«Βούλεσθε ιδείν ανδριάντα χρυσούν ;

«Βούλεσθε ιδείν ανδριάντα χρυσούν ;

Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ.κ. Σεραφείμ

«Βούλεσθε ιδείν ανδριάντα χρυσούν ;¹»

Θαυμάζουμε τον Απόστολο Παύλο. Είναι ο γνήσιος εκφραστής του Χριστού, «ο του παραδείσου πολίτης, ο εις τρίτον αρπαγής ουρανόν, ο των απορρήτων τω Θεώ κοινωνήσας», «αυτός που δούλεψε πιο πολύ από τους Αποστόλους, το σκεύος της εκλογής, ο νυμφαγωγός της Εκκλησίας, ο κήρυκας των εθνών»².

Θαυμάζουμε τον Απόστολο Παύλο, αφού «έτρεξε τη γη και τη θάλασσα και έστησε τα τρόπαια της δικής του ανδρείας». Αυτόν που «πάλευε συνεχώς με την πείνα και τη δίψα και αγωνιζόταν με τη γύμνια και το κρύο». Αυτόν που «είχε νεκρώσει το κοσμικό φρόνημα» και «όντας στη γη ήταν πολίτης του ουρανού»³.

Θαυμάζουμε τον Απόστολο Παύλο, που ήταν «ο πυρός θερμότερος, σιδήρου ευτονώτερος και αδάμαντος στερρότερος»⁴, «μάλλον δε πάντων λαμπρότερος ώφθη»⁵.

Θαυμάζουμε τον Απόστολο Παύλο, συγχρόνως μαζί με τον Άγιο Ιωάννη το Χρυσόστομο, ο οποίος είναι το στόμα του Αποστόλου. Τον θαύμαζε και τον αγαπούσε. Έλεγε : «Άπαντας μεν φιλώ τους αγίους, μάλιστα δε τον μακάριον Παύλον, το σκεύος της εκλογής, την σάλπιγγα την ουράνιον»⁶.

Σε μία από τις οκτώ περίφημες ομιλίες του, αναφερόμενος στον Απόστολο των εθνών, διαπιστώνουμε τον απέραντο θαυμασμό του σ΄ αυτήν τη μεγάλη ουρανομήκη αποστολική μορφή. «Κοιτάξτε μέ θαυμασμό», μας λέγει, «ένα χρυσό ανδριάντα. (Είναι ο Παύλος) ... Τι πιο όμορφο από τα πόδια του; Έτρεχε παντού σ΄ όλη την οικουμένη σαν να είχε φτερά.

... Θέλεις να δεις και το στήθος; ... Είναι λαμπρότερο από τους ωραίους πόδας του. ... Μέσα του είχε το Χριστό, είχε την ίδια την εικόνα του βασιλέως (μέσα του) ... Η φωνή του Παύλου εκήρυττε σ΄ όλη την οικουμένη ... μιλούσε με ενάρετη ψυχή ... εξέπεμπε τις ακτίνες του ηλίου της δικαιοσύνης και ούτε φόβος ούτε κίνδυνος έκαμνε σκυθρωπό το στήθος εκείνο.

... Θέλεις να δεις και την κοιλία του ... που είχε ασκηθεί να παραμένει ήρεμη ... και είχε διδαχθεί τη σωφροσύνη; Άκουσε τι λέγει περί αυτής : εάν το φαγητό μου σκανδαλίζει τον αδελφό μου, δεν θα φάω κρέας ποτέ.

... Θέλεις να δεις και τα χέρια; ... Ήταν πνευματικά χέρια, που καθημερινά ήταν δεμένα με αλυσίδες · κανέναν δεν χτύπησαν, όμως χτυπήθηκαν μυριάδες φορές. Ακόμη και φίδια σεβάσθηκαν τα χέρια αυτά.

... Θέλεις να δεις την πλάτη του; ... Πέντε φορές μαστιγώθηκε από 39 μαστιγώματα τη φορά.

... Ας δούμε και την ομορφιά των ενδυμάτων του, τα οποία και οι δαίμονες σεβάσθηκαν, διά τούτο και τρέπονταν σε φυγή, και νοσήματα θεραπεύονταν.

... Εάν κάποιος μου έδινε την εξουσία όλης της οικουμένης, θα θεωρούσα τον όνυχα του Παύλου πιο ισχυρό από κάθε τέτοια βασιλική εξουσία, από κάθε απόλαυση θα προτιμούσα τη φτώχεια του, από κάθε δόξα την αδοξία του, από κάθε πλούτο τη γύμνωσή του, από κάθε άνεση το ράπισμα κατά της ιερής του κεφαλής, από κάθε βασιλικό στέμμα (θα προτιμούσα) τις πέτρες που δέχθηκε (ο Παύλος)»⁷.

Θαυμάζουμε τον Απόστολο Παύλο για την αγάπη του. Διέθετε απέραντη αγάπη για το Θεό και τον άνθρωπο. Αυτή η αγάπη, της οποίας τον ύμνο απηύθυνε στους Κορινθίους⁸, ήταν το καθημερινό του μέλημα. Γι΄ αυτό θα τονίσει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος «Και ενώ ήταν μέγας, ως προς την κορυφαία των αρετών, δηλαδή την αγάπη, ήταν πιο ορμητικός από κάθε φλόγα. Και όπως ακριβώς το σίδερο, όταν πέσει μέσα στη φωτιά, γίνεται ολόκληρο φωτιά, έτσι και ο Παύλος, αφού άναψε από τη φλόγα της αγάπης, έγινε όλος αγάπη. Και σαν να ήταν ο κοινός πατέρας όλης της οικουμένης, έτσι εμιμείτο και τους σαρκικούς πατέρες όλων των ανθρώπων, ή καλύτερα, ξεπέρασε όλους τους πατέρες και ως προς τις σωματικές και πνευματικές φροντίδες, και προσφέροντας και χρήματα και λόγους και σώμα και ψυχή και τα πάντα διαθέτοντας για τα αγαπημένα του πρόσωπα»⁹.

Θαυμάζουμε τον Απόστολο Παύλο για την αγάπη του και πρός τους εχθρούς. Είναι και αυτό ένα δείγμα των μεγάλων. Γιατί μεγάλος δεν είναι ο φελλός, ο οποίος επιπλέει στη θάλασσα των μικρών και στα ρηχά και λιμνάζοντα νερά, αλλά αυτός που ξεπερνά τον εαυτό του και στο πρόσωπο του άλλου βλέπει το πρόσωπο του Χριστού.

Ο Ιερός Χρυσόστομος είναι και πάλι αποκαλυπτικός «Κανείς δεν αγάπησε τόσο τους εχθρούς του, κανένας δεν ευεργέτησε τόσο αυτούς που ήθελαν το κακό του (όσο ο Απόστολος Παύλος) · κανένας δεν έπαθε τόσα για χάρη εκείνων που τον είχαν λυπήσει. Γιατί δεν πρόσεχε σε αυτά που έπασχε, αλλά σκεφτόταν ότι και αυτοί (οι εχθροί του) ήταν άνθρωποι, γι΄ αυτό και όσο περισσότερο εξαγριώνονταν εκείνοι, τόσο περισσότερο τους συγχωρούσε τη μανία. Και όπως θα συμπεριφερόταν ένας πατέρας προς το παιδί του που το έπιασε μανία (γιατί όσο κι αν τον βρίζει και τον κλωτσά το άρρωστο παιδί του, τόσο περισσότερο ο πατέρας του το σπαχνίζεται και κλαίει), έτσι και εκείνος (ο Παύλος) σκεφτόταν τη φοβερή επίδραση των δαιμόνων που είχαν αρρωστήσει τους εχθρούς του, και διέγειρε τον εαυτό του σε περισσότερη φροντίδα»¹⁰.

Θαυμάζουμε τον Απόστολο Παύλο και για κάτι πολύ μεγάλο και σπουδαίο, που σπανίζει σήμερα στην εποχή μας. Και αυτό είναι τα δάκρυά του. Ναι, τα δάκρυα! Για την παράξενη και παράδοξη αυτή ποιμαντική εμπειρία. Γιατί ένας γνήσιος πατέρας δεν διδάσκει αποκλειστικά με το λόγο, ούτε ακόμη μόνο με τη ζωή του, αλλά κυρίως με την προσευχή και τα δάκρυά του. Ο Ευαγγελιστής Λουκάς, «ο ιατρός ο αγαπητός»¹¹, ο συνέκδημος στις περιοδείες του, μας αποκαλύπτει αυτήν τη συγκλονιστική εμπειρία στο Βιβλίο των Πράξεων των Αποστόλων. Απευθυνόμενος ο Απόστολος στους Πρεσβυτέρους της Εκκλησίας της Εφέσου, τους οποίους τους βλέπει για τελευταία φορά, τους λέγει τα εξής : «γρηγορείτε, μνημονεύοντες ότι τριετίαν νύκτα και ημέρα ουκ επαυσάμην μετά δακρύων νουθετών ένα έκαστον»¹².

Η ίδια εμπειρία και η αγωνία για την πνευματική προκοπή αυτών τους οποίους αναγέννησε εν Χριστώ Ιησού, καθώς και ο διακαής του πόθος για τη σωτηρία τους και η μέριμνά του για την πνευματική πρόοδό τους, φανερώνονται και από τα δικά του λόγια : «Τεκνία μου, ους πάλιν ωδίνω, άχρις ου μορφωθή Χριστός εν υμίν!»¹³.

Και, πρώτον. Τα δάκρυα του Αποστόλου Παύλου αποκαλύπτουν αυτήν την ιερή αγωνία που διακατέχει την ψυχή του, ώστε όλοι οι άνθρωποι να βιώσουν το Ευαγγέλιο του Χριστού, να ζήσουν τον τρόπο ζωής Του και να στερεωθούν πάνω στον ακρογωνιαίο λίθο, που είναι ο Δομήτορας της Εκκλησίας και Σωτήρας του κόσμου, ο Χριστός. Δεν αναφέρεται στο δικό του πρόσωπο. Δεν παριστάνει το σωτήρα. Δεν δημιουργεί οπαδούς ούτε ομάδες κρούσεως, όπως συμβαίνει σήμερα στην εποχή μας, αλλά κυρίως αναγεννημένους ανθρώπους για τη Βασιλεία των Ουρανών.

Στόχος του, ο Χριστός και μόνον ο Χριστός.

Σκοπός του, το φως του προσώπου του Χριστού.

Και ο ίδιος προτιμούσε να γίνει ανάθεμα προς χάριν των αδελφών του : «ηυχόμην γαρ αυτός εγώ ανάθεμα είναι από του Χριστού υπέρ των αδελφών μου»¹⁴.

Ποιος μπορεί να πει σήμερα και να επαναλάβει μετά βεβαιότητος ή να έχει αυτήν την ποιμαντική υπευθυνότητα και να λέγει : «Τις ασθενεί και ουκ ασθενώ; τις σκανδαλίζεται και ουκ εγώ πυρούμαι;»¹⁵.

Δεύτερον. Τα δάκρυα του Αποστόλου Παύλου φανερώνουν τη συμπάθειά του, την οποία προσέφερε στον κάθε άνθρωπο. Δεν περιοριζόταν μόνο στο να προσφέρει το σωτήριο λόγο του Θεού, αλλά συμβούλευε τον καθένα ξεχωριστά, νύκτα και ημέρα, κατ΄ ιδίαν, τον καθένα ξεχωριστά. Έκανε τα πάντα για κάθε μία ψυχή. Έτσι τους σφυρηλάτησε. Με τον τρόπο αυτό απέκτησαν βαθιές ρίζες και στερεώθηκαν καλά στην πίστη¹⁶.

Ακόμη και όταν ήθελε να ελέγξει τις παρεκτροπές και να αποβάλλει έστω από το Σώμα του Χριστού κάποιον παρεκτραπέντα, το έκανε με πολύ πόνο, αλλά και με συνοχή καρδίας. Γι΄ αυτό θα γράψει στους Κορινθίους μετά από τον έλεγχο τον οποίο άσκησε ως πνευματικός τους πατέρας, γνήσιος ιατρός και θεραπευτής, ότι το έπραξε μετά πολλής θλίψεως και συνοχής καρδίας «εκ γαρ πολλής θλίψεως και συνοχής καρδίας έγραψα υμίν διά πολλών δακρύων, ουχ ίνα λυπηθήτε, αλλά την αγάπην ίνα γνώτε ην έχω περισσοτέρως εις υμάς»¹⁷.

Και αυτά τα δάκρυα αποσκοπούσαν στη διόρθωση, στη μετάνοια και στην επιστροφή των πεπλανημένων. Αυτά τα δάκρυα, τα οποία άφθονα έτρεχαν από τα μάτια του για τον κάθε άνθρωπο και πότιζαν τη γη καθημερινά, έφθαναν ως θυμίαμα ευπρόσδεκτο στο Θρόνο της Θείας Μεγαλωσύνης. Ήταν αγιαστικά και εξιλαστικά δάκρυα. Είναι σαν να έλεγε μαζί με το Χριστό προς τον Άναρχο Πατέρα Του «μικρόν» πριν από το Πάθος «και υπέρ αυτών εγώ αγιάζω εμαυτόν, ίνα και αυτοί ώσιν ηγιασμένοι εν αληθεία»¹⁸.

Για αυτά τα δάκρυα μακαρίζουμε και θαυμάζουμε τον Απόστολο «Τα μάτια του είδαν τον παράδεισο, είδαν τον τρίτο ουρανό. Αλλά δεν τα μακαρίζω γιατί είδαν αυτά τόσο, όσο για τα δάκρυα εκείνα, με τα οποία είδαν το Χριστό»¹⁹.

Αυτά τα δάκρυα χρειάζονται και σήμερα, για να παρακαλέσουν τον απαράκλητο λαό μας, για να απαλύνουν τον πόνο των ανέργων, των ασθενών, των αναγκεμένων, για να τον συντρέξουν όχι μόνο σ΄ αυτά που χρωστάει αλλά κυρίως στις αξίες που έχασε.

Αυτά τα δάκρυα χρειάζονται εκ μέρους των ποιμένων της Εκκλησίας, προκειμένου να φθάσουμε στη μετάνοια και εν συνεχεία στην ελπίδα που είναι ο Χριστός.

Αυτά τα δάκρυα χρειάζονται, για να αποκτήσουμε υπομονή, ώστε να σηκώσουμε όσα επιτρέπει ο Θεός.

Άγιε Παύλε Απόστολε πρέσβευε υπέρ ημών.

…………………………………………………………………………………………….

1 Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, «Υπόμνημα εις την πρώτην προς Κορινθίους επιστολήν  του Αποστόλου Παύλου», Ὁμιλία  ΙΓ’, κεφ. 4, ΕΠΕ 18,367

2 Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, «Ομιλία λεχθείσα εν τω Ναώ της Αγίας Ειρήνης, υπέρ τε της σπουδής των παρόντων και ραθυμίας των

απολειφθέντων, περί του ψάλλειν, και περί του μηδέν είναι κώλυμα γυναιξί την φύσιν προς τους της αρετής δρόμους», κεφ. 4, ΕΠΕ 33,268

3 Αυτόθι

4 ο.π. 270

5 Του ιδίου, «Υπόμνημα εις την πρώτην προς Κορινθίους επιστολήν του Αποστόλου Παύλου», Ομιλία ΛΗ΄, κεφ. 5, ΕΠΕ 18Α,568

6 Του ιδίου, «Εις το αποστολικόν ρητόν, Όφελον ανείχεσθέ μου μικρόν τη αφροσύνη», κεφ. α΄, PG 51,301

7 Του ιδίου, «Υπόμνημα εις την πρώτην προς Κορινθίους επιστολήν  του Αποστόλου Παύλου», Ὁμιλία  ΙΓ’, κεφ. 4-5, ΕΠΕ 18,367-373

8 Α΄ Κορ. 13,1-8

9 Του ιδίου, «Εις τον Άγιον Απόστολον Παύλον», Ομιλία Γ΄, κεφ. 4, ΕΠΕ 36,442

10 ο.π. 435

11 Κολ. 4,14

12 Πραξ. 20,31

13 Γαλ. 4,19

14 Ρωμ. 9,3

15 Β΄ Κορ. 11,29

16 Του ιδίου, «Υπόμνημα εις τας Πράξεις των Αποστόλων», Ομιλία ΜΔ΄, κεφ. 3, ΕΠΕ 16Α, 609

17 Β΄ Κορ. 2,4

18 Ιω. 17,19

19 Του ιδίου, «Υπόμνημα εις την προς Κολοσσαείς επιστολήν του Αποστόλου Παύλου», Ομιλία ΙΒ΄, κεφ. 3, ΕΠΕ 22,335

Ι.Μ.Καστορίας