Γιατί κατήργησε το Υπουργείο Παιδείας το Διαθεματικό Πρόγραμμα Σπουδών στα Θρησκευτικά και επιμένει στην επιβολή του νέου πολυθρησκειακού;

Ηρακλής Ρεράκης, Καθηγητής Παιδαγωγικής – Χριστιανικής Παιδαγωγικής της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ

Γιατί κατήργησε το Υπουργείο Παιδείας το Διαθεματικό Πρόγραμμα Σπουδών στα Θρησκευτικά και επιμένει στην επιβολή του νέου πολυθρησκειακού;

Σε κοινή γραμμή,οι παράγοντες του Υπουργείου Παιδείας και του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής,σε συνεργασία με μια μικρή μερίδα Θεολόγων, επιμένουν να επιβάλουν μη ορθόδοξα και άκρως επικίνδυνα και ακατάλληλα, από παιδαγωγικής και θεολογικής πλευράς, Προγράμματα θρησκευτικών. Η προσπάθειά τους τώρα, μετά από την αποδοχή της πρότασής τους από τη Διοικούσα Εκκλησία να διεξαχθεί ο διάλογος επί των νέων Προγραμμάτων,επικεντρώνεται στο να βρουν τρόπους να «πείσουν» τη Διοικούσα Εκκλησίαότι τα πολυθρησκειακά Προγράμματα είναι  Ορθόδοξα και, επομένως,ότι αντιστοιχούν στον όρο που έχει θέσει η Εκκλησία για τον «Ορθόδοξο Προσανατολισμό» των Θρησκευτικών.

 Η αλήθεια,όμως, είναι ότι τα νέα Προγράμματα δεν είναι Ορθόδοξα. Όσοι επιμένουν για το αντίθετο ή έχουν σκοπιμότητες και γι αυτό ψεύδονται, διαστρεβλώνοντας την πραγματικότητα ή δεν έχουν πλέον την αντίληψη της Ορθής δόξας ή Ορθής πίστεως. Ωστόσο, αν θέλει να δει κανείς το περιεχόμενο και τον σκοπό που μπορεί να έχει ένα ορθόδοξο Πρόγραμμα,μπορεί να διαβάσει μερικά στοιχεία από το προηγούμενο Πρόγραμμα που παραθέτουμε παρακάτω και να τα συγκρίνει με τα αντίστοιχα στοιχεία των νέων Προγραμμάτων. Τα ερωτήματα είναι πολλά. Το πρώτο είναι,γιατί παραμερίστηκε, το 2011, το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών Θρησκευτικών(2003-2006),χωρίς λόγο και χωρίς αξιολόγηση;Αυτό θα το δούμε αν παρατηρήσουμε τι προέβλεπε αυτό το Πρόγραμμα:«Στην εννιάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση μελετάται ο Χριστιανισμός ως βιβλική ιστορία και βιβλικός λόγος, ως ορθόδοξη χριστιανική παράδοση, ως πολιτιστική έκφραση, ως πορεία μέσα στην ιστορία, ως αναζήτηση της αλήθειας και ως σύγχρονη παρουσία μέσα στον κόσμο». Ειδική μνεία γίνεται επίσης στο ως άνω Πρόγραμμα για μια διαχριστιανική και θρησκειολογική πληροφοριακή ενημέρωση των μαθητών σε μεγαλύτερες τάξεις. Συγκεκριμένα, αναφέρεται ότι:«Υπάρχουν επίσης κάποιες πληροφορίες για τις άλλες Ομολογίες, καθώς και για τον Ιουδαϊσμό και το Ισλάμ, με την προοπτική να ασχοληθούν μ’ αυτά οι μαθητές εκτενέστερα στο Λύκειο». Όπως θα δούμε και παρακάτω, το Πρόγραμμα ήταν πολύ σύγχρονο, με σωστές θεολογικές και παιδαγωγικές βάσεις και είχε γίνει αποδεκτό από όλες τις πλευρές.ΤοΠρόγραμμα αυτό, αφενός προγραμμάτιζε την πνευματική ανάπτυξη των μαθητών στην ορθόδοξη πίστη τους και, αφετέρου, τους πρόσφερεκαι διδασκαλία των θρησκειών σε ξεχωριστές ενότητες και στο κατάλληλο πνευματικό επίπεδο (βαθμίδα) των μαθητών. Συνέβαλε επίσης στην ευαισθητοποίηση των μαθητών στα θέματα της διαφορετικότητας και της συμβιώσεως με τον «άλλο».

Ο άξονας του ως άνω Προγράμματος, σε αντίθεση με το περιεχόμενο και τη σκοποθεσία των νέων Προγραμμάτων,  είναι φανερό ότι επιδίωκε να καλλιεργήσει και να αναπτύξει ορθοδόξως τη θρησκευτική συνείδηση των Ελλήνων μαθητών.Ο σκοπός της διδασκαλίας των Θρησκευτικών, σύμφωνα με όσα αναφέρει στην εισαγωγή του το προηγούμενο Πρόγραμμα «εντάσσεται στο γενικό σκοπό της εκπαίδευσης, δηλαδή στη διαμόρφωση ελεύθερων και υπεύθυνων πολιτών». Ειδικότερα, η διδασκαλία του μαθήματος,μεταξύ άλλων, αναφέρεται ότι συμβάλλει: «Στην απόκτηση γνώσεων γύρω από τη χριστιανική πίστη και την Ορθόδοξη χριστιανική παράδοση. Στην ανάπτυξη θρησκευτικής συνείδησης. Στην προβολή της ορθόδοξης πνευματικότητας, ως ατομικού και συλλογικού βιώματος. Στην κατανόηση της χριστιανικής πίστης, ως μέσου νοηματοδότησης του κόσμου και της ζωής. Στη διερεύνηση του ρόλου που έπαιξε και παίζει ο Χριστιανισμός στον πολιτισμό και την ιστορία της Ελλάδας και της Ευρώπης. Στην αξιολόγηση του Χριστιανισμού ως παράγοντα βελτίωσης της ζωής των ανθρώπων». Με τη διδασκαλία επίσης του μαθήματος επιδιώκεται για τους μαθητές: Να γνωρίσουν βασικές παραστάσεις, έννοιες και σύμβολα της ορθόδοξης πίστης και ζωής. Να αντιληφθούν την αγάπη του Θεού προς τον άνθρωπο και τον κόσμο. Να ανακαλύψουν τη σημασία και την επικαιρότητα του Ευαγγελίου για την προσωπική και κοινωνική ζωή και τον πολιτισμό. Να καλλιεργήσουν πνεύμα έμπρακτης αλληλεγγύης, ειρήνης και δικαιοσύνης, σεβασμού της θρησκευτικής ιδιαιτερότητας και συνύπαρξης με το “διαφορετικό”. Να κατανοήσουν τι σημαίνει να είναι κάποιος ενεργό μέλος εκκλησιαστικής κοινότητας.Να γνωρίσουν ιδιαίτερα τον Χριστιανισμό, κατεξοχήν την Ορθοδοξία, μέσα από την Αγία Γραφή, τους Πατέρες και τη ζωντανή παράδοση της Εκκλησίας, και να τοποθετηθούν υπεύθυνα. Να συνειδητοποιήσουν ότι ο Χριστιανισμός δίνει προτάσεις στον σύγχρονο κόσμο για τη συνοχή του, αλλά και για την ποιότητα της ζωής. Να αξιοποιήσουν την προσφορά του μαθήματος, ώστε να συνειδητοποιήσουν τη δύναμη του μηνύματος του Ευαγγελίου και να καλλιεργήσουν το ήθος και την προσωπικότητά τους, να ευαισθητοποιηθούν απέναντι στον σύγχρονο κοινωνικό προβληματισμό και να βοηθηθούν να πάρουν έμπρακτα θέση. Να αντιληφθούν ότι το αυθεντικό χριστιανικό μήνυμα είναι υπερφυλετικό, υπερεθνικό και οικουμενικό. Να αντιληφθούν την πολυπολιτισμική, πολυφυλετική και πολυθρησκευτική δομή των σύγχρονων κοινωνιών. Να συνειδητοποιήσουν την ανάγκη διαχριστιανικής και διαθρησκειακής επικοινωνίας». Ως προς τη παιδαγωγική μεθοδολογία,ο σχεδιασμός του ως άνω Προγράμματος δεν ήταν τόσο αναχρονιστικός, αφού, μεταξύ άλλων,προέβλεπε: «Ημέθοδος της διδασκαλίας να ξεκινάει από εμπειρίες και βιώματα των μαθητών, να δημιουργεί ευκαιρίες για ενεργοποίηση και προβληματισμό τους, να μην προσφέρει έτοιμες απαντήσεις και θέσεις, να δίνει ευκαιρίες για διερεύνηση και ανακάλυψη από τους ίδιους τους μαθητές», να προωθεί, «μία ενεργητική μάθηση και μάθηση με ανακάλυψη». Επίσης, προέβλεπε, ως  απαραίτητη, τη «διαλογική συζήτηση, τη συνεργασία, τη συνδιαμόρφωση, την εφαρμογή της ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας και την αντίστοιχη οργάνωση της τάξηςκαι την πραγματοποίηση δραστηριοτήτων».Ως δραστηριότητες, σχετικές με το μάθημα δειγματικά αναφέρονταν: «Επεξεργασία κειμένου.Επεξεργασία βιβλικών και πατερικών κειμένων. Εργασία με έργα τέχνης και μνημεία.Συζητήσεις σε ομάδες. Σύνταξη ερωτηματολογίων / πραγματοποίηση ερευνών. Πραγματοποίηση συνεντεύξεων. Δραματοποιήσεις / αφηγήσεις / παρουσιάσεις / κατασκευές. Χρήση εποπτικού υλικού, πρόσβαση στο Διαδίκτυο.Επισκέψεις σε μνημεία, μουσεία κ.ά». Εξάλλου, «σε ό,τι αφορά στις διαθεματικές δραστηριότητες, το μάθημα των Θρησκευτικών παρείχε τη δυνατότητα για πολλαπλές προσεγγίσεις της διδακτέας ύλης με ανάπτυξη ποικίλων δραστηριοτήτων. Παράλληλα,«ιδιαίτερης σημασίας κρίνεται και η χρήση των οπτικοακουστικών μέσων με το αντίστοιχο, κατάλληλα επιλεγμένο, υλικό». Η απάντηση λοιπόν στο ερώτημα που θέσαμε είναι ότι το προηγούμενο Πρόγραμμα παρακάμφθηκε, απλώς, διότι είχε μια βασική «αδυναμία»: Ότι ήταν αληθινά Ορθόδοξο και, επομένως, μη αρεστό. Γι’ αυτό, συντάχτηκαντα πλασματικά «Ορθόδοξα», στην πραγματικότητα όμως πολυθεϊστικά και πολυθρησκειακά,και,γι’ αυτό επιχειρείται μετά μανίας να επιβληθούνστον ορθόδοξο μαθητικό πληθυσμό της χώρας.