Στο «χειρουργείο» των εθνομηδενιστών τα βιβλία ιστορίας

Στο «χειρουργείο» των εθνομηδενιστών τα βιβλία ιστορίας

Γράφει η Νεφέλη Λυγερού 

Από τις πρώτες ημέρες που είχε βρεθεί στο τιμόνι του υπουργείου Παιδείας, ο Νίκος Φίλης είχε ανακοινώσει την πρόθεσή του να προχωρήσει σε αναμόρφωση του εκπαιδευτικού συστήματος. Το μήνυμά του ήταν ότι «οι οικονομικές δυσκολίες δεν πρέπει να μας αποθαρρύνουν από τα οράματα για μεγάλες αλλαγές».

Όπως αποδεικνύεται από τα γεγονότα, όμως, οι μεγάλες αλλαγές δεν αφορούσαν την επίλυση των μύριων προβλημάτων της εκπαίδευσης. Η τότε πολιτική ηγεσία του υπουργείου ήταν εξαρχής προσηλωμένη στην ιδεοληψία πως το έθνος ήταν μία κατασκευή του κράτους και τώρα πια είναι μία παρωχημένη έννοια.

Τόσο ο τότε υπουργός όσο και η αναπληρώτριά του Σία Αναγνωστοπούλου δεν είχαν μείνει στα λόγια. Το έργο είχε αναλάβει ο ομότιμος πλέον καθηγητής Αντώνης Λιάκος, πρύτανης της σχολής των ιστορικών που χαρακτηρίζεται αποδομητική ή εθνομηδενιστική.

Ο Λιάκος δεν είχε τοποθετηθεί μόνο πρόεδρος της Επιτροπής Εθνικού Διαλόγου, η οποία και έχει ολοκληρώσει το πόρισμά της. Είναι και ο άνθρωπος που δίνει τον τόνο στην όλη επιχείρηση να μπουν στην προκρούστεια κλίνη της εθνομηδενιστικής ιδεοληψίας των σχολικά εγχειρίδια ιστορίας.

Ο εν λόγω καθηγητής έχει αποφανθεί ότι «τα περισσότερα είναι ακατάλληλα». Αυτό είναι και το δόγμα που επικρατεί στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, το οποίο θα κάνει και τη «χειρουργική» επέμβαση. Καθετί που παραπέμπει στην εθνική συνείδηση χαρακτηρίζεται αναχρονιστικό και μπαίνει στο στόχαστρο.

Η αντικατάσταση του Φίλη από τον Κώστα Γαβρόγλου είναι αληθές ότι σηματοδότησε μία αλλαγή στο ύφος. Επί της ουσίας, όμως, και η νέα πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας συνεχίζει απολύτως στην ίδια γραμμή πλεύσης. Μόνο ο υφυπουργός Κώστας Ζουράρις κινείται σε άλλο μήκος κύματος, αλλά είναι περιθωριοποιημένος και δεν επηρεάζει αυτές τις διαδικασίες.

Σχολικά βιβλία χωρίς εθνόμετρο

Όπως προαναφέραμε, τα σχολικά εγχειρίδια ιστορίας είναι στην κορυφή της λίστας των σχεδιαζόμενων αλλαγών. «Τα σχολικά βιβλία της ιστορίας πρέπει να αλλάξουν» είχε δηλώσει η Σία Αναγνωστοπούλου. «Πρέπει να πάψει να μπαίνει σε καλούπια εθνόμετρου η έρευνα και η άποψη των επιστημόνων για την ιστορία και όπως αυτή διδάσκεται στο σχολείο».

Ουσιαστικά βρίσκεται σε εξέλιξη μία επιχείρηση που στόχο έχει να αλλάξει τον τρόπο που οι Έλληνες βλέπουν το παρελθόν τους και ως εκ τούτου τον εαυτό τους. Η λαλίστατη τότε αναπληρώτρια υπουργός είχε επίσης δηλώσει ότι μέχρι τώρα χρησιμοποιούμε έναν μπούσουλα που λέγεται Παπαρρηγόπουλος.

«Εμείς οι ιστορικοί δεν τον έχουμε ανατρέψει στη μεγάλη του διαδρομή. Τον έχουμε ανατρέψει αποσπασματικά. Άρα, έχουμε κάποια θέματα που θεωρούμε εθνικά, δεν τα πιάνει κανείς, είναι τα ιερά και τα όσια». Με άλλα λόγια, η ομάδα των εθνομηδενιστών έχει βάλει στόχο και ήδη υλοποιεί την επιχείρηση αποκάθαρσης των βιβλίων ιστορίας από αυτά που η Σία Αναγνωστοπούλου και οι ομοϊδεάτες της θεωρούν «πατριωτικές μεγαλόστομες ανοησίες».

Ο «συνωστισμός» και η ελληνοτουρκική φιλία

Δεν είναι η πρώτη φορά που τα διδακτικά βιβλία ιστορίας μπαίνουν στο στόχαστρο. Υπενθυμίζουμε ότι ως υπουργός Εξωτερικών ο Γιώργος Παπανδρέου είχε υπογράψει πρωτόκολλο με τον τότε Τούρκο ομόλογό  του Ισμαήλ Τζεμ για την αλλαγή των σχολικών βιβλίων ιστορίας με σκοπό την προώθηση της ελληνοτουρκικής φιλίας. Κάποιες αλλαγές είχαν γίνει, αλλά ήταν μόνο από την ελληνική πλευρά!

Στην Ελλάδα είχε εμφανισθεί το βιβλίο της Μαρίας Ρεπούση με την εμβληματική πλέον περιγραφή της Μικρασιατικής Καταστροφής σαν «συνωστισμό στο λιμάνι της Σμύρνης»! Το βιβλίο αυτό θα διδασκόταν στη σχολική χρονιά 2007-2008. Αν και τυπώθηκε δεν μοιράσθηκε στους μαθητές, λόγω της κατακραυγής και του κύματος των αντιδράσεων. Στα αντίστοιχα τουρκικά σχολικά βιβλία, βέβαια, δεν άλλαξε ούτε τελεία.

Με την αλαζονεία του φανατικού, η Σία Αναγνωστοπούλου είχε αρνηθεί να διδαχθεί από το επεισόδιο με το βιβλίο της Ρεπούση. Η Αναγνωστοπούλου, που για ένα σύντομο χρονικό διάστημα είχε τοποθετηθεί και στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εξωτερικών(!), συνήθως λέει δυνατά αυτά που σκέφτεται όχι μόνο η πρώην, αλλά και η σημερινή πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας.

Χρησιμοποίησε, λοιπόν, το ίδιο ιστορικό γεγονός για να καταδείξει τι δεν πάει καλά με τα τωρινά βιβλία: «Για παράδειγμα, η Μικρασιατική Καταστροφή είναι ένα μεγάλο εθνικό γεγονός. Όμως δεν συνέβη επειδή οι Έλληνες είναι Έλληνες με μια συγκεκριμένη μοίρα, αλλά είναι μεγάλο εθνικό γεγονός επειδή το προσφυγικό είναι μεγάλο ζήτημα στην ανθρώπινη ιστορία. Έτσι πρέπει να το ερμηνεύουμε για να έχουμε πλήρη ιστορική γνώση»!

Άνθρωπος-κλειδί ο μέντορας της Ρεπούση

Όπως προαναφέραμε, ο άνθρωπος-κλειδί στην επιχείρηση είναι ο Λιάκος, ο μέντορας της Ρεπούση. Αυτός ουσιαστικά την εποπτεύει την κατάργηση του «αφηγήματος», όπως το ονομάζουν, του Κωνσταντίνου Παπαρηγόπουλου. Διαφωνούν με τη σύνδεση της αρχαιότητος και του Βυζαντίου με το νεώτερο Ελληνισμό. Διαφωνούν με την αναγνώριση του ενοποιητικού ρόλου της Ορθοδοξίας.

«Παλιότερα ξέραμε –μας λέει ο Λιάκος– πως το σχολείο σφυρηλατεί την εθνική συνείδηση. Τον 19ο και στις αρχές του 20ού αιώνα αυτό είχε νόημα. Οι Αρβανίτες της Αττικής, οι Βλάχοι της Πίνδου, οι Σλαβόφωνοι της Μακεδονίας, οι καθολικοί των Κυκλάδων, οι Εβραίοι της Σαλονίκης, οι τουρκόφωνοι Καππαδόκες και Λαζοί έπρεπε να μάθουν ότι ήταν Έλληνες και ότι είχαν προ-παππούδες τους Αρχαίους, παππούδες τους Βυζαντινούς και πατεράδες τους ήρωες του ’21».

Κατά τον ίδιο, σήμερα το σχολείο οφείλει να επιτελέσει έναν τελείως διαφορετικό σκοπό και αυτόν πρέπει να υπηρετήσουν τα σχολικά βιβλία. Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας κρίνει ως ιδιαίτερα σημαντικό τον επανακαθορισμό του περιεχομένου τους, έτσι ώστε οι μαθητές να σκέφτονται την ιστορία όχι εθνικά, αλλά «πληθυντικά».

Για τον σκοπό αυτό τα βιβλία θα απομακρυνθούν από την Αρχαία, Βυζαντινή και Νεότερη Ιστορία που έχει κέντρο την Ελλάδα. κοινωνία. «Το ζητούμενο σήμερα δεν είναι η διαμόρφωση της εθνικής, αλλά της ιστορικής συνείδησης. Άρα το ζητούμενο είναι ποια Ιστορία θα αφορά και τα μεταναστάκια, ποια ιστορία θα διαμορφώσει και τη δική τους ιστορική συνείδηση και θα τα μεταμορφώσει σε πολίτες· σε συμπολίτες μας. Κατά τη δική μου γνώμη, η ιστορική συνείδηση μπορεί να λειτουργήσει γενικότερα ως συγκολλητική ουσία», είχε δηλώσει σε συνέντευξή του.

Κατά τον Λιάκο υπάρχουν τρόποι ώστε το μάθημα της Ιστορίας να καλύπτει τις ανάγκες της οικειότητας και τις ανάγκες της ενημέρωσης, ώστε ο μαθητής και αυριανός πολίτης «να καταλαβαίνει σε ποιον κόσμο ζει και θα ζήσει, αλλά και να μη βλέπει αυτό τον κόσμο γαλανόλευκο και ανάδελφο».

Ιδεολογική ατζέντα στην εκπαίδευση

Δεν είναι τυχαίο ότι ο Φίλης ως υπουργός Παιδείας είχε εμπλέξει τους μαθητές στο μεταναστευτικό, στέλνοντας παθιασμένες επιστολές και εγκυκλίους στα σχολεία. Σε αυτές συνέκρινε τις σημερινές μεταναστευτικές ροές με τη Μικρασιατική Καταστροφή και το προσφυγικό κύμα του 1922-23! Είχε, άλλωστε, δηλώσει ότι το προσφυγικό-μεταναστευτικό είναι μια νέα πραγματικότητα που μπορεί να αναδιατάξει συνειδήσεις, πολιτικές, κοινωνίες και να επανακαθορίσει την προσέγγισή μας στην ιστορία.

Με τη βοήθεια μίας ομάδας καθηγητών που διαπνέεται από την ίδια ιδεοληψία, τόσο η πρώην όσο και η σημερινή πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας εκμεταλλεύεται το γεγονός ότι η προσοχή της κοινής γνώμης είναι στραμμένη στα οξύτατα οικονομικά προβλήματα. Την εκμεταλλεύεται για να προωθήσει αθόρυβα την επιβολή μίας ιδεολογικής ατζέντας στην εκπαίδευση, η οποία συμπυκνώνεται σε δύο αξιώματα:

Πρώτον, ότι δεν υφίσταται ιστορική συνέχεια του Ελληνισμού.

Δεύτερον, ότι το ελληνικό έθνος είναι δημιούργημα του δυτικού Διαφωτισμού και κατασκεύασμα του ελληνικού κράτους. Ονειρεύονται μία Ελλάδα πολυεθνική, πολυπολιτισμική και πολυθρησκευτική. Απεχθάνονται οποιαδήποτε μορφή εθνικού και γι’ αυτό επιχειρούν να «καθαρίσουν» την ιστορία.

Οι μακεδονομάχοι ήταν τζιχαντιστές!

Ο Λιάκος είναι πιο ευέλικτος από τον κραυγαλέο Φίλη. Έχει χαρακτηρίσει ψευτοδίλημμα το αν οι σφαγές των Ποντίων θα ονομαστούν «εθνοκάθαρση» ή «γενοκτονία«. Ορισμένες φορές, όμως, δεν αυτοσυγκρατείται. Έχει ισχυρισθεί ότι οι αγωνιστές του Μακεδονικού Αγώνα ήταν… τζιχαντιστές που έκαναν εθνοκάθαρση κατά των Βουλγάρων.

Δεν έχει διστάσει, μάλιστα, να κατηγορήσει τον Μίκη Θεοδωράκη, τον Γιάννη Ρίτσο και άλλους επιφανείς λόγιους και καλλιτέχνες για εθνικιστικό λαϊκισμό! Η σχολή αυτή κατηγορεί οτιδήποτε συνδέεται με την ελληνικότητα σαν εκδήλωση εθνικισμού! Γι’ αυτούς διεθνισμός σημαίνει να αποδέχεσαι τον εθνικισμό των άλλων και να χλευάζεις τα εθνικά συμφέροντα της πατρίδας σου!

Στο ίδιο μήκος κύματος, βέβαια, κινείται και η Σία Αναγνωστοπούλου. Επιχειρώντας να εξηγήσει την άποψή της για τη διδασκαλία της ιστορίας, κάνει τον διαχωρισμό μεταξύ της εθνικιστικής και της ιστορικής προσέγγισης του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. «Ο εθνικιστής θεωρεί τον Κολοκοτρώνη εθνικό ήρωα. Ο ιστορικός τον αντιμετωπίζει ως μια ηρωική μορφή μιας ευρωπαϊκής περιόδου επαναστάσεων»!

Αξιολογητές βιβλίων και από το εξωτερικό

Αυτή είναι η οπτική που επιδιώκουν να περάσουν στα αναθεωρημένα σχολικά εγχειρίδια ιστορίας. Στο παρελθόν ο Λιάκος είχε υπερασπιστεί το αμφιλεγόμενο βιβλίο της Ρεπούση με το επιχείρημα ότι «αποδομεί τους εθνικούς μας ήρωες». Κρίνοντας από τα λόγια και τις πράξεις τους δεν είναι υπερβολή να θεωρήσουμε πως στα αναθεωρημένο σχολικά βιβλία οτιδήποτε εθνικό θα δαιμονοποιηθεί.

Και όχι μόνο αυτό. Η συγγραφή των σχολικών βιβλίων θα ανατίθεται με ανοιχτή προκήρυξη και τα βιβλία θα κρίνονται από επιτροπές αξιολόγησης, στις οποίες θα συμμετέχουν ειδικοί από το εσωτερικό αλλά και από το εξωτερικό.

Εάν πρόκειται για Έλληνες επιστήμονες που διδάσκουν σε ξένα πανεπιστήμια αυτό έχει νόημα. Εάν, όμως, πρόκειται για αλλοδαπούς προφανώς θα πρέπει να είναι ελληνομαθείς. Κανονικά θα έπρεπε να εγερθεί ένσταση. Στο σημείο που έχουν φθάσει οι εγχώριοι εθνομηδενιστές, όμως, μπορεί οι αλλοδαποί να δείξουν μεγαλύτερο σεβασμό στην ελληνική εθνική συνείδηση.

Από  "Σταύρος Λυγερός"