Η Αυτοκτονία

Η Αυτοκτονία

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου - συγγραφέα

ΓΕΝΙΚΑ: Αυτοκτονία είναι η πράξη κατά την οποία ένα άτομο εσκεμμένα δίνει τέλος στην ζωή του. Το άτομο αυτό μετά τον θάνατό του αποκαλείται αυτόχειρας. Η περίπτωση αυτοκτονίας, όπου κάποιο γνωστό πρόσωπο ή γιατρός πείθεται να υποβοηθήσει ονομάζεται, οξύμωρα είν' αλήθεια, “ευθανασία”. Η περίπτωση όπου κάποιος γίνεται κινητή βόμβα προκειμένου να δολοφονήσει κάποιους έχοντας πολιτικό, στρατιωτικό ή φονταμενταλιστικό λόγο για να τελέσει την πράξη, λέγεται επίθεση αυτοκτονίας. Τέλος, όταν ένα σύνολο ανθρώπων αυτοκτονεί ομαδικά έχουμε περίπτωση ομαδικής αυτοκτονίας. Συνήθως εμφανίζεται σε ομάδες πιστών θρησκευτικής σέχτας που υπόσχεται με τον τρόπο αυτό τη μετά θάνατο ζωή. Σπουδαία σημασία στην απόφαση για αυτοκτονία παίζει η ΠΡΟΑΙΡΕΣΗ του ανθρώπου. Η προαίρεση δηλώνει την πηγή και το κριτήριο των ανθρωπίνων πράξεων, τη γενική κατεύθυνση της σκέψης, το σύνολο των συναισθημάτων και των διαθέσεων του ανθρώπου, βάσει της οποίας ο ίδιος ο άνθρωπος κρίνει τις πράξεις του αλλά και πράξεις άλλων από ηθικής απόψεως. 

Πρόκειται δηλαδή, για το σύνολο των βουλητικών του προδιαθέσεων, που του υπαγορεύουν το τι πρέπει να κάνει σε κάθε περίπτωση, χωρίς όμως ενδελεχή σκέψη και έρευνα. Άρα και στην αυτοκτονία βαρύνουσας σημασίας είναι η προαίρεση του αυτόχειρα. Οι άνθρωποι φθάνουν συχνά στην αυτοκτονία επειδή επιδιώκουν την ανακούφιση από πόνο, οδύνη ή απελπισία. Ξεχνούν, όμως, ότι η ανακούφιση είναι ένα συναίσθημα, που πρέπει να είναι ζωντανοί για να το νιώσουν. Έτσι η απελπισμένη ανακούφιση που επιδιώκεται από τους υποψήφιους αυτόχειρες δεν θα γίνει αισθητή αφού θα είναι πια νεκροί. Σήμερα ο κόσμος απαριθμεί απώλεια 1 εκατομ. ανθρώπων ετησίως από αυτοκτονίες.

ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ: Στις περισσότερες πόλεις κράτη της αρχαία Ελλάδας υπήρχε νόμος σύμφωνα με τον όποιο οι αυτόχειρες δεν τύχαιναν της ίδιας ταφής όπως οι άλλοι. Έτσι θάπτονταν εκτός κοινού νεκροταφείου και μάλιστα χωρίς το χέρι τους, που επέφερε τα θανάσιμα κτυπήματα, το οποίο θαβόταν χωριστά. Ακόμη, ο αυτόχειρ θεωρείτο ανάξιος να έχει σήμα (ταφόπλακα) με το όνομα του, ώστε κανένας να μη γνωρίζει ποιος ήταν εκεί θαμμένος. Όλα αυτά γιατί οι Έλληνες σοφοί θεωρούσαν την αυτοχειρία μέγα θρησκευτικό και πολιτικό παράπτωμα (Πυθαγόρειοι, Πλάτων, Αριστοτέλης, κ.ά.). Αργότερα, οι Κυνικοί και κάποιοι Στωικοί φιλόσοφοι δίδασκαν πως χαρακτηριστικό του σοφού είναι η αδιαφορία προς τη ζωή και ότι ο θάνατος είναι απλώς χωρισμός που οδηγεί στην ανεξαρτησία της ψυχής. Η θεώρηση της αυτοκτονίας υπό το πρίσμα των νεότερων Στωικών διαδόθηκε στη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία [κύριος εκφραστής της ήταν ο Σενέκας]. Έτσι από τότε συχνό ήταν το φαινόμενο των αυτοκτονιών πολλών επισήμων ανδρών και υπό την πίεση της δεσποτικής ρωμαϊκής εξουσίας. Οι αντιλήψεις αυτές, έγιναν αποδεκτές, έστω και κριτικά, και από μεταγενέστερους φιλοσόφους.

ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΑ ΑΙΤΙΑ: Κύριο χαρακτηριστικό των αυτόχειρων είναι η κατάθλιψη. Δεν είναι όμως ασυνήθιστο, ορισμένα άτομα να οδηγούνται στην αυτοκτονία λόγω πιέσεων από κοινωνικό ή οικογενειακό περιβάλλον. Άλλοι παράγοντες είναι πόνος (σωματικός από χρόνια ασθενεια, ή συναισθηματικός), πένθος μετά από θάνατο αγαπημένου προσώπου, μετά από εγκληματική πράξη του ίδιου του αυτόχειρα, ψυχική ασθένεια (κατάθλιψη, σχιζοφρένεια, κ.ά), σοβαρός τραυματισμός ή αναπηρία, κατάχρηση ουσιών, οικονομική ζημία ή πτώχευση, ερωτική απόρριψη ή σεξουαλική ιδιομορφία, αποφυγή ατίμωσης, θρησκευτικές πεποιθήσεις σε περιπτώσεις ομαδικών αυτοκτονιών, φονταμενταλισμός ή εθνοφανανατισμός, κ.ά.

ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ: Συχνά προειδοποιητικά σημάδια δείχνουν ότι το αγαπημένο μας πρόσωπο ίσως κινδυνεύει να αυτοκτονήσει. Πολλά από αυτά τα σημάδια είναι και σημάδια κατάθλιψης, επομένως είναι δύσκολο να καταλάβουμε αν η συμπεριφορά είναι προειδοποιητικό σημάδι πρόθεσης αυτοκτονίας. Γι' αυτό είναι σημαντικό να εντοπιστεί και να θεραπευτεί εγκαίρως κάποια πιθανή κατάθλιψη. Τέτοιες ενδείξεις είναι: Μερικές φορές ένα άτομο λέει σε κάποιον ότι σκέφτεται να αυτοκτονήσει. Αλλες φορές το εκφράζει έμμεσα, λέγοντας ότι όλοι θα ήταν καλύτερα αν δεν είχε γεννηθεί ή αν ήταν νεκρό. Tα άτομα που κινδυνεύουν να αυτοκτονήσουν δεν έχουν ιδιαίτερη διάθεση να μιλούν, ενώ επιθυμούν την απομόνωση. Έτσι, προβλήματα στη δουλειά ή κακές επιδόσεις στο σχολείο είναι σημάδια απομόνωσης. Απότομες και ακραίες αλλαγές στη διάθεση. Πριν κάποιος αποπειραθεί να αυτοκτονήσει, συνήθως παρουσιάζει αλλαγές σε προσωπικότητα και συνήθειες, όπως στη διατροφή ή στον ύπνο. Για παράδειγμα, ένα ντροπαλό άτομο γίνεται ξαφνικά η ψυχή της παρέας ή ένα εξωστρεφές άτομο αρχίζει να απομονώνεται. Ριψοκίνδυνες συμπεριφορές, όπως υπερβολική ταχύτητα, χρήση ναρκωτικών, ίσως είναι σημάδια ότι το άτομο επιθυμεί να πεθάνει. Μεγάλα προσωπικά προβλήματα, όπως διαζύγιο, απώλεια εργασίας, θάνατος αγαπημένου προσώπου, είναι καταστάσεις που δύσκολα χειρίζεται κάποιος, ιδιαίτερα καταθλιπτικός. Έτσι ένα τέτοιο άτομο μπορεί να οδηγηθεί σε απόπειρα αυτοκτονίας. Συχνά χαρίζουν τα υπάρχοντα του πιστεύοντας ότι δεν τα χρειάζεται πια.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ: Η οικογένεια και οι φίλοι πρέπει να έχουν υπόψη τους ότι δεν αυτοκτονούν όλοι όσοι το λένε. Ωστόσο, πρέπει να λαμβάνουν στα σοβαρά τέτοιες προθέσεις, ειδικά αν υποπτεύονται ότι το άτομο πάσχει από κατάθλιψη. Ο καλύτερος τρόπος για να μάθουμε αν το αγαπημένο σας πρόσωπο σκέφτεται να αυτοκτονήσει είναι να το ρωτήσουμε. Έτσι θα του δοθεί μια ευκαιρία να μιλήσει, κι αν πράγματι σκέφτεται να αυτοκτονήσει, θα εκφράσει τον πόνο και την αρνητικότητα που τροφοδοτεί αυτές τις σκέψεις. Σκοπός μας είναι να δείξουμε την ανησυχία μας και να προσφέρουμε την απαραίτητη ψυχολογική υποστήριξη. Αν δούμε ότι το άτομο θέλει να αυτοκτονήσει, πρέπει να το στηρίξουμε ψυχολογικά, να του δείξουμε κατανόηση και να πάρουμε τα απαραίτητα μέτρα πρόληψης: απομάκρυνση όπλων, μαχαιριών και οιουδήποτε άλλου αντικειμένου που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει για να αυτοκτονήσει. Καλό είναι να παρακολουθούμε και τα φάρμακα. Αν πιστεύουμε ότι υπάρχει άμεσος κίνδυνος αυτοκτονίας, καλούμε για βοήθεια έναν ειδικό ή ακόμη και την αστυνομία.

ΑΠΟΠΕΙΡΕΣ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΕΙΑ: Στην εφηβεία, μία εξελικτική φάση με έντονες και ραγδαίες αλλαγές, πολλοί νέοι διακατέχονται από αίσθημα ενοχής, θλίψης, απαισιοδοξίας και χαμηλής αυτοεκτίμησης. Ένας έφηβος οδηγείται στην κατάθλιψη εξαιτίας της απομόνωσης από τους δικούς του ανθρώπους, από την απώλεια ενός γονέα ή και των δύο, από το χωρισμό, τον αλκοολισμό, κ.ά. Απόπειρες αυτοκτονίας συμβαίνουν κυρίως στα αγόρια. Συχνά οι έφηβοι παρουσιάζουν μεταβολές στη διάθεση τους και έντονη μελαγχολία, ενώ συχνά ύστερα από μια αποτυχία θεωρούν λύση την απόπειρα αυτοκτονίας. Άλλη αιτία είναι και η έλλειψη επικοινωνίας με τους γονείς. Η απόπειρα αυτοκτονίας χαρακτηρίζεται από τους ψυχολόγους κραυγή απελπισίας για βοήθεια που απευθύνει ο έφηβος σε γονείς και κοινωνικό του περίγυρο. Ο έφηβος «τιμωρεί» το σώμα του, και μέσω του σώματός του χτυπά την κοινωνία και τους δικούς του. Σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες η αυτοκτονία αναφέρεται ως δεύτερη ή τρίτη αιτία θανάτου στην ηλικιακή ομάδα των εφήβων. Αξίζει να σημειώσουμε ότι στη Γαλλία, το 8% των κοριτσιών και το 5% των αγοριών έχουν κάνει τουλάχιστον μια απόπειρα αυτοκτονίας.

ΑΙΤΙΑ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΙΚΗ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ: Πολλοί έφηβοι περνούν περιόδους θλίψης και λένε συχνά «δεν αντέχω τη ζωή μου», ενώ ο γονιός δυσκολεύεται να αντιληφθεί τι ακριβώς έχει το παιδί στο μυαλό του. Συχνά δεν πρόκειται για πραγματική αυτοκτονική σκέψη, παρά για μια συνηθισμένη εφηβική κρίση απογοήτευσης. Τα πράγματα σοβαρεύυν όταν το παιδί παρουσιάζει κατάθλιψη που οι γονείς δεν έχουν αντιληφθεί. Τότε, ασήμαντες δυσάρεστες εξελίξεις, μπορεί να κάνουν τον έφηβο να περάσει τα όρια και να πραγματοποιήσει την απειλή του. Συχνά ως αίτια παρουσιάζονται από τους ψυχολόγους αισθήματα αναξιότητας, ερωτική απόρριψη, χαμηλοί βαθμοί, διαζύγιο γονέων, μετακόμιση σε άλλη πόλη κ.ά. Πράγματα, δηλαδή, ασήμαντα στα μάτια των μεγάλων, μπορούν να πυροδοτήσουν ακραία δραματικές αντιδράσεις στον έφηβο. Όσο περισσότερα προβλήματα έχει ήδη το παιδί, τόσο εντονότερα αντιδρά σε κάτι σχετικά ασήμαντο. Συνήθως όμως ευθύνεται κάποιο ψυχικό ζήτημα του παιδιού που δεν αντιλαμβάνεται ο γονιός ή ακόμη και το παιδί. Η άγνοια συχνά οφείλεται στο ότι το παιδί δεν παρουσιάζει «σημάδια» που θα ανησυχούσαν τους γονείς. Άλλο αίτιο είναι η παραμέληση του εφήβου από το γονεϊκό περιβάλλον ή η ανάλογη αίσθηση από τη μεριά του εφήβου. Ανησυχητικά σημάδια μπορεί επίσης να είναι τα εξής: αίσθηση ανικανοποίητου, ανορεξία, εκνευρισμός ή ατονία σε κυκλική εμφάνιση, πραμέλιση εξωτερικής εμφάνισης, τάσεις αυτοκαταστροφής [κάπνισμα, αλκοόλ, ναρκωτικά].

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ “ΥΠΟΠΤΩΝ” ΕΦΗΒΩΝ: Ο γονέας βλέποντας κάποια από αυτά τα ύποπτα σημάδια πρέπει να στηρίξει το παιδί δείχνοντάς του αγάπη, να συζητά μαζί του, ακόμη να μιλήσει ανοικτά για τις απόψεις του στο θέμα της αυτοκτονίας. Πρέπει να το προτρέψει να μιλά για το πώς νιώθει, να τονώσει την αυτοεκτίμησή του, να μην του του ασκεί, όμως, κριτική λέγοντάς του “πόσο λάθος αισθάνεται” ή “γιατί το έκανε αυτό”, κλπ. Τέλος δεν πρέπει ο γονέας να εκλάβει την επιφανειακή ηρεμία του ως ένδειξη ότι δεν χρειάζεται άλλη υποστήριξη. Κι ενώ πολλοί ψυχολόγοι ισχυρίζονται ότι η αυτοκτονική σκέψη: “Είναι απλά η έλλειψη ισορροπίας μεταξύ του πόνου και των δυνατοτήτων αντιμετώπισης του”, καλό θα ήταν να δούμε και τι πρεσβεύει η Ορθόδοξη Εκκλησία και να το αξιοποιήσουμε βοηθώντας τον έφηβο ή τον ενήλικο που έχει αυτοκτονικές ιδέες.

ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ: Η στάση των περισσότερων θρησκειών απέναντι στην αυτοκτονία είναι αρνητική. Οι θρησκείες γενικά, δέχονται την πραγματικότητα ως μία ενιαία οντότητα, με επίκεντρο το Θείο στοιχείο, γύρω από το οποίο αναπτύσσονται τα άλλα στοιχεία, έμψυχα και άψυχα. Η ζωή ανήκει στον θεϊκό παράγοντα που καθορίζει τον ρυθμό σε όλη την ύπαρξή τους. Καθένα εντάσσεται και υποτάσσεται στον κύκλο της ζωής και του θανάτου, που καθορίζεται από το θείο στοιχείο. Ο άνθρωπος συνεπώς δεν δικαιούται να διαταράξει τον κύκλο της ζωής και γι΄αυτό απαγορεύεται ο φόνος οιουδήποτε και του ίδιου του εαυτού. Η Ιουδαϊκή θρησκεία θεωρεί την αυτοκτονία δειλία και ασέβεια προς τον Θεό. Το Ισλάμ καταδικάζει την αυτοκτονία αφού θεωρεί ύψιστη αρετή την απόλυτη υποταγή του ανθρώπου στη θεία βούληση, προς την όποια η αυτοκτονία ως εκούσια καταστροφή της ζωής είναι ασυμβίβαστη. Το ίδιο καταδικάζουν την αυτοκτονία και βουδδιστικά κείμενα.

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ: Η χριστιανική διδασκαλία θεωρεί την αυτοκτονία ως ένα από τα μεγαλύτερα αμαρτήματα, η δε Ορθόδοξη Εκκλησία στηριζόμενη στην Αγία Γραφή και στην Ιερά Παράδοση θεωρεί την αυτοκτονία έγκλημα εναντίον της ιερότητας της ανθρώπινης ζωής και απώλεια πίστης και ελπίδας του αυτόχειρα προς τον Θεό. Κατά την Καινή Διαθήκη ο άνθρωπος τη ζωή δεν την έχει αφ΄εαυτού, αλλά την έλαβε ως δώρο από τον Θεό και ως θείο δώρο οφείλει να την εκτιμά. “Ουδείς γάρ ημών εαυτώ ζη και ουδείς εαυτώ αποθνήσκει. Εάν τε γαρ ζώμεν, τω Κυρίω ζώμεν εάν τε αποθνήσκωμεν, τω Κυρίω αποθνήσκωμεν. Εάν τε ζώμεν εάν τε αποθνήσκωμεν, του Κυρίου εσμέν” (Ρωμ.ιδ' 7–8). Μόνο ο Κύριος, στην Ορθοδοξία, έχει απόλυτη κυριότητα επάνω στη ζωή μας, αφού Αυτός μας εξαγόρασε εκ της κατάρας του Νόμου με τίμημα μάλιστα την ίδιας Του ζωή: “ουκ εστέ εαυτών, ηγοράσθητε γάρ τιμής” (Α' Κορ. στ', 19). Κάθε ένας, λοιπόν, που οικειοθελώς καταστρέφει την ζωή του, οικειοποιείται δικαιώματα του Θεού και ασεβεί προς τον Θεό, γι' αυτό και θεωρείται ασυγχώρητος. Σκοπός της ζωής του ανθρώπου, κατά τη χριστιανική διδασκαλία, είναι η πνευματική του τελείωση, δηλαδή, η αγιότητα, η όποια θα έχει επιβράβευση τη Βασιλεία των Ουρανών. Η ορθή πίστη, η συνειδητή συμμετοχή στα Μυστήρια της Εκκλησίας και η τήρηση των θείων εντολών οδηγούν τον άνθρωπο στην κάθαρση και εν συνεχεία στην ένωση με τον Θεό, που είναι η κατά χάρη θέωσή του. Αυτόν τον σκοπό ο άνθρωπος, οφείλει να υπηρετεί πάντοτε. Τον σκοπό αυτό παραβιάζει κατάφορα και ματαιώνει η πρόωρη εκούσια έξοδος από αυτή τη ζωή, δηλαδή η αυτοχειρία. Ακόμη η Ορθόδοξη Εκκλησία καταδικάζει την αυτοκτονία για ένα άλλο σπουδαίο λόγο: Ο αποτελούμενος από σώμα και ψυχή άνθρωπος, έχει για τον Θεό μεγάλη αξία, διότι είναι ναός του ίδιου του Θεού: “υμείς γάρ ναός Θεού εστε ζώντος” (Β' Κορινθ. στ', 16) και κατοικητήριο του Αγίου Πνεύματος: “ότι ναός Θεού έστε και το Πνεύμα του Θεού οικεί εν υμίν” (Α' Κορινθ. γ', 17). Γι' αυτό και η Εκκλησία καταδικάζει διπλά την αυτοκτονία, από τη μια ως ασέβεια κατά του Θεού, και από την άλλη ως φθορά και καταστροφή του ναού του Θεού. Ο Απόστολος Παύλος τονίζει: “ει τις τον ναόν του Θεού φθείρει, φθερεί τούτον ο Θεός. ο γαρ ναός του Θεού άγιός εστιν, οίτινές εστε υμείς” (Α' Κορινθ. γ', 17). Η Εκκλησία κατατάσσει την αυτοκτονία στα θανάσιμα αμαρτήματα. [Θανάσιμο γιατί δεν μπορεί να υπάρξει μετάνοια. Η μετάνοια χρειάζεται και έργα μετανοίας, ενώ η ψυχή του αυτόχειρα δεν μπορεί να ενεργήσει προς αυτήν την κατεύθυνση. Έχει συναίσθηση του λάθους αλλά δεν μπορεί να πράξει, ως ασώματος που είναι, πράξεις μετανοίας. Πραγματικά φοβερό.] Έτσι καθιέρωσε αυστηρές πνευματικές ποινές-επιτίμια για τους αυτοκτονούντας, για να τονίσει την ανάγκη σεβασμού της ιερότητας και της αξίας της ανθρώπινης ζωής. Επομένως, ο Ορθόδοξος, γνωρίζοντας τον αληθινό σκοπό της ζωής του, κανένα πάθημα δε μπορεί να τον οδηγήσει στην απόγνωση. Ο χριστιανός γνωρίζει ότι οφείλει να υπομείνει τις δυσκολίες και τις πικρίες της “κοιλάδος του κλαυθμώνος” που διάγουμε, ως επιτρεπόμενες από τον Θεό, για το πνευματικό μας συμφέρον. Ακόμη, ο πιστός γνωρίζει πως κανένα αμάρτημα δεν είναι τόσο βαρύ (πλην της ενσυνειδήτου αυτοκτονίας), το όποιο να μη συγχωρεί ο Θεός. Η Εκκλησία απορρίπτοντας την αυτοκτονία, απαγορεύει οποιαδήποτε εκκλησιαστική Ακολουθία (Κηδεία, Ταφή, Μνημόσυνο, Τρισάγιο, Θεία Λειτουργία) για τους αυτοκτονούντας, γιατί προσβαλοντας τη θεία δωρεά της ζωής, αποκόπηκαν από το σώμα της Εκκλησίας. Μόνο όσοι δεν πιστεύουν στον Θεό μπορεί να επιδοκιμάζουν την αυτοκτονία ως ηρωισμό. Όμως, οι Χριστιανοί, πιστοί στην αθανασία της ψυχής, σε καμμιά περίπτωση δε θα θέσουν βίαιο τέλος στη ζωή τους, γιατί αυτό είναι δειλία. Στην πραγματικότητα, αυτοκτονία είναι η έσχατη έκφραση άκρατου εγωισμού και αμετανοησίας. Ο πιστός δεν χάνει την πίστη του, γνωρίζει να υπομένει. Βεβαίως τα εκκλησιαστικά επιτίμια που επιβάλλονται στους αυτόχειρες προϋποθέτουν ότι αυτός όταν έλαβε την απόφαση να αυτοκτονήσει είχε σώας τας φρένας και η πράξη αυτή έγινε με ελεύθερη βούληση του [και δεν έπασχε από ψυχικό νόσημα].

ΕΥΘΑΝΑΣΙΑ: Ευθανασία είναι η εκ προθέσεως διακοπή της ζωής του ανθρώπου όταν αυτό ζητηθεί από τον ίδιο τον ασθενή ή από τον ιατρό ή από τους συγγενείς του ασθενούς για να μην “ταλαιπωρείται”, κατά πως λέγεται, ο ασθενής. Πρόκειται για μια σύγχρονη κοινωνική αντίληψη για “αξιοπρεπή θάνατο”, που κατοχυρώνεται νομικά στο “δικαίωμα θανάτου” που έχει κάθε άνθρωπος σύμφωνα με την αντίληψη που πηγάζει από ιδεολογίες ευδαιμονίας που τον 20ο αιώνα προκάλεσαν γενοκτονίες και αναρίθμητες σφαγές. Πρώτη φορά θεσμοθετήθηκε η ευθανασία από τη Βουλή της Ολλανδίας (28/11/2000)! Έτσι, η Ολλανδία έγινε το πρώτο ευρωπαϊκό Κράτος που, παρά τους Νόμους του, που καταδικάζουν φόνο και αυτοκτονία, νομιμοποιεί το δίδυμο του θανάτου, την ευθανασία, που είναι συνδυασμός φόνου και αυτοκτονίας!

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Υπάρχουν περιπτώσεις που η πράξη της εκούσιας εξόδου από τη ζωή κρίνεται με συμπάθεια ή χαρακτηρίζεται πράξη ηρωισμού και αυτοθυσίας, άξια θαυμασμου. Πρόκειται για εξαιρετικές περιπτώσεις από τη νεότερη Ιστορία του Έθνους μας, αυτοκτονιών στις οποίες οι αυτόχειρες, ήρωες ή ηρωίδες, μπροστά στον κίνδυνο να πέσουν σε χέρια βαρβάρων και να ατιμασθούν, προτίμησαν τη θυσία της ιδίας τους ζωής παρα την ατίμωση. Τέτοια παραδείγματα έχουμε από την ομάδα των ολίγων υπερασπιστών του Σουλίου στο Κούγκι, υπό την καθοδήγηση του μοναχού Σαμουήλ, που έβαλαν πυρ σε πυρίτιδα και ανατινάχθηκαν, το παράδειγμα των γυναικών του Σουλίου στο Ζάλογγο, αλλά και της Δέσπως στον πύργο του Δημουλά και του Γεωργάκη Ολυμπίου στο Μοναστήρι της Ρουμανίας. Τέλος ανάλογη πράξη αυτοθυσίας έχουμε στο ολοκαύτωμα του Αρκαδίου στην Κρήτη (1866).

………………………………………..

Βιβλιογραφία: Η. Βουλγαράκης, Αυτοκτονία και εκκλησιαστική ταφή, Αρμός, 2000

Παπαρίζος Αντώνης,: Η ελευθερία ενώπιον του θανάτου, Ελλ. Γράμματα, Αθήνα 2000

help-net.gr, Αυτοκτονία Αγίου Νεκταρίου, Περί αληθούς και ψευδούς μορφώσεως, Εκδόσεις Ν. Παναγόπουλος, Αθήνα 1989.

Κ. Σταυριανός : «Απόγνωση και Αυτοκτονία» θέσεις και απόψεις του Αγίου Νεκταρίου,

Περιοδικό Θεοδρομία, Τεύχος 5, έτος 2000.