Οι Οικουμενικές Σύνοδοι, Ε΄, Στ΄ και Ζ΄, ήταν Σύνοδοι προκαθημένων, όπως ο κ. Β. Φειδάς ισχυρίζεται;

ΟΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΕΣ ΣΥΝΟΔΟΙ, Ε΄, ΣΤ΄ ΚΑΙ Ζ΄, ΗΤΑΝ ΣΥΝΟΔΟΙ ΠΡΟΚΑΘΗΜΕΝΩΝ,  ΟΠΩΣ Ο κ. Β. ΦΕΙΔΑΣ ΙΣΧΥΡΙΖΕΤΑΙ;

Του   Β. Χαραλάμπους, θεολόγου

Στην πρόσφατη Σεμιναριακή Διάλεξη του ομότιμου Καθηγητή κ. Βλάσιου Φειδά, που πραγματοποιήθηκε στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, στις 22/12/2016,  με θέμα ‘’Η εκκλησιολογία της Ορθοδόξου Εκκλησίας σύμφωνα με τις αποφάσεις της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου’’, μεταξύ άλλων αναφέρθηκαν και  τα εξής  : «Οι Σύνοδοι μετά την 4η ήταν Σύναξις των Προκαθημένων και τίποτα άλλο.  5η, 6η, 7η είναι Σύναξις Προκαθημένων με 2 ή 3 εκπροσώπους».

Κατ’ αρχή θα πρέπει να σημειώσουμε ότι παρατηρείται μια επιμονή από αρκετούς αρθρογράφους, να γίνει ένας παραλληλισμός ή ακόμα και ‘’ταύτιση’’ της Συνόδου της Κρήτης με τις Οικουμενικές Συνόδους.  Θα πρέπει όμως να σημειώσουμε και την πείσμονα αποφυγή πριν την σύγκλησή της, να συγκληθεί ως Οικουμενική Σύνοδος.  Σχήμα οξύμορο ή μάλλον σχήμα που προδίδει την πρόθεση να μην προσδοθεί η Ορθόδοξη οικουμενικότητα στη Σύνοδο αυτή (πριν τη σύγκλησή της), για τους προφανείς λόγους.

Ποιά ήταν η αριθμητική συμμμετοχή των θεοφόρων Πατέρων στις επτά  Οικουμενικές Συνόδους της Εκκλησίας, για τις οποίες έγινε συγκριτικός σχολιασμός από τον κ. Β. Φειδά, αναφορικά με το πως και πόσοι θεοφόροι Πατέρες συμμετείχαν σ’ αυτή;  Στη Α΄  Οικουμενική Σύνοδο συμμετείχαν 318 θεοφόροι Πατέρες.  Στη Β΄  Οικουμενική Σύνοδο συμμετείχαν 150 θεοφόροι Πατέρες.  Στη Γ΄  Οικουμενική Σύνοδο συμμετείχαν 200  θεοφόροι Πατέρες.  Στη Δ΄  Οικουμενική Σύνοδο συμμετείχαν 636 θεοφόροι Πατέρες.  Στη Ε΄  Οικουμενική Σύνοδο συμμετείχαν 165 θεοφόροι Πατέρες.  Στη Στ΄  Οικουμενική Σύνοδο συμμετείχαν 174 θεοφόροι Πατέρες.  Στη Ζ΄  Οικουμενική Σύνοδο συμμετείχαν 367 θεοφόροι Πατέρες. 

Μπορούμε να ισχυριστούμε ότι οι Οικουμενικές Σύνοδοι 5η, 6η, 7η, ήταν Συνάξεις Προκαθημένων, σύμφωνα με την πρακτική σύγκλησης της Συνόδου της Κρήτης;  H Ε΄ Οικουμενική Σύνοδος είχε συγκληθεί στην Κωνσταντινούπολη από 165 Πατέρες (αριθμητικά μεγαλύτερο ποσό από τους θεοφόρους Πατέρες  που συμμετείχαν στην Β΄  Οικουμενική Σύνοδο).  Ο λόγος φυσικά που η Ε΄ Οικουμενική Σύνοδος είχε τη ολιγότερη συμμετοχή από την Στ΄, Ζ΄,  ήταν γιατί κανένας Επίσκοπος από την Τοπική Εκκλησία της Ρώμης, όταν Πάπας Ρώμης ήταν ο Βιγίλιος,  δεν είχε παραστεί σ’ αυτήν.  Ο λόγος που δεν είχε παραστεί κανένας Επίσκοπος από την Τοπική Εκκλησία της Ρώμης, ήταν το γεγονός ότι στην Τοπική αυτή Εκκλησία υπήρχαν Επίσκοποι που δεν συμφωνούσαν με την καταδίκη των ‘’Τριών κεφαλαίων’’. 

Θα πρέπει όμως να προσθέσουμε και το γεγονός, ότι 21 Επίσκοποι που ανήκαν στην πνευματική περιφέρεια, το καλούμενο κλίμα του Πατριαρχείου Ρώμης, παρευρέθηκαν  στην Ε΄ Οικουμενική Σύνοδο.  Αυτό το γεγονός καταδεικνύει Σύναξη  Προκαθημένων;    Ο Επίσκοπος Ρώμης Βιγίλιος δεν παρευρέθηκε, ούτε και εκπροσωπήθηκε στην Ε’ Οικουμενική Σύνοδο, όπως και οι Επίσκοποι  του Πατριαρχείου Ρώμης, παρεκτός των 21 Επισκόπων που ανήκαν στην πνευματική περιφέρεια, δηλαδή το καλούμενο κλίμα του Πατριαρχείου Ρώμης, παρά την άρνηση του Πάπα Ρώμης  Βιγίλιου να συμμετάσχει σ’ αυτή.  Αυτό το γεγονός καταδεικνύει Σύναξη  Προκαθημένων;   

Προς τι λοιπόν έγινε αναφορά από τον κ. Φειδά, για Σύναξη  Προκαθημένων;  Παρά την άρνηση λοιπόν  του Πάπα Ρώμης Βιγίλιου να συμμετάσχει σ’ αυτή ή να εκπροσωπηθεί, οι 21 Επίσκοποι που ανήκαν στην πνευματική περιφέρεια, το καλούμενο κλίμα του Πατριαρχείου Ρώμης παρευρέθηκαν σ’ αυτή.  Αυτό και μόνο δεν καταρρίπτει τον ισχυρισμό ότι η Ε΄ Οικουμενική Σύνοδος αποτελεί Σύναξη  Προκαθημένων; 

Στη Στ΄  Οικουμενική Σύνοδο συμμετείχαν 174 Επίσκοποι (αριθμητικά μεγαλύτερο ποσό από τους θεοφόρους Πατέρες  που συμμετείχαν στην Β΄  Οικουμενική Σύνοδο).  Στη Ζ΄  Οικουμενική Σύνοδο συμμετείχαν 367  θεοφόροι Πατέρες. Παρατηρούμε ότι στην Ζ΄  Οικουμενική Σύνοδο συμμετείχαν 367 θεοφόροι Πατέρες, δηλαδή περισσότεροι και από την Α΄  Οικουμενική Σύνοδο (318), και από Β΄  Οικουμενική Σύνοδο (150), και από Γ΄  Οικουμενική Σύνοδο (200).  Η αριθμητική παρουσία τόσων Επισκόπων στις Συνόδους αυτές, ουδέ επ’ ελάχιστον φανερώνει ότι αποτέλεσαν Συνάξεις Προκαθημένων, σύμφωνα με την πρακτική σύγκλησης της Συνόδου της Κρήτης. 

Εξάλλου ομιλούμε για ένα τέτοιο σύστημα στη Σύνοδο της Κρήτης, όπου η παρουσία των Επισκόπων, πλήν των Προκαθημένων ήταν χωρίς ουσιαστική ισχύ, καθότι δεν είχαν κανένα δικαίωμα ψήφου.  Ακόμα και στο δικαίωμα υπογραφής (χωρίς φυσικά  ουσιαστική σημασία), παρατηρήθηκε το πρωτόγνωρο της ‘’αντ’ αυτού’’ υπογραφής, εκμηδενίζοντας εντελώς το ρόλο της παρουσίας των ‘’συνοδών’’ Επισκόπων.  Δεν αποτελεί αυτό αντισυνοδικό ‘’παρέμποδο’’;  Πως ερμηνεύει το ‘’παρέμποδο’’ αυτό ο κ. Βλάσιος Φειδάς;  Θα μπορούσαν να παραλληλιστούν οι πρωτόγνωρες αυτές πρακτικές της Συνόδου της Κρήτης.  με τις ανάλογες πρακτικές στις Οικουμενικές Συνόδους μετά την Δ΄ Οικουμενική Σύνοδο;

Δεν είναι σωστό να παραλληλίζομε το πρωτόγνωρο της ισχύος μόνο της ψήφου των Προκαθημένων που εφαρμόσθηκε στη Σύνοδο της Κρήτης, με τη συνοδική πρακτική  στις Οικουμενικές Συνόδους μετά την Δ΄ Οικουμενική Σύνοδο.   Στις Οικουμενικές Συνόδους Ε΄, Στ΄, Ζ΄ δεν υπήρξε όριο ‘’παρέμποδο’’ συμμετοχής Επισκόπων, ούτε ‘’παρέμποδο’’ στο δικαίωμα ψήφου των Επισκόπων, αλλ’ ούτε και το παράδοξο ‘’παρέμποδο’’ ‘’αντ’ αυτού’’, στο άνευ ισχύος δικαίωμα υπογραφής των κειμένων από τους Επισκόπους που δεν ήταν Προκαθήμενοι Εκκλησιών.   Και μόνη η ύπαρξη τέτοιων ‘’παρεμπόδων’’ δεν επιτρέπει τέτοια σύγκριση.