Ευάγγελος Πονηρός, Ἡ πονεμένη ἱστορία τῶν πεπαλαιωμένων καί ἐπικινδύνων γιά ὅλους «νέων» προγραμμάτων στό μάθημα τῶν θρησκευτικῶν

Εὐάγγελος Στ. Πονηρός Δρ Θ., Μ.Φ.

Σχολικός σύμβουλος θεολόγων Πειραιῶς, Δ΄ Ἀθηνῶν, Κυκλάδων

Ἡ πονεμένη ἱστορία τῶν πεπαλαιωμένων καί ἐπικινδύνων γιά ὅλους «νέων» προγραμμάτων στό μάθημα τῶν θρησκευτικῶν

            Πρωτοδημοσιεύθηκαν στά μέσα Σεπτεμβρίου τοῦ 2011. Ἀποτελοῦν εἰσαγωγή τοῦ βρετανικοῦ religious literacy στήν Ἑλλάδα. Ἀμέσως προκάλεσαν ἐντονότατες ἀρνητικές κριτικές ἀπό μέρους τῶν ὀρθοδόξων χριστιανῶν θεολόγων, κληρικῶν καί γονέων καί ἀπέτυχαν στήν πιλοτική τους ἐφαρμογή κατά τά ἔτη 2011-13. Αἰτία τά ἀπίστευτα σφάλματά τους, οἱ ἐπικίνδυνοι πειραματισμοί τους οἱ δυνάμενοι νά ζημιώσουν ὅλους τούς μαθητές, σέ ὁποιαδήποτε θρησκεία καί ἄν ἀνήκουν αὐτοί. Παρ΄ ὅλα αὐτά οἱ συντακτικές ἐπιτροπές καί οἱ ἐλάχιστοι ὑποστηρικτές τους ἐπιμένουν, μονότονα καί κουραστικά, στήν ἴδια ἀνακρίβεια: «αὐτά τά προγράμματα ἀπευθύνονται σέ ὅλους, θά ἐκμηδενίσουν τίς ἀπαλλαγές, θά φέρουν τούς πάντες στό μάθημα θρησκευτικῶν».

Ὅμως ἡ ἀλήθεια εἶναι ἀμείλικτη: Ἡ ἀλλοπρόσαλλη διάρθρωση τῶν προγραμμάτων εἶναι σέ θέση νά περιαγάγει σέ σύγχυση ὁποιοδήποτε παιδί, σέ ὁποιαδήποτε πίστη καί ἄν ἀνήκει αὐτό, καί εἶναι ἐν τέλει σέ θέση νά τό ἀπομακρύνει ἀπό τήν πίστη του ὅποια καί ἄν εἶναι αὐτή. Πῶς λοιπόν ὑποστηρίζεται ἀπό τούς δημιουργούς καί τούς ἐλάχιστους ὑποστηρικτές τους, ὅτι τάχα ἀπευθύνονται σέ ὅλους τούς μαθητές ἀνεξαιρέτως; Τίς ἀπαλλαγές ἀπό τό μάθημα δέν θά κατορθώσουν πάντως νά τίς ἐκμηδενίσουν, διότι ὁ γονιός, σέ ὅποια πίστη καί ἄν ἀνήκει, πανικοβάλλεται βλέποντας νά διδάσκονται στά παιδιά του προγράμματα δυνάμενα νά τό ὁδηγήσουν σέ συγκρητισμό καί θά σπεύσει νά τό ἀπαλλάξει ἀπό αὐτά! Ἤδη ἔχουμε πολλές τέτοιου εἴδους προειδοποιήσεις πανελληνίως! Οἱ δέ ὀπαδοί τῶν διαφόρων θρησκευμάτων δέν θά παύσουν νά ἀπαιτοῦν δικό τους μάθημα, καί ἐφ΄ ὅσον δέν τό ἔχουν θά ἀπαλλάσσονται καί ἀπό τό religious literacy, χωρίς διόλου νά τό παρακολουθήσουν, ὅπως ἀπαλλάσσονταν καί ἀπό τό ὀρθόδοξο χριστιανικό μάθημα θρησκευτικῶν. Ἐπίσης, δέν ἔχει συνυπολογισθεῖ ἕνας ἀκόμη πολύ σοβαρός κίνδυνος: ὅτι ὁ γονέας ὁ ὁποῖος θά διαπιστώσει τούς κινδύνους τούς ὁποίους περικλείουν τά προγράμματα αὐτά, θά ἔχει πλέον τό δικαίωμα νά ὑποβάλει μήνυση γιά προσηλυτισμό, διότι κανένας δέν ἔχει κατά κανένα τρόπο δικαίωμα νά νοθεύει τήν πίστη ἑνός μικροῦ ἀθώου παιδιοῦ. Ὁ δέ προσηλυτισμός εἶναι, ὡς γνωστόν, παράπτωμα τό ὁποῖο βάσει τοῦ νόμου θεωρεῖται συντελεσμένο ἐν τῇ ἀποπείρᾳ. Δηλαδή δέν εἶναι ἀνάγκη νά προσηλυτισθεῖ ἐν τέλει ὁ παθών, ὥστε νά καταδικασθεῖ ὁ ἐναγόμενος. Ἐάν λοιπόν ἐφαρμοσθοῦν τά ἐν λόγῳ προγράμματα ὡς ἔχουν, τότε δέν θά πρόκειται πλέον γιά μάθημα θρησκευτικῶν, ἀλλά γιά καταισχύνη.

            Τόν Σεπτέμβριο τοῦ 2017 κλείνουν τά ἐπίμαχα προγράμματα ἕξι χρόνια πονεμένης ἱστορίας. Παρ΄ ὅλα αὐτά δέν κατόρθωσαν νά πείσουν τόσο τούς διδάσκοντες, ὅσο καί τούς γονεῖς τῶν μαθητῶν, ὅτι εἶναι ἐφαρμόσιμα, ὅτι ἔχουν στ΄ ἀλήθεια κάτι νά προσφέρουν. Κι ἐνῷ ἔχουν λάβει δεκάδες ἀρνητικές τεκμηριωμένες ἐπιστημονικές κριτικές, οὐδεμία θετική τεκμηριωμένη ἐπιστημονική κριτική κατόρθωσαν ποτέ νά λάβουν. Παρά τά ἕξι χρόνια ζωῆς! Καί οὐδέποτε ἐπιχείρησαν οἱ δημιουργοί τῶν προγραμμάτων νά ἀνασκευάσουν ἔστω καί μία πρόταση, ἔστω καί μία λέξη ἀπό τίς ἀρνητικές κριτικές τίς ὁποῖες ἔλαβαν. Οἱ δέ αὐτοέπαινοι καί ἡ αὐτοδικαίωση τῶν συντακτικῶν ἐπιτροπῶν, ἡ διαφήμιση τῶν προγραμμάτων ὡς τάχα πρωτοποριακῶν σάν νά ἐπρόκειτο γιά προϊόντα ἀσφαλιστικῶν ἑταιρειῶν, ὅπως καί οἱ ἐνθουσιώδεις προφορικές προχειρολογίες τῶν ἐλαχίστων ὑποστηρικτῶν τῶν προγραμμάτων δέν εἶναι ἐπιστημονικές[1] κριτικές! Οὔτε εἶναι ἐπιστημονικές κριτικές οἱ θριαμβολογίες, τίς ὁποῖες ἔχουμε κουρασθεῖ νά ἀκοῦμε: «τά προγράμματα εἶναι τώρα ὑπουργικές ἀποφάσεις καί ἡ ἐφαρμογή τους εἶναι πλέον ὑποχρεωτική!».

Ὅσον ἀφορᾶ δέ τό ἄν οὐσιαστικά βελτιώθηκαν τά προγράμματα ἤ ἐάν ἔστω τροποποιήθηκαν ἐπαρκῶς κατά τήν παρελθοῦσα ἑξαετία, ὀφείλω νά παρατηρήσω τά ἑξῆς: Τά προγράμματα δημοτικοῦ-γυμνασίου πρωτοκυκλοφόρησαν το 2011 και ξανακυκλοφόρησαν ὑποτίθεται τροποποιημένα τό 2014, τό 2016 καί τό 2017, ἔχουν δηλαδή μέχρι στιγμῆς τέσσερεις ἐπίσημες ἐκδόσεις. Τοῦ δέ λυκείου πρωτοκυκλοφόρησαν τό 2015 καί κατόπιν ξανακυκλοφόρησαν δῆθεν τροποποιημένα τό 2016 καί τό 2017, ἀριθμοῦν δηλαδή τρεῖς ἐπίσημες ἐκδόσεις. Στήν πραγματικότητα οἱ τροποποιήσεις τίς ὁποῖες ὑπέστησαν ὅλα αὐτά τά χρόνια τά ἐπίμαχα προγράμματα ἦταν ἐπιφανειακές, κάτι δηλαδή σάν ἐλαφρά ἀνακατάταξη παιγνιοχάρτων (τό γνωστό σέ ὅλους ἀνακάτεμα τράπουλας). Ὅμως ἡ γενική τους φιλοσοφία καί ἡ γενική τους διάρθρωση παραμένουν ἀπολύτως ἀμετάβλητες καί αὐστηρῶς ἀδιαπραγμάτευτες ἐπί ἑξαετία! Καί τά ἀνυπέρβλητα προβλήματα, τά προερχόμενα ἀπό τά προγράμματα, ἐξακολουθοῦν νά πιέζουν ἀνυπόφορα ἐκπαιδευτικούς, μαθητές καί γονεῖς.

Τί μαρτυροῦν ὅλα αὐτά τά γεγονότα; Τήν ἀδιαλλαξία τῶν δημιουργῶν τῶν προγραμμάτων – τό σφάλμα στήν προκειμένη περίπτωση δέν τό διαδέχεται μετάνοια! Καί τό ἀποτέλεσμα τῆς ἀδιαλλαξίας εἶναι, ὅτι τά προγράμματα εἶναι αὐτή τή στιγμή ὑπόδικα στό Συμβούλιο τῆς Ἐπικρατείας τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας καί μάλιστα μέ τρεῖς αἰτήσεις ἀκυρώσεως ἀπό τρεῖς διαφορετικές ἐνάγουσες ὁμάδες, οἱ ὁποῖες δέν συνεργάζονται καί δέν γνωρίζονται κἄν μεταξύ τους.

Πρέπει ἐπίσης γιά μιά ἀκόμη φορά νά τονίσουμε, ὅτι τά ἐπίμαχα προγράμματα δέν χρεώνονται σέ καμμία ἑλληνική κυβέρνηση, οὔτε στήν παροῦσα, οὔτε σέ καμμία ἀπό τίς παρελθοῦσες ἐδῶ καί ἑξαετία, ἀλλά εἶναι ἀποκλειστικό δημιούργημα τῶν συντακτικῶν ἐπιτροπῶν, οἱ ὁποῖες εἶναι ἐπώνυμες καί φέρουν ἀκέραια τήν εὐθύνη τῶν δημιουργημάτων τους.

            Ἐν τέλει θά γράψω ἐν πάσῃ εἰλικρινείᾳ μία ἔκκληση πρός τίς συντακτικές ἐπιτροπές τῶν προγραμμάτων: Θέλετε ἀξιότιμοι κυρίες καί κύριοι συνάδελφοι συντάκτες τῶν προγραμμάτων μία καθαρή καί ξάστερη συναδελφική πρόταση; Σημειῶστε παρακαλῶ αὐτό: Ξαναπετάξτε τό ζημιογόνο religious literacy στόν κάλαθο τῶν ἀχρήστων, ὅπου τό βρήκατε. Διότι ὅπου καί ἄν ρωτήσεις διεθνῶς, θά σοῦ ποῦν ὅτι πρόκειται γιά ἀποτυχημένο σύστημα. Κι ἀφοῦ ξεφορτωθῆτε μιά γιά πάντα τό ἄχρηστο religious literacy, γράψτε προγράμματα ὀρθόδοξα χριστιανικά, τά ὁποῖα θά σέβονται τήν ἱστορική, ὅπως καί τήν συστηματική ὀρθόδοξη χριστιανική θεολογική σειρά τῶν γεγονότων, καί δέν θά ἀναμειγνύουν ἀδιάκριτα ὀρθοδοξία, ἑτερόδοξες ἐκκλησίες καί θρησκεύματα σέ ἕνα κουβάρι ἀκατάστατων πληροφοριῶν ἰκανό νά προξενήσει ἀνήκεστη σύγχυση σέ ἀθῶα παιδιά. Γράψτε προγράμματα χωρίς τή συγκεχυμένη θεολογία τῶν ἐπίμαχων προγραμμάτων, ὅπου ἀφοῦ θά παρουσιάζεται μέ τήν πρέπουσα ἱστορική καί συστηματική σειρά καί τή σωστή ὁρολογία ἡ ὀρθόδοξη πίστη, θά δίνονται συνοπτικά οἱ βασικές πληροφορίες γιά τά θρησκεύματα χωρίς νά συγχέονται μέ τήν ὀρθόδοξο Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ ἤ μεταξύ τους. Τότε κι ἐμεῖς ὅλοι, σύμβουλοι καί ἐκπαιδευτικοί, θά βάλουμε τά δυνατά μας, θά βάλουμε ὅλο μας τό εἶναι, ὥστε νά τά ἐφαρμόσουμε σωστά. Ἔτσι θά λήξει τό πρόβλημα, τό ὁποῖο ἀπό σφάλμα καί ἐκ τοῦ μή ὄντος δημιουργήσατε, καί θά ἀποφευχθεῖ ἡ ἐπαπειλούμενη ζημία.

---

[1] Ἴσως κάποιος νά νομίζει, καί μάλιστα νά χαίρεται νομίζοντας, ὅτι πείθει τούς ἀκροατές, ὅταν προφέρει μέ εὐχέρεια, βεβαιότητα καί χαρά ὁτιδήποτε παράλογο τοῦ ἔρχεται στόν νοῦ, ἀλλά στήν πραγματικότητα κανέναν δέν πείθει - ἀντίθετα ἐκτίθεται. Διότι οἱ ἀκροώμενοι, ἴσως δέν τοῦ ἀπαντοῦν, ἀλλά ἐνδομύχως σκέπτονται καί κατόπιν σχολιάζουν μεταξύ τους, ὅτι δέν ἀξίζει τόν κόπο νά ἀπαντήσουν σέ ἄνθρωπο ὁ ὁποῖος τολμᾶ νά ὁμιλεῖ χωρίς ἐπιχειρήματα, χωρίς τεκμηρίωση καί ἐν γένει ἐρήμην τῆς λογικῆς!