέμβριο. Τον Σεπτέμβριο του 1672 ξεκίνησε η επισκευή που συμπεριελάμβανε την ανακαίνιση της στέγης, συντήρηση στους τοίχους, διάνοιξη θυρών κεκλεισμένων και παραθύρων, κι αντίστοιχη τοποθέτηση, μαρμαρόστρωση και ασβέστωμα. Για την κάλυψη της στέγης με μόλυβδο αναχωνεύθηκε ο ήδη υπάρχων και συμπληρώθηκε όσο έλειπε. Τα εγκαίνια έγιναν τον Ιούλιο του ίδιου (εκκλησιαστικού) έτους από τη σύνοδο που απήλλαξε τον Κύριλλο Λούκαρη από τις κατηγορίες των ιησουιτών. Το 1842 μ.Χ. έγινε άλλη μια μεγάλη ανακαίνιση του οικοδομήματος, επί Αθανασίου Γ΄».

dimokratianews,02.01.2018