Ιωάννης Κογκούλης : Άμεση ανασυγκρότηση της επιτροπής για τα ΠΣ των Θρησκευτικών, με Ειδικούς και ξεκίνημα των εργασιών της από «μηδενική βάση»

ΑΝΟΙΧΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΓΙΑ ΤΟ:

ΚΑΛΟΥΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ,

ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΟΡΘΟΔΟΞΗΣ  ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ

Ιωάννης Β. Κογκούλης                         Θεσσαλονίκη 11 Νοεμβρίου 2016

Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου

Πρόεδρος Συμβουλίου ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης

Κεραμοπούλου 11

546 22 Θεσσαλονίκη

ΑΝΟΙΧΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΓΙΑ ΤΟ:

ΚΑΛΟΥΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ,

ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΟΡΘΟΔΟΞΗΣ  ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ

Προς

τον Αρχιεπίσκοπο  Αθηνών και Πάσης Ελλάδος

Κύριο ΙΕΡΩΝΥΜΟ και τα μέλη της Ιεράς Συνόδου

της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος

Μακαριώτατε,

Σεβασμιώτατοι,

Τα γνωστικά αντικείμενα που διακόνησα για πάνω από σαράντα χρόνια στη Θεολογική Σχολή του ΑΠΘ και ιδιαίτερα στο Τμήμα Θεολογίας, και όχι μόνο, καθώς, επίσης, και η ΑΠΕΡΑΝΤΗ αγάπη προς την Ορθόδοξη Καθολική Εκκλησία και το Γένος μας συνέβαλαν, ώστε:

α) Να ηχούν ΑΚΑΤΑΠΑΥΣΤΑ στα αυτιά μου τα λόγια του Κωστή Παλαμά: «Πες μου τι σχολεία έχεις, για να σου ειπώ τι λαός είσαι» και

β) Να μην παύω να ΟΝΕΙΡΕΥΟΜΑΙ το ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΥΝ ελληνικό σχολείο, το ΜΟΝΟ που μπορεί να συμβάλει στην ανόρθωση του Γένους μας, στη δημιουργία ΑΝΑΧΩΜΑΤΟΣ στις προσπάθειες ΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗΣ του, καθώς, επίσης, στην παροχή ουσιαστικής βοήθειας για την έξοδό του από την ΗΘΙΚΗ ΚΡΙΣΗ προς την ΟΡΘΗ πορεία του.

Έτσι, τελευταία, με μεγάλο ενδιαφέρον παρακολουθώ τα τεκταινόμενα αναφορικά με το καλούμενο μάθημα των Θρησκευτικών, δηλαδή με το μάθημα Παιδείας και Ελληνορθόδοξης Κληρονομιάς.   

Ως προς το εν λόγω μάθημα, εδώ και καιρό, με λύπη διαπίστωσα ότι ΑΣΧΕΤΟΙ στη συντριπτική τους πλειονότητα, ως προς την Ψυχοπαιδαγωγική και Διδακτική εξειδίκευση, ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΟΜΕΝΟΙ κονδύλια του ΕΣΠΑ, ανέλαβαν και, τελικά, συνέταξαν για αυτό Νέο Πρόγραμμα Σπουδών (Αναλυτικό Πρόγραμμα). Αυτό με ανάγκασε στο διδακτικό μου σύγγραμμα: «Διδακτική του μαθήματος των Θρησκευτικών –Παιδείας και Ελληνορθόδοξης Κληρονομιάς» να επισημάνω τα ακόλουθα:

• «Ο μελλοντικός ιστορικός ερευνητής του καλούμενου μαθήματος των Θρησκευτικών..θα βρεθεί προ εκπλήξεως, όταν θα διαπιστώσει πως όσοι ασχολήθηκαν και ασχολούνται με τη θέση του στα Προγράμματα της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, τους προσανατολισμούς του και τα Αναλυτικά Προγράμματά του (Προγράμματα Σπουδών) στερούνταν και στερούνται Ψυχοπαιδαγωγικής και Διδακτικής εξειδίκευσης. Θα αισθανθεί απογοήτευση, όταν ανακαλύψει πως επιστήμονες, εξειδικευμένοι σε άλλους επιστημονικούς χώρους, με τη μεγαλύτερη ευκολία  ασχολήθηκαν και ασχολούνται ως εμπειροτέχνες με το ανωτέρω πολύπαθο μάθημα…. Θα δοκιμάσει απογοήτευση, εάν θελήσει να συγκρίνει τα μέλη της συγκρότησης των δικών μας ομάδων συγγραφής των Αναλυτικών Προγραμμάτων (Προγραμμάτων Σπουδών), καθώς και της συγγραφής των αντίστοιχων διδακτικών βιβλίων με ό, τι συμβαίνει σε άλλες χώρες (σ.70-71).  

Στο σημείο αυτό, απλά σημειώνω πως:

• Είναι ΜΕΓΙΣΤΗ Η ΕΥΘΥΝΗ των ΑΣΧΕΤΩΝ στη συντριπτική τους πλειονότητα, ως προς την Ψυχοπαιδαγωγική και Διδακτική εξειδίκευση συντακτών των ανωτέρω Προγραμμάτων Σπουδών (Αναλυτικών Προγραμμάτων), που εσείς, Μακαριώτατε, χαρακτηρίσατε «ακατάλληλα και επικίνδυνα», απέναντι στο Γένος  μας και στην ιστορία του.  

Με τα όσα έλαβαν χώρα στη Σύνοδο της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος στις 4-7.10.2016, πίστευα πως θα σταματούσε η εκτροπή που δημιουργήθηκε με τη σύνταξη από ΜΗ ειδικούς Προγραμμάτων Σπουδών (Αναλυτικών Προγραμμάτων) όχι απλά για το καλούμενο μάθημα των Θρησκευτικών, αλλά για ένα μάθημα που οφείλει να προσφέρει στους μαθητές ΑΥΘΕΝΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ. Μάλιστα, χάρηκα ιδιαίτερα, όταν σας άκουσα, Μακαριώτατε, να κάνετε λόγο:

• Για την ανάγκη να ξεκινήσει η προσπάθεια σύνταξής τους από «μηδενική βάση» και πως προς τούτο η Εκκλησία θα ορίσει επιτροπή.

Μετά  από αυτό, περίμενα η επιτροπή αυτή να ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ από ειδικούς, οι οποίοι, παράλληλα με τις θεολογικές σπουδές τους (πτυχίο Θεολογίας), θα διαθέτουν Ψυχοπαιδαγωγική και Διδακτική εξειδίκευση. Και ασφαλώς:

• Δεν περίμενα να με συμπεριλάβετε σε μια τέτοια επιτροπή και μάλιστα, όταν στην Ιερά Σύνοδο διατυπώθηκαν, ως προς το πρόσωπό μου, αντιδράσεις.

Εδώ παρενθετικά αναφέρω πως, δυστυχώς, άλλοι χαρακτηρίζουν κάποιους ακραίους – συντηρητικούς, άλλοι τους χαρακτηρίζουν οικουμενιστές. Είναι δικαίωμά τους, έστω και εάν είναι Ιεράρχες. Ως προς το τελευταίο, παρενθετικά σημειώνω πως δοξάζω τον Θεό που έγινα αιτία να ιδρυθεί το πρώτο Ορθόδοξο Μοναστήρι στην Αυστρία. Το γεγονός αυτό έγινε αφορμή, και εγώ και κάποιος Γέροντας, να δεχθούμε, μέσω του διαδικτύου, έναν ανίερο πόλεμο. Όμως, πιστεύω ότι αποτελεί μεγάλη ευλογία να είναι κάποιος «σημείον αντιλεγόμενον».  

ΔΥΣΤΥΧΩΣ, Μακαριώτατε και Σεβασμιώτατοι, ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΑΤΕ επιτροπή, η οποία, στην πλειονότητά της, αποτελείται από μέλη που:

1. Άλλοι ΣΤΕΡΟΥΝΤΑΙ θεολογικών σπουδών (πτυχίο Θεολογίας).
2. Άλλοι ΔΕ ΔΙΑΘΕΤΟΥΝ την απαιτούμενη Ψυχοπαιδαγωγική και Διδακτική ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ εξειδίκευση, ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ για τη σύνταξη Προγραμμάτων Σπουδών (Αναλυτικών Προγραμμάτων του καλούμενου μαθήματος των Θρησκευτικών, δηλαδή του μαθήματος Παιδείας και Ελληνορθόδοξης Κληρονομιάς.
3. Άλλοι ΣΥΜΜΕΤΕΙΧΑΝ στη σύνταξη ή την υλοποίηση των ανωτέρω Νέων Προγραμμάτων, που, δυστυχώς, δίχασαν τον θεολογικό κόσμο και ευρύτερα τον λαό μας.

ΔΙΑΠΡΑΞΑΤΕ, δηλαδή, το ΜΕΓΑΛΟ ΛΑΘΟΣ που διέπραξε το Υπουργείο Παιδείας με το να ΑΝΑΘΕΣΕΙ τη σύνταξη ΝΕΩΝ Προγραμμάτων Σπουδών (Αναλυτικών Προγραμμάτων) του καλούμενου μαθήματος των Θρησκευτικών, επαναλαμβάνω, με κονδύλια του ΕΣΠΑ, οι οποίοι:

• Στην πλειονότητά τους, ενώ είχαν θεολογικές σπουδές στερούμενοι την απαιτούμενη προς τούτο Ψυχοπαιδαγωγική και Διδακτική ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ εξειδίκευση, χωρίς συνειδησιακό έλεγχο, συμμετείχαν στη σύνταξη ή στην υλοποίηση των ανωτέρω Νέων Προγραμμάτων.

 Όμως, Μακαριώτατε και Σεβασμιώτατοι, οι Πολυκατοικίες και τα μεγάλα έργα οδοποιίας δεν κτίζονται από Μαθηματικούς, Φυσικούς ή Χημικούς, αλλά από ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΟΥΣ μηχανικούς. Αλλά ούτε Μαθηματικοί και Μηχανικοί μπορούν να καταλάβουν θέση πυρηνικού φυσικού. Και επειδή στην επιτροπή σας συμπεριλάβατε πολλούς που απλά είναι δάσκαλοι ή καθηγητές στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια εκπαίδευση, απλά σας υπενθυμίζω ότι:

Ένας οδηγός αυτοκινήτου, ακόμη και με επαγγελματικό δίπλωμα, δεν ΜΠΟΡΕΙ να λειτουργήσει συνεργείο επισκευής αυτοκινήτων, χωρίς να διαθέτει ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ, ούτε να προσληφθεί ως ειδικός σε εργοστάσιο κατασκευής αυτοκινήτων. Το ίδιο συμβαίνει με τη σύνταξη Προγραμμάτων σπουδών (Αναλυτικών Προγραμμάτων). Για τη σύνταξή τους:

• Είναι ΑΝΕΠΑΡΚΗΣ  η σχολική διδακτική εμπειρία, όταν αυτή στερείται του ειδικού Ψυχοπαιδαγωγικού και Διδακτικού υπόβαθρου.

Ασφαλώς, αποτελεί ΑΚΑΤΑΝΟΗΤΗ ενέργεια εκείνων των μελών της ορισθείσας από την Ιερά Σύνοδο επιτροπής, που, χωρίς να διαθέτουν είτε θεολογικές σπουδές, είτε την απαιτούμενη Ψυχοπαιδαγωγική και Διδακτική ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ εξειδίκευση αποδέχθηκαν τη συμπερίληψή τους σε αυτή. Η  εν λόγω επιτροπή συνήλθε για πρώτη φορά στις 19.10.2016. ‘Ομως, η πράξη τους:

• Συνιστά την από μέρους τους ΠΕΡΙΦΡΟΝΗΣΗ και υποτίμηση των ειδικών, για το εν λόγω έργο, επιστημόνων.

Στο σημείο αυτό, ως προς το πρόσωπό μου, παρατηρώ τα ακόλουθα:

• Εμένα καλώς κάνατε και με αποκλείσατε από την επιτροπή, ίσως επειδή είμαι Ομότιμος πλέον Καθηγητής (Δεν σκοτώνουν τα άλογα που γερνούν …..). Και αυτό, άσχετα, εάν στη σύνταξη του Προγράμματος Σπουδών για τα «Θρησκευτικά» του Λυκείου συμμετείχε Ομότιμος συνάδελφός μου (βιβλικός θεολόγος). Ακόμη, είτε, γιατί, ως Βλαχόφωνος Έλληνας και Ηπειρώτης, συντηρητικός για κάποιους, οικουμενιστής για άλλους, είμαι αντιπαθής σε Ιεράρχες.

Όμως, εκτός από μένα, υπάρχει σημαντικός αριθμός ειδικών επιστημόνων,  οι οποίοι, χωρίς να έχουν συμμετάσχει στη σύνταξη των ανωτέρω Προγραμμάτων Σπουδών (Αναλυτικών Προγραμμάτων), τα οποία επαναλαμβάνω, χαρακτηρίστηκαν από εσάς, Μακαριώτατε, «ακατάλληλα και επικίνδυνα»  διαθέτουν και σοβαρές θεολογικές σπουδές (τουλάχιστον πτυχίο Θεολογίας) και, συγχρόνως, την αναγκαία Ψυχοπαιδαγωγική και Διδακτική ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ εξειδίκευση, τους οποίους, δυστυχώς, ΑΠΑΞΙΩΣΑΤΕ. Ενδεικτικά καταθέτω κάποια ονόματα:

1. Χρήστος Βασιλόπουλος, Ομότιμος Καθηγητής.
2. Ηρακλής Ρεράκης, Καθηγητής.
3. Δημήτριος Λάππας, Επ. Καθηγητής (έχει αφυπηρετήσει).
4. Μαρία Ράντζου, Επίκουρη Καθηγήτρια.
5. Αθανάσιος Στογιαννίδης, Επίκουρος Καθηγητής.
6. Ιωάννης Τσάγκας, Δρ. Παιδαγωγικής, Σχολικός Σύμβουλος Θεολόγων.
7. Γεώργιος Κυρίτσης, Δρ. Παιδαγωγικής, Θεολόγος –Δ/ντής Γυμνασίου.
8. Δημήτριος Θεολόγου, Δρ. Παιδαγωγικής, Θεολόγος – Δ/ντής Γυμνασίου.
9.  Αθανάσιος Χαρίσης, Δρ. Παιδαγωγικής, Θεολόγος καθηγητής.
10. Θωμάς Αγραφιώτης, Δρ. Παιδαγωγικής, Θεολόγος - δάσκαλος.
11. Κωνσταντίνος Πρέντος, Δρ. Παιδαγωγικής, Θεολόγος - δάσκαλος.
12.  Ευάγγελος Πεπές, Δρ. Χριστ. Παιδαγωγικής, Θεολόγος καθηγητής.
13. Κων/νος. Σπαλιώρας, Δρ. Παιδαγωγικής, Θεολόγος Δ/ντής Γυμνασίου.
14. Ευαγγελία Τσαγκαρλή – Διαμάντη, Δρ. Παιδαγωγικής, Θεολόγος.
15. Γεώργιος Καπετανάκης, Δρ. Παιδαγωγικής, Θεολόγος καθηγητής.
16. Γεώργιος Χαλκιάς, Δρ. Παιδαγωγικής, Σχολικός Σύμβουλος.

Βεβαίως, από όσους επιλέξατε στη νέα Συνοδική Επιτροπή, ειδικός είναι: ο Καθηγητής κ. Εμμανουήλ Περσελής, ο οποίος, όμως, συμμετείχε στη σύνταξη των Νέων Προγραμμάτων Σπουδών του καλούμενου μαθήματος των Θρησκευτικών. Σε αυτήν συμμετείχε και η, επίσης, ειδικός Αναπληρώτρια Καθηγήτρια κ. Βασιλική Μητροπούλου. Ασφαλώς, ειδικοί είναι και οι:

1. Ιωάννης Φύκαρης, Επίκουρος Καθηγητής και Θεολόγος και

2. Ιωάννα Κομνηνού, Δρ. Παιδαγωγικής, Θεολόγος καθηγήτρια,

τους οποίους ΟΡΘΩΣ συμπεριλάβατε στην ανωτέρω Επιτροπή.  

Ο ίδιος, Μακαριώτατε και Σεβασμιώτατοι, ασχολούμενος για πάνω από σαράντα χρόνια με την Παιδαγωγική, τη Χριστιανοπαιδαγωγική, την Ψυχοπαιδαγωγική και τη Διδακτική κατάρτιση των φοιτητών, ως προς το καλούμενο «μάθημα των Θρησκευτικών», σας γνωρίζω τα εξής:

Α. Η ονομασία του εν λόγω μαθήματος: «μάθημα των Θρησκευτικών» ΑΠΟΤΕΛΕΙ αντιγραφή του αντίστοιχου στο  Βαυαρικό Πρόγραμμα μαθήματος (Religionsunterrict), το οποίο επιβλήθηκε στην περίοδο της Βαυαροκρατίας, όταν, αφού ελληνικά χέρια δολοφόνησαν τον γνήσιο Εθνάρχη Ιωάννη Καποδίστρια, η Ελλάδα βρέθηκε υπό ξένη επιτροπεία, η οποία, δυστυχώς, συνεχίζεται μέχρι και σήμερα.

Παρενθετικά αναφέρω πως, δεν ξεχνούμε ότι:   

• Στις συνεδριάσεις της Ιεράς Συνόδου παρίστατο Βασιλικός, ή Κυβερνητικός επίτροπος.

Επίσης, ΔΕΝ ΞΕΧΝΟΥΜΕ πως, αρχής γενομένης από τη Βαυαροκρατία, οι ΠΑΝΤΟΤΕ υπό επιτροπεία ευρισκόμενες ελληνικές κυβερνήσεις, οι οποίες τα τελευταία χρόνια είναι υπεύθυνες για την οικονομική κρίση που περνά ο τόπος μας και που είναι απόρροια της ηθικής κρίσης:

• ΚΑΤΑΛΗΣΤΕΨΑΝ την εκκλησιαστική περιουσία και, μάλιστα επί Βαυαροκρατίας ακίνητη και κινητή (η τελευταία, φαίνεται να στολίζει ιδιωτικές συλλογές κάποιων Ευρωπαίων). Στόχος τους ήταν και είναι η ΚΑΘΥΠΟΤΑΞΗ της Εκκλησίας μας. Φαίνεται πως οι οικονομικοί «δανειστές - δυνάστες», οι οποίοι ΕΠΕΒΑΛΑΝ την οικονομική ΥΠΟΔΟΥΛΩΣΗ της Ελλάδος, ΜΙΜΗΘΗΚΑΝ τη στάση των, από την εποχή της Βαυαροκρατίας και μέχρι σήμερα, ελληνικών κυβερνήσεων απέναντι, στη, σώτειρα του Γένους μας, Εκκλησία μας.

Εδώ μάλλον έχουν εφαρμογή οι λόγοι του Παπαδιαμάντη: «Δεν έχει μόνο ικανούς ανθρώπους ο ελληνικός λαός, έχει τάλαντα πλήθος και φαντασία και ηρωισμό και αυτοθυσία και κάποτε ιδιοφυία, μα δεν έχει ακόμη δική του σκέψη».

Αν μελετήσει κανείς, Μακαριώτατε και Σεβασμιώτατοι, τα Μαθηματάρια της εποχής της Τουρκοκρατίας θα ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΠΟΙΗΣΕΙ:

• Ποια ΑΥΘΕΝΤΙΚΗ Παιδεία ΠΡΟΣΦΕΡΟΤΑΝ στα σκλαβωμένα ελληνόπουλα.

Στο σημείο αυτό απλά υπενθυμίζω πως, μπροστά από κάποια χρόνια και μάλιστα με το Προεδρικό Διάταγμα αρ. 374/ΦΕΚ Α΄ αρ. φύλλου 133/4.9.1991 και  το Προεδρικό Διάταγμα αρ. 403/ΦΕΚ Α΄ αρ. φύλλου 172/4.10.1993, στην Πρωτοβάθμια εκπαίδευση (Δημοτικό σχολείο):

• Το καλούμενο μάθημα των Θρησκευτικών ΜΕΤΟΝΟΜΑΣΘΗΚΕ σε: Μάθημα Ορθόδοξης Χριστιανικής Αγωγής.

Δυστυχώς, στον τόπο μας τέτοιες προσπάθειες κρατούν λίγο. Μετά το 2003 κάποιοι που ΑΡΝΟΥΝΤΑΝ να έχουν  «δική τους σκέψη» επανέφεραν την παλιά ονομασία του εν λόγω μαθήματος: «μάθημα των Θρησκευτικών».

Β. Μη έχοντας, Μακαριώτατε και Σεβασμιώτατοι, οι Έλληνες υπεύθυνοι στον τομέα της Παιδείας «ακόμη δική τους σκέψη», φαίνεται να μη μπορούν να διακρίνουν πως στον χώρο του σχολείου και γενικότερα στην εκπαίδευση:

1. ΑΛΛΟ ΠΡΑΓΜΑ είναι η Αυθεντική Παιδεία και η καλλιέργεια του ήθους και της ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ ενός λαού και μάλιστα νέων και:
2. ΑΛΛΟ ΠΡΑΓΜΑ είναι η καλλιέργεια δεξιοτήτων στους μαθητές και γενικότερα οι επιστημονικές εξειδικεύσεις τους.  

Οι μαθητές, ιδιαίτερα στις μέρες μας, έχουν ανάγκη από «αισθητήρια γεγυμνασμένα προς διάκρισιν καλού τε και κακού» (Εβρ. 5,16). Εξάλλου, ένας αετός δεν μπορεί να πετάξει μόνο με μια φτερούγα. Έχει ανάγκη και τις δύο. Η απουσία της Αυθεντικής Παιδείας και της καλλιέργειας  του ήθους των μαθητών έχει ως αποτέλεσμα:

• Να βγαίνουν από τα σχολεία μας ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ πνευματικά ανάπηροι, ικανοί για όλα.

Εδώ παρενθετικά αναφέρω για όσους προβάλλουν το «ουδέτερο-κοσμικό» σχολείο, πως:

• Δεν υπάρχει ουδέτερη γνώση, ούτε άχρωμη ηθική και, κατά συνέπεια, ούτε η δυνατότητα καλλιέργειας στους μαθητές ΑΧΡΩΜΟΥ ήθους.  

Γ. Είναι αποπροσανατολιστική η χρήση του όρου «Θρησκευτικά», καθόσον, για την περίπτωση του Χριστιανισμού, όπως άριστα γνωρίζετε και όπως ο ίδιος προσωπικά σε κάθε ευκαιρία επαναλαμβάνω:

• Ο Χριστιανισμός δεν μπορεί να κατηγοριοποιηθεί μεταξύ των θρησκειών, αφού ο Χριστός ίδρυσε Εκκλησία και ΟΧΙ θρησκεία.  Μάλιστα, ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος αναφέρει: «Θρησκείαν οίδα και των δαιμόνων το σέβας. Η δ’ ευσέβεια προσκύνησις της Τριάδος». Εξάλλου, ως θρησκεία νοείται ο Χριστιανισμός που έχει ΑΠΟΚΟΠΕΙ από τον Χριστό.  

Δ. Επειδή, Μακαριώτατε και Σεβασμιώτατοι, κάποιοι ζητούν να περιθωριοποιήσουν την Εκκλησία από το χώρο της εκπαίδευσης σημειώνω ότι:

• Εάν η Πολιτεία ζητήσει να καθορίσει εντελώς μόνη  τη δημόσια ηθική, ορίζοντας το περιεχόμενο και τον τρόπο καλλιέργειας του ήθους των νέων μελών της μέσω της Παιδείας, τότε, ασφαλώς, κάνουμε λόγο για ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ.

Είναι παραπλανητικός ο ισχυρισμός που ακούγεται από κυβερνητικά χείλη, πως η Πολιτεία ενδιαφέρεται για την ανάδειξη του πολίτη, ενώ η Εκκλησία για την ανάδειξη του απλά του πιστού. Η Εκκλησία μας μεριμνά, ώστε το κάθε μέλος της να ΑΝΑΔΕΙΧΘΕΙ σε:

• «κοσμοπολίτην», που να αποτελεί «κόσμου κόσμον» (κόσμημα - στολίδι) [Ευχή της θείας Λειτουργίας των «Αποστολικών Διαταγών», βλ. Ι. Φουντούλη, Κείμενα Λειτουργικής τευχ. Γ΄, Θείαι Λειτουργίαι, Θεσσαλονίκη 2007, σ. 337].   

Μετά τα ανωτέρω, Μακαριώτατε και Σεβασμιώτατοι, σημειώνω πως τα Προγράμματα σπουδών (Αναλυτικά Προγράμματα), που συνέταξε η αποτελούμενη από «εμπειροτέχνες» επιτροπή, όχι μόνο είναι επικίνδυνα για τους μαθητές, αλλά και Ψυχοπαιδαγωγικά και Διδακτικά ΑΤΕΚΜΗΡΙΩΤΑ. Συγκεκριμένα:

Α. ΤΟ ΘΕΜΕΛΙΟ όλων των Προγραμμάτων Σπουδών (Αναλυτικών Προγραμμάτων) και των τριών βαθμίδων της εκπαίδευσης είναι:

• Ο ορισμός των κατευθυντηρίων και των επιμέρους σκοπών που αυτά οφείλουν να υλοποιήσουν στο χώρο του σχολείου.  

Στο σημείο αυτό, στα «πορίσματα» του «Εθνικού διαλόγου για την Παιδεία» (27.5.2016) και στο κεφάλαιο που περιλαμβάνεται με την υπογραφή της Ομότιμης Καθηγήτριας Βασιλικής Δενδρινού, μεταξύ των άλλων, για τους μαθητές προτείνεται αυτοί να ΑΠΟΚΤΗΣΟΥΝ: «-ακεραιότητα χαρακτήρα, αυτοπεποίθηση και αυτοσεβασμό, -ανεξαρτησία, αυτοέλεγχο και υπευθυνότητα, -επινοητικότητα και εφευρετικό πνεύμα, -συνεργατικό πνεύμα για την επίτευξη ατομικών και συλλογικών στόχων και επίλυση συγκρούσεων, -ικανότητες για αλληλέγγυα κοινωνική συμπεριφορά» κ.α. (σ. 89-90). Βέβαια, στους εν λόγω σκοπούς της Παιδείας, δε συμπεριλαμβάνονται οι πηγές της εγκυρότητάς τους.  

Στο σημείο αυτό ο ίδιος επανειλημμένα έχω ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΕΙ τα ακόλουθα:

«Με ΘΕΜΕΛΙΟ την ορθή, ωφέλιμη και ΑΥΘΕΝΤΙΚΗ Παιδεία,

ΚΕΝΤΡΟ το δίπολο: πρόσωπο – κοινότητα,

ΟΔΗΓΟ την υγιαίνουσα διδασκαλία,

ΚΑΘΕ διαδικασία αγωγής, εκπαίδευσης και διδασκαλίας

ΑΠΟΣΚΟΠΕΙ, ώστε  παιδαγωγούμενοι και παιδαγωγοί (μαθητές και δάσκαλοι και καθηγητές):

Να επι-κοινωνούν, να συνερευνούν, αλληλοστηρίζονται, συμπορεύονται ΩΣΤΕ,

να βοηθηθούν οι νέοι και, πρωτίστως, οι  μαθητές να ΓΙΝΟΥΝ:

• Άρτιοι, ολοκληρωμένοι ως προσωπικότητες, «κοσμοπολίτες», αποτελούντες «κόσμου κόσμον» ( κόσμημα - στολίδι), οικουμενικοί, παγκόσμιοι άνθρωποι και ΟΧΙ παγκοσμιοποιημένοι».

Εάν, Μακαριώτατε και Σεβασμιώτατοι, κάποιος διαφωνεί με τον ανωτέρω προσανατολισμό της Παιδείας, αγωγής και εκπαίδευσης και μάλιστα στο χώρο του ελληνικού σχολείου, μπορούμε, δημόσια, να το συζητήσουμε.

Β. Αφού συμφωνήσουμε ως προς τους σκοπούς της ΑΥΘΕΝΤΙΚΗΣ Παιδείας, αγωγής και εκπαίδευσης στον χώρο του σχολείου, στη συνέχεια, ορίζουμε το περιεχόμενο, με το οποίο αυτοί υλοποιούνται. Εδώ αρκούμαι να σημειώσω ότι:

§ Στο ελληνικό σχολείο  παρατηρείται ελλιπέστατη από τους μαθητές γνώση της γλώσσας, της ιστορίας και της Ελληνορθόδοξης παράδοσης και ζωής και πως η άγνοιά τους αποτελεί πνευματικό νόσημα της φυλής μας. Μάλιστα, στις μέρες μας, φαίνεται να επιχειρείται μία προδοσία στη γλώσσα, στην ιστορία και στον πολιτισμό μας.

Στο καλούμενο μάθημα των Θρησκευτικών, δηλαδή στο μάθημα της Παιδείας και Ελληνορθόδοξης Κληρονομιάς:

§  Οι μαθητές ΔΕΝ έχουν ανάγκη να γνωρίσουν τα διάφορα θρησκεύματα, και, μάλιστα, μέσα από την αντιπαράθεσή τους με ένα ΑΧΤΑΡΜΑ θρησκευτικών γνώσεων και δοξασιών, αλλά να γίνουν ΚΟΙΝΩΝΟΙ και να ΑΝΤΙΠΑΡΑΤΕΘΟΥΝ με περιεχόμενα (διδακτέα ύλη), τα οποία θα τους εξασφαλίσουν την ΑΥΘΕΝΤΙΚΗ Παιδεία και θα συμβάλουν στη καλλιέργεια ενός ΓΝΗΣΙΟΥ και ΟΧΙ κάλπικου ήθους.

Στο σημείο αυτό αναφέρω πως για εμάς:

§  Ελληνορθόδοξη παράδοση και ΑΥΘΕΝΤΙΚΗ Παιδεία δεν αποτελούν αφηρημένα ιδεολογήματα, αλλά συγκεκριμένες ενυλώσεις που δημιούργησε και δημιουργεί ο λαός μας και μάλιστα στο πλαίσιο της εκκλησιαστικής κοινότητας.

Γ. Βασική μου θέση ήταν και είναι πως στο σχολείο:

1.      «ΟΛΟΙ οι μαθητές, ανεξάρτητα από τη θρησκευτική ή ιδεολογική τοποθέτηση των γονέων τους, εφόσον φοιτούν σε ελληνικό σχολείο, ΟΦΕΙΛΟΥΝ να μάθουν τη γλώσσα, την ιστορία και την παράδοση του τόπου, η οποία, ασφαλώς, είναι η Ελληνορθόδοξη, στον οποίο διαβιούν.

2.      Η γνώση απ’ όλους τους μαθητές της Ελληνορθόδοξης παράδοσης και ζωής, όπως και της ελληνικής γλώσσας και ιστορίας δε σημαίνει προσηλυτισμό ή ιδεολογικό διαποτισμό, αλλά παροχή σε αυτούς βοήθειας, ώστε οι ίδιοι να μπορέσουν να γίνουν άρτιοι, ολοκληρωμένοι ως προσωπικότητες, «κοσμοπολίτες», αποτελούντες «κόσμου κόσμον» (κόσμημα - στολίδι), οικουμενικοί, παγκόσμιοι άνθρωποι και όχι παγκοσμιοποιημένοι».

Επειδή, Μακαριώτατε και Σεβασμιώτατοι, πάντοτε υποστήριζα και εξακολουθώ να υποστηρίζω πως το σχολείο και ιδιαίτερα αυτό του 21^ου αιώνα οφείλει να είναι το ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΥΝ ΣΧΟΛΕΙΟ, στο οποίο ο πυρήνας του να είναι η ΔΙΑΠΑΙΔΑΓΩΓΗΣΗ των νέων και επειδή αυτή αποτελεί, κατά τον άγιο Γρηγόριο τον Θεολόγο, «τέχνη τεχνών», αφού, κατά τον άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο, «Τι γαρ ίσον του ρυθμίσαι ψυχήν και διαπλάσαι νέου διάνοιαν;», ΕΑΝ:

α) Δεν ΕΠΙΜΕΙΝΕΤΕ να ξεκινήσει η σύνταξη των Προγραμμάτων Σπουδών (Αναλυτικών Προγραμμάτων) του καλούμενου μαθήματος των Θρησκευτικών, δηλαδή του μαθήματος Παιδείας και Ελληνορθόδοξης Κληρονομιάς από ΜΗΔΕΝΙΚΗ ΒΑΣΗ και

β) Δεν ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΕΤΕ τη συγκρότηση της επιτροπής, ανασυγκροτώντας  αυτήν από μέλη, τα οποία να διαθέτουν θεολογικές σπουδές (πτυχίο Θεολογίας) και, συγχρόνως, την αναγκαία Ψυχοπαιδαγωγική και Διδακτική ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ εξειδίκευση.

Τότε με οδύνη σημειώνω πως:

• ΜΕΓΙΣΤΗ θα είναι η ΕΥΘΥΝΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΑΡΧΙΕΡΕΩΝ  απέναντι στο Γένος και την ιστορία της πατρίδος μας για τη ΜΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ συμβολή τους στο ζωτικό τομέα της ΠΑΙΔΕΙΑΣ, η οποία συνδέεται άρρηκτα με την επιβίωση του λαού μας. Και αυτό, όταν η Εκκλησία μας, σε χαλεπούς καιρούς και, ιδιαίτερα, κατά την Τουρκοκρατία, ήταν εκείνη που, ως στοργική μητέρα, κράτησε ζωντανό το Γένος μας.

Ανάλογη ΕΥΘΥΝΗ θα έχουν και όσοι λαϊκοί αποδέχτηκαν τη συμμετοχή τους στην Επιτροπή που όρισε η Εκκλησία για τα Προγράμματα Σπουδών (Αναλυτικά Προγράμματα) του καλούμενου μαθήματος των Θρησκευτικών, δηλαδή του μαθήματος Παιδείας και Ελληνορθόδοξης Κληρονομιάς:

• ΧΩΡΙΣ να διαθέτουν είτε θεολογικές σπουδές, είτε την αναγκαία προς τούτο Ψυχοπαιδαγωγική και Διδακτική ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ εξειδίκευση, παραβλέποντας τα λόγια του αγίου Αποστόλου Παύλου: «μη πάντες απόστολοι; ... μη πάντες διδάσκαλοι;…» (Α΄ Κο. 12,29)

 Επίσης, ΕΥΘΥΝΗ θα έχουν και όσοι από τους λαϊκούς ΑΠΟΔΕΧΤΗΚΑΝ τη συμμετοχή τους στην εν λόγω Επιτροπή, ενώ οι ίδιοι:

• Συμμετείχαν στη σύνταξη ή την υλοποίηση των Προγραμμάτων Σπουδών (Αναλυτικών Προγραμμάτων) του καλούμενου μαθήματος των Θρησκευτικών.

Στο σημείο αυτό κρίνεται απαραίτητο να αναφερθεί πως, τα όποια προβλήματα (και ήταν αρκετά) παρουσιάζουν τα παλαιότερα Προγράμματα σπουδών (Αναλυτικά Προγράμματα) και τα διδακτικά βιβλία του καλούμενου μαθήματος των Θρησκευτικών, οφείλονται στο γεγονός ότι αυτά συντάχτηκαν και γράφηκαν από ανθρώπους, αναγνωρίσιμους μεν, μη διαθέτοντας, όμως, την αναγκαία προς τούτο Ψυχοπαιδαγωγική και Διδακτική ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ εξειδίκευση, οι οποίοι, στην πλειονότητά τους, είχαν πρόσβαση στην εκάστοτε πολιτική και εκκλησιαστική αρχή. Και αυτό γιατί:

• Είναι ΑΣΥΓΚΡΙΤΑ δυσκολότερη η σύνταξη Προγραμμάτων Σπουδών (Αναλυτικών Προγραμμάτων) και η απορρέουσα από αυτά συγγραφή διδακτικών βιβλίων, από ό,τι η συγγραφή ενός επιστημονικού συγγράμματος. 

Με βάση τα ανωτέρω:

Επειδή διακόνησα για πάνω από σαράντα χρόνια τα γνωστικά αντικείμενα της Παιδαγωγικής, Χριστιανικής Παιδαγωγικής και Διδακτικής.

Επειδή, ειδικότερα, για πάνω από είκοσι πέντε (25) χρόνια, σε επίπεδο Μεταπτυχιακών σπουδών, δίδαξα το μάθημα: «Τα Αναλυτικά Προγράμματα και το μάθημα των Θρησκευτικών στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια εκπαίδευση» (Βλ. τους κατά καιρούς Οδηγούς σπουδών του Τμήματος Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ).

 Επειδή, πολλοί υπήρξαν οι διδάκτορές μου και οι διπλωματούχοι μεταπτυχιακοί μου, [μάλιστα, πολλών από αυτούς, οι εργασίες αφορούν στο καλούμενο μάθημα των Θρησκευτικών και ειδικότερα στα Προγράμματα Σπουδών (Αναλυτικά Προγράμματά) τους],

ΝΙΩΘΩ την ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ:

• ΝΑ ΠΡΟΤΕΙΝΩ στην Ιεραρχία μας, ΕΝΣΤΕΡΝΙΖΟΜΕΝΗ τη ΜΕΓΙΣΤΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΤΗΣ για τη προσφορά στα παιδιά και τους εφήβους και, ειδικότερα, στους μαθητές, ΑΥΘΕΝΤΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ και  για την καλλιέργεια του ΓΝΗΣΙΟΥ ΗΘΟΥΣ τους, καθώς, επίσης το ότι ΟΛΟΙ ΜΑΣ, ΚΛΗΡΙΚΟΙ ΚΑΙ ΛΑΙΚΟΙ γράφουμε την ιστορία μας,  τα εξής:

1.      Να ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΕΙ  την επιτροπή για τα Προγράμματα Σπουδών (Αναλυτικά Προγράμματα) του καλούμενου μαθήματος των Θρησκευτικών, - Παιδείας και Ελληνορθόδοξης Κληρονομιάς-, η οποία:

§  Να ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ από ΕΙΔΙΚΟΥΣ, οι οποίοι να διαθέτουν την απαραίτητη ΕΙΔΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ «ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ», [θεολογικές σπουδές (πτυχίο Θεολογίας) και Ψυχοπαιδαγωγική και Διδακτική ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ εξειδίκευση].

1.      Να ΜΕΡΙΜΝΗΣΕΙ, ώστε η εν λόγω επιτροπή να ΞΕΚΙΝΗΣΕΙ τις εργασίες της από «μηδενική βάση», όπως ακριβώς πρόσφατα ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ η Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος (4-7.10.2016) και ΟΧΙ να περιοριστεί σε προσπάθεια βελτίωσης των Νέων Προγραμμάτων, όπως φαίνεται να επιδιώκει η εξ Αρχιερέων ορισθείσα επιτροπή.

2.      Να ΒΟΗΘΗΣΕΙ να ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΠΟΙΗΣΟΥΝ τα ΑΣΧΕΤΑ μέλη της ορισθείσας από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος επιτροπής, πως δεν ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΑΣΧΟΛΗΘΟΥΝ με θέματα, για τα οποία απαιτείται συγκεκριμένη επιστημονική εξειδίκευση, όταν, δηλαδή, στερούνται είτε α) θεολογικών σπουδών, είτε β) της ΑΝΑΓΚΑΙΑΣ προς τούτο Ψυχοπαιδαγωγικής και Διδακτικής ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ εξειδίκευσής τους. Ειδικότερα:

§  Οι Πανεπιστημιακοί συνάδελφοι, άριστοι στους επιστημονικούς κλάδους που διακονούν στο Πανεπιστήμιο, ας ΕΝΣΤΕΡΝΙΣΤΟΥΝ το γεγονός ότι, συμμετέχοντας σε μια τέτοια επιτροπή, εκτός των άλλων, ΥΠΟΤΙΜΟΥΝ τους εξειδικευμένους Πανεπιστημιακούς συναδέλφους τους. Εξάλλου, είναι επιστημονικά ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ένας οφθαλμίατρος να υποκαταστήσει τον καρδιοχειρουργό.  

3.      Να ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙ στα μέλη της επιτροπής που συμμετείχαν στη σύνταξη των Νέων Προγραμμάτων Σπουδών πως: Είναι ηθικά απαράδεκτο να συμπεριληφθούν και σε ανάλογη επιτροπή της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος.

Επειδή, Μακαριώτατε και Σεβασμιώτατοι, όπως προαναφέραμε, ο Χριστιανισμός δεν μπορεί να κατηγοριοποιηθεί μεταξύ των θρησκειών, αφού ο Χριστός ίδρυσε Εκκλησία και όχι θρησκεία και πως ως θρησκεία νοείται ο Χριστιανισμός που έχει ΑΠΟΚΟΠΕΙ από τον Χριστό και

Επειδή, η έννοια «Θρησκευτικά» είναι σε μεγάλο βαθμό αρνητικά φορτισμένη και ξένη προς την Ελληνορθόδοξη παράδοση και ζωή μας.  

Η Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, στηριγμένη στην, κατά τον Α. Παπαδιαμάντη, «δική μας σκέψη», ΦΕΡΕΙ ΤΗΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ:

§  Να ΖΗΤΗΣΕΙ από την Πολιτεία την μετονομασία του καλούμενου μαθήματος των Θρησκευτικών (Religionsunterrict):  

1. Για την Πρωτοβάθμια εκπαίδευση, σε ΜΑΘΗΜΑ με την ονομασία:

Ελληνορθόδοξη αγωγή [Πρβλ. ΦΕΚ Α΄ 133/4.9.1991] και

2. Για τη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση, σε ΜΑΘΗΜΑ με την ονομασία:

Παιδεία και Ελληνορθόδοξη Κληρονομιά ή Ελληνορθόδοξη Παιδεία.   

Μακαριώτατε και Σεβασμιώτατοι,

Οι καιροί είναι δύσκολοι. Ο δάσκαλος και ο καθηγητής στο χώρο του σχολείου ιερουργεί. Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος σημειώνει: «Το της διδασκαλίας και το της ιεροσύνης αξίωμα μέγα εστί και θαυμαστόν».  Το Γένος μας κινδυνεύει από την αλλοτρίωση. Το σχολείο φαίνεται να αδιαφορεί για την καλλιέργεια στους μαθητές της ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ του Γένους μας. Οι εθνοαποδομητές αδιαφορούν, εάν ΠΕΘΑΝΕΙ το Γένος των Ελλήνων. Δυστυχώς, σήμερα φτάσαμε στο σημείο που φαίνεται να μην ισχύει το: «Η Ελλάδα ΠΟΤΕ δεν πεθαίνει». Άραγε, θα μείνετε αδιάφοροι, όταν, ως γνωστόν, όπως προαναφέρθηκε:

• Κατά την Τουρκοκρατία, και όχι μόνο, στην αγκαλιά της Εκκλησίας σώθηκε το Γένος μας.

Βέβαια, αυτό συμβαίνει, ως προς τον Χριστιανισμό γενικότερα, και σε ολόκληρη την Ευρώπη, η οποία φαίνεται να απομακρύνεται από τον Χριστό, ενώ, παράλληλα, κινδυνεύει από μουσουλμανικό εποικισμό και αλλοτρίωση. 

Τελειώνοντας, ανεξάρτητα, εάν η εν λόγω ανοιχτή επιστολή μου, σε κάποιες περιπτώσεις, βρεθεί στο κάλαθο των αχρήστων και μάλιστα «αδιάβαστη», ΕΥΧΟΜΑΙ:  

1. Οι υπεύθυνοι για τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών και των εφήβων και μάλιστα των μαθητών, με ΠΡΩΤΟΣΤΑΤΕΣ τους Ποιμένες της Ορθόδοξης Καθολικής Εκκλησίας μας, να ΕΧΟΥΜΕ, ως προς την προσφορά σε ΟΛΑ τα ελληνόπουλα, και όχι μόνο, της ΑΥΘΕΝΤΙΚΗΣ Παιδείας και της καλλιέργειας ενός ΓΝΗΣΙΟΥ ήθους, «καλήν απολογίαν την επί του φοβερού βήματος του Χριστού» μας.
2. Να ΔΙΑΤΗΡΟΥΜΕ πάντοτε προ οφθαλμών ΟΛΟΙ ΜΑΣ, κληρικοί και λαϊκοί, πως, μεταξύ των άλλων Αγίων και Μαρτύρων της Εκκλησίας μας, θα μας ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΝ στην εν ουρανοίς θριαμβεύουσα Εκκλησία, ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, ο οποίος προφητικά υπενθυμίζει στους Νεοέλληνες ότι: «Θα βγουν πράγματα από τα σχολεία που ο νους … δεν φαντάζεται», αλλά και ο Παπουλάκος, ο οποίος ανέφερε πως: «Τ’ άθεα γράμματα είναι η ρίζα κάθε συμφοράς …Τ’ άθεα γράμματα  υφαίνουνε το σάβανο του γένους…».

Με σεβασμό, τιμή και αγάπη

Ιωάννης Β. Κογκούλης

Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου