Στά χνάρια τοῦ Πατριάρχη

Στά χνάρια τοῦ Πατριάρχη

Πορφυρίτης

Ὁ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαῖος, γεννήθηκε στήν Ἴμβρο, στίς 29 Φεβρουαρίου 1940. Τό κατά κόσμον ὄνομά του, ἦταν Δημήτριος. Ὁ Olivier Clément[1], περιγράφοντας τά παιδικά χρόνια του, γράφει: «Πολύ ἐνωρίς ὁ Δημήτριος ἔγινε δέσμιος τῆς μαγείας πού ἀσκεῖ ἡ Ὀρθοδοξία, τοῦ αὐστηροῦ καί οἰκείου κάλλους της τό ὁποῖο, διακριτικά, διαποτίζει ὁλόκληρη τήν ὕπαρξη»^[2].

Αὐτή ἡ ἔκφραση τοῦ ὀρθοδόξου θεολόγου, τουλάχιστον, ξενίζει. Θά μποροῦσε ὅμως, νά ἐρμηνευτεῖ, λαμβάνοντας τήν ὀρθοδοξία αὐτή σάν ἕνα κατασκεύασμα, τό ὁποῖον «ὅμως εἶναι μόνον μία αὐταπάτη, μία συλλογή οὐτοπικῶν ἰδεῶν, αἱ ὁποῖαι ἀπατοῦν σάν μία μαγική πρᾶξις καί ἑλκύουν αὐτούς οἱ ὁποῖοι δέν γνωρίζουν ἤ περιφρονοῦν τήν Ὀρθοδοξίαν τῶν Ἁγίων Πατέρων.»[3]

Τόν μικρό Δημήτριο, ἀνακάλυψε καί ἀνέλαβε ὁ Μητροπολίτης Μελίτων, στενός συνεργάτης τοῦ Πατριάρχη Ἀθηναγόρα, ὅταν ἦταν Ἀρχιεπίσκοπος Ἴμβρου καί Τενέδου. Ὁ Μελίτων ἔγινε ὁ πνευματικός πατήρ τοῦ Δημητρίου καί βλέποντας «τήν πρώιμη νοημοσύνη του», ἀνέλαβε τά ἔξοδα τῶν σπουδῶν του στήν Κωνσταντινούπολη. Ἡ φοίτηση συνεχίστηκε στό γυμνάσιο τῆς Ἴμβρου καί κατόπιν «τόν ἔβαλε στό Πατριαρχικό σχολεῖο τῆς Χάλκης, ὅπου ὑπῆρχε ἕνα λύκειο πρόσθετο στή θεολογική σχολή»[4]. Τό 1961 ἀποφοίτησε ἀριστοῦχος ἀπό τήν Θεολογική Σχολή τῆς Χάλκης καὶ ἀμέσως χειροτονήθηκε διάκονος, «μετονομασθεὶς εἰς Βαρθολομαῖον. Ἀπὸ τοῦ 1961 μέχρι τοῦ 1963 ἐξεπλήρωσε τάς στρατιωτικὰς αὐτοῦ ὑποχρεώσεις ὡς ἔφεδρος ἀξιωματικός»[5] στόν τουρκικό στρατό.

Στό διάστημα 1963 -1968, ὁ διάκονος Βαρθολομαῖος, κατέπληξε μέ τίς «διανοητικές καί πνευματικές του ἱκανότητες» τόν μητροπολίτη  Μελίτωνα καί τόν Πατριάρχη Ἀθηναγόρα, καί «δέχεται ἀπό τόν τελευταῖο μιά σπουδαστική ὑποτροφία γιά νά μαθητεύσει στήν Εὐρώπη». Γράφτηκε στό Ἰνστιτοῦτο Ἀνατολικῶν Σπουδῶν τοῦ Γρηγοριανοῦ πανεπιστημίου τῆς Ρώμης, ἔπειτα στό Ἰνστιτοῦτο τοῦ Bossey στήν Ἐλβετία, «μιά σχολή τοῦ Παγκοσμίου Συμβουλίου τῶν Ἐκκλησιῶν»^[6] καί κατόπιν στό πανεπιστήμιο τοῦ Μονάχου τῆς Γερμανίας. «Μέ ζωηρό ἐνδιαφέρον γιά τό αἴτημα ἑνοποίησης τῆς Ὀρθοδοξίας, ὀραματίζεται μιά συστηματοποίηση τοῦ ἀνατολικοῦ κανονικοῦ δικαίου. Ἀλλά στήν Ἑλλάδα, οἱ καλύτεροι εἰδικοί τοῦ εἶπαν: γιά τό κανονικό δίκαιο, εἶναι ἡ Ρώμη καί τό Μόναχο!»^[7]. Ἀνηγορεύθη δέ διδάκτωρ στό προαναφερθέν Ἰνστιτοῦτο τῆς Ῥώμης  «ὑποβαλών διατριβὴν μὲ θέμα "Περὶ τὴν κωδικοποίησιν τῶν ἱερῶν κανόνων καὶ τῶν κανονικῶν Διατάξεων ἐν τῇ Ὀρθοδόξῳ Ἐκκλησίᾳ".»[8].

Στό δέ Ἰνστιτοῦτο τοῦ Bossey «πού διηύθυνε τότε ἕνας μεγάλος ἕλληνας θεολόγος, ὁ Νίκος Νησιώτης, ἀνακαλύπτει μιά ἐντελῶς ἄλλη μορφή σκέψεως: ἐμποτισμένη ἀπό τά ρεύματα τῆς σύγχρονης φιλοσοφίας, ἰδίως τόν ὑπαρξισμό καί τόν περσοναλισμό, ἰδιαίτερα ἀνοιχτή στό μυστήριο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, μέσα στό ὁποῖο ἡ πραγματικότητα τῆς Ἐκκλησίας δέν γνωρίζει ὄρια.»[9].

«Μέ ὅποιον δάσκαλο καθίσεις, τέτοια γράμματα θά μάθεις»! Ἔτσι λέει ὁ σοφός λαός μας. Αὐτό περίπου, λέει κι ὁ ἅγιος γέροντας Παΐσιος, τόν ὁποῖο τιμᾶ ὁ Πατριάρχης μας, ὁ ὁποῖος «δέν συμφωνοῦσε νά σπουδάζουν οἱ Ὀρθόδοξοι θεολόγοι στήν Δύση[10], διότι ἔβλεπε τόν κίνδυνο νά μεταφέρουν ἀπό ἐκεῖ "πνευματικά μικρόβια" καί νά μολύνουν τήν ἀμώμητη Ὀρθόδοξη πίστη μας. "Τί θά πᾶτε νά πάρετε ἀπό ἐκεῖ; ἔλεγε. Αὐτοί δέν ἔχουν τίποτε, τά ἔχουν γκρεμίσει ὅλα". [...] Στενοχωριόταν καί ὅταν μάθαινε ὅτι κάποιοι Ὀρθόδοξοι θεολόγοι, ἀντί νά τρέφωνται ἀπό τήν "δυνατή πνευματική τροφή" τῶν Ὀρθοδόξων Πατερικῶν κειμένων καί νά πίνουν ἀπό τά κρυστάλλινα ὕδατα τῆς Πατερικῆς Θεολογίας, μελετοῦσαν τούς αἱρετικούς θεολόγους τῆς Δύσεως καί ἔπιναν ἀπό τίς θολερές πηγές τους, μέ ἀποτέλεσμα νά φθάνουν ἀκόμη καί σέ λανθασμένα συμπεράσματα γιά τούς Ἁγίους Πατέρες.»^[11]

Ὁ Πατριάρχης μας, εἶναι ἐπίσης «ἰδρυτικὸν μέλος τῆς «Ἑταιρείας τοῦ Δικαίου τῶν Ἀνατολικῶν Ἐκκλησιῶν», τῆς ὁποίας ἐπὶ ἔτη διετέλεσεν Ἀντιπρόεδρος. Ἐπὶ 15ετίαν ὑπῆρξε μέλος καὶ ἐπὶ ὀκταετίαν Ἀντιπρόεδρος τῆς Ἐπιτροπῆς «Πίστις καὶ Τάξις» τοῦ Παγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν (ΠΣΕ). Ἔλαβε μέρος εἰς τάς Γενικὰς Συνελεύσεις τοῦ ΠΣΕ Δ΄ (Uppsala 1968), ΣΤ΄ (Vancouver 1983) καὶ Ζ΄ (Canberra 1991). Ὑπὸ τῆς τελευταίας ἐξελέγη μέλος τῶν Ἐπιτροπῶν Κεντρικὴς καὶ Ἐκτελεστικῆς τοῦ ΠΣΕ.»[12]

     Αὐτά λοιπόν, τά «γράμματα» ἔμαθε ὁ Πατριάρχης μας. Σέ τέτοια περιβάλλοντα μεγάλωσε καί ἀνδρώθηκε. Δέν τράφηκε ἀπό τήν στερεά καί δυναμωτική τροφή τῶν Πατέρων, δέν ἤπιε ἀπό τά καθάρια ὕδατα τῆς Πίστεως, δέν ἀνέπνευσε τόν θεραπευτικό ἀέρα τῆς Ὀρθοδοξίας. Ἀναζήτησε τό Εὐαγγέλιο τοῦ Θεανθρώπου, ἐκεῖ πού τό ἀντικατέτησαν μέ τό εὐαγγέλιο κατ’ ἄνθρωπον. Ἀναζήτησε τήν ζωήν κατά Θεάνθρωπον ἐκεῖ πού τήν ἀντικατέτησαν μέ τήν ζωήν κατ’ ἄνθρωπον, καί ἔτσι ἄντί γιά Χριστό, βρῆκε τόν ἀλάθητο Πάπα, τόν «ἀντιπρόσωπο» τοῦ Χριστοῦ στήν γῆ,  διότι ὁ Θεάνθρωπος ἐξορίστηκε στόν οὐρανό![13]

Ὁ πανάγαθος Θεός ὅμως, τόν προίκησε μέ πολυποίκιλα πνευματικά χαρίσματα, μεταξύ τῶν ὁποίων, εὐφυΐα. Τοῦ ἔδωσε καί χρόνια, χρόνια πολλά, γιά νά καλλιεργήσει κάτι πού δέν μποροῦσε νά διδαχθεῖ κατά τή νεανική του ἡλικία καί στόν χῶρο πού μεγάλωσε, σπούδασε, ἀπέκτησε πολλές φιλίες μέ ἐτεροδόξους, ἐργάστηκε μαζί τους σέ θεολογικά συνέδρια, ἀποδέχτηκε τίς θεολογικές θεωρίες τους καί γενικότερα, τράφηκε μέ αὐτό πού ρέει ἄφθονο στή Δύση: ἐγωισμό, φιλαυτία καί ἐπανάσταση κατά τοῦ Θεανθρώπου Χριστοῦ![14]

                Ὁ Θεάνθρωπος «πάντας ἀνθρώπους θέλει σωθῆναι καὶ εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν» (Τιμ. Α΄ 2, 4). Γι’ αὐτό, ἔστειλε στόν δρόμο τοῦ ἀγαπητοῦ μας Πατριάρχη ἁγίους ἀνθρώπους. Ἕνας ἐξ αὐτῶν, ὁ ἅγιος Γέροντας Παΐσιος, τόν ὁποῖο εἶχε τήν τιμή καί εὐλογία νά ἀναγράψει στό Ἁγιολόγιο τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καί μέ τήν εὐκαιρία νά ἀκούσει τούς ἁγιοπατερικούς του λόγους, νά μελετήσει τήν ἁγία βιοτή του. Ὁ γλυκύτατος Γέροντας, ἀντέταξε στήν «μοντέρνα ἐκκλησία» τήν «σεμνή Ὀρθόδοξο Μητέρα»[15] μας, στήν κοσμική ἀγάπη, τήν αγάπη έν Χριστῷ, στόν ἐγωϊσμό καί τήν περηφάνεια τήν ταπείνωση καί τήν μετάνοια. Ἀντέταξε σέ ὅλους τούς σάπιους καρπούς τῆς Δύσεως, τήν ἁγιογραφική διδασκαλία μέ ἁπλές καί ἀπέριτες κουβέντες.

Τά παραπάνω γράφησαν γιά τόν Πατριάρχη Βαρθολομαῖο ἀλλά καί γιά ὅλους μας μέ ἐν Χριστῷ ἀγάπη, μέ τήν ἐλπίδα, «μέ τήν εὐχή καί τήν παράκληση νά ἀγαπήσουμε τήν Ἐκκλησία μας, νά ἐνωτιζόμαστε τούς λόγους της καί νά βαδίζουμε, ὅσο μποροῦμε, στα ἴχνη τῶν Θεοφόρων Πατέρων, πού εἶναι πάνω στά βήματα τοῦ Χριστοῦ μας.»^[16]

Πορφυρίτης

…………………………………………………………………………………………

[1] Clément Olivier, Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΩΣΕΙ ΥΜΑΣ - Συνομιλώντας μέ τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαῖο Α΄, Ἐκδ. ΑΚΡΙΤΑΣ, Ἀθήνα 1997. Ὁ Olivier-Maurice Clément (17 Νοεμ. 1921 - 15 Ἰανουαρίου 2009)  ἦταν Ὀρθόδοξος θεολόγος, ὁ ὁποῑος δίδαξε στό Ὀρθόδοξο Θεολογικό Ἰνστιτοῦτο τοῦ Ἁγίου Σεργίου στό Παρίσι, Γαλλία. Προώθησε ἐνεργά τήν ἐπανένωση τῶν Χριστιανῶν (ἦταν φίλοι μέ τόν Πάπα Ἰωάννη Παῦλο ΙΙ), τό διάλογο μεταξύ χριστιανῶν καί ἀνθρώπους ἄλλων πεποιθήσεων, καί τήν ἐμπλοκή τῶν χριστιανών στοχαστῶν μέ τή σύγχρονη σκέψη καί τήν κοινωνία. https://en.wikipedia.org/wiki/Olivier_Cl%C3%A9ment. (Ὅλα τά ἔντονα γράμματα εἶναι τοῦ γράφοντος)

[2] Clément Olivier, Η ΑΛΗΘΕΙΑ..., σελ. 59

[3] Ἱερομόναχος Βησσαρίων - Ἱεροδιάκονος Λεόντιος, «Ἡ Ὀρθόδοξη Ρουμανική Ἐκκλησία ἔναντι τοῦ Οἰκουμενισμοῦ», «Οἰκουμενισμός (Γένεση – Προσδοκίες – Διαψεύσεις), Ἐκδόσεις «Θεοδρομία», Θεσσαλονίκη 2008, σελ. 289

[4] Clément Olivier, Η ΑΛΗΘΕΙΑ..., σελ. 61

[5] «Η Α. Θ. ΠΑΝΑΓΙΟΤΗΣ Ο ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ κ.κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ», https://www.ec-patr.org/athp/index.php?lang=gr

[6] Clément Olivier, Η ΑΛΗΘΕΙΑ..., σελ. 63

[7] Clément Olivier, Η ΑΛΗΘΕΙΑ..., σελ. 63

[8] «Η Α. Θ. ΠΑΝΑΓΙΟΤΗΣ Ο ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ...

[9] Clément Olivier, Η ΑΛΗΘΕΙΑ..., σελ. 64

[10] Ὑπάρχουν βεβαίως, καί (ἐλάχιστες) ἐξαιρέσεις Θεολόγων πού δέν ἐπηρεάστηκαν ἀπό τήν θεολογία τῆς Ἑσπερίας, οἱ ὁποῖες ἁπλῶς ἐπιβεβαιώνουν τόν κανόνα.

[11] «Ὁ Ἅγιος Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης», Ἱερόν Ἡσυχαστήριον «Εὐαγγελιστής Ἰωάννης ὁ Θεολόγος», Βασιλικά Θεσσαλονίκης 2015, σελ. 372-373

[12] «Η Α. Θ. ΠΑΝΑΓΙΟΤΗΣ Ο ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ...

[13] Βλέπε: Ἀρχιμ. Ἰουστίνου Πόποβιτς, Καθηγητοῦ τοῦ Πανεπιστημίου Βελιγραδίου, «Ἄνθρωπος καί Θεάνθρωπος», http://www.impantokratoros.gr/anthropos-theanthropos.el.aspx

[14] Βλέπε: Ἀρχιμ. Ἰουστίνου Πόποβιτς,...

[15] Βλέπε: http://www.impantokratoros.gr/geron-paisios-oikoumene.el.aspx

[16] Μητροπολίτου Πέτρας καί Χερρονήσου Νεκταρίου, «Ὑπομνήσεις στήν ἱερουργία τοῦ λόγου», Ἔκδοση Ἱερᾶς Μητροπόλεως Πέτρας & Χερρονήσου Νεάπολη Κρήτης, 2014