Αρχιμ. Αθανάσιος Αναστασίου, Ένας πρώτος σχολιασμός της αποφάσεως της Ιεραρχίας της 23ης-24ης Νοεμβρίου 2016

Ἀρχιμ. Αθανάσιου Αναστασίου, Προηγουμένου Ἱ. Μ. Μεγάλου Μετεώρου

Ἕνας πρῶτος σχολιασμός τῆς ἀποφάσεως τῆς Ἱεραρχίας

τῆς 23^ης-24^ης Νοεμβρίου 2016

Στίς 23 καί 24 Νοεμβρίου 2016 συνεδρίασε ἐκτάκτως ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος μέ ἀποκλειστικό θέμα τήν ἀποτίμηση τῆς «Συνόδου» τῆς Κρήτης. Τήν συνεδρία αὐτή τῆς Ἱεραρχίας ἀνέμενε μέ μεγάλο ἐνδιαφέρον καί ἀγωνία ὁ πιστός λαός τοῦ Θεοῦ, πού εἶχε ἐναποθέσει σέ αὐτή τίς ἔσχατες ἐλπίδες του γιά ἕναν ἐπαναπροσδιορισμό τῶν θέσεων τῆς Ἱεραρχίας, πού θά ὁδηγοῦσε στόν ἐντοπισμό τῶν ἐσφαλμένων ἐπιλογῶν καί ἀποφάσεων τῆς «Συνόδου» τῆς Κρήτης.

Δυστυχῶς, ὅμως, οἱ προσδοκίες αὐτές διαψεύστηκαν, γεγονός πού μᾶς προκάλεσε βαθύτατο πόνο καί μεγάλη ἀπογοήτευση. Αἰσθανόμαστε τήν ἱερατική καί μοναχική μας συνείδηση νά ἀντιδρᾶ ἔντονα καί νά ἀνθίσταται, ἀδυνατώντας νά κατανοήσει καί νά ἀποδεχθεῖ τίς ἀποφάσεις πού ἐλήφθησαν. Αἰσθανόμαστε ἐπιτακτικά τήν εὐαγγελική ἐντολήνά μᾶς ὁδηγεῖ, ὥστε νά ὁμολογήσουμεὑπέρ τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Αἰσθανόμαστε νά μᾶς ἐπιτάσσει νά μήν σιωπήσουμε, ἀλλά νά καταθέσουμε,ἐνώπιον τῆς Ἐκκλησίας, τήν καλογερική δογματική μας συνείδηση μέ εὐθύτητα καί εἰλικρίνεια, χωρίς κατακριτική διάθεση, ἀλλά μέ ἔμπονη ἀγάπη πρός τήν Ἁγία μας Ἐκκλησία καί τήν ἀλήθεια τῆς ὀρθοδόξου πίστεώς μας.

Μᾶς παρακινεῖ σέ αὐτό, τό φωτεινό παράδειγμα τῶν Ἁγίων μας, παλαιῶν καί συγχρόνων, καθώς καί ἡ προτροπή τοῦ Ἁγίου Θεοδώρου τοῦ Στουδίτου: «Εἶ­ναι ἐν­το­λή τοῦ Κυ­ρί­ου νά μή σι­ω­πᾶ­με, ὅ­ταν κιν­δυ­νεύ­ει ἡ Πί­στη.­.. Ὅ­ταν πρό­κει­ται γιά τήν πί­στη, δέν μπο­ροῦ­με νά ποῦ­με· Ἐ­γώ ποι­ός εἶ­μαι; Εἶ­μαι ἱ­ε­ρέ­ας; Ὄ­χι. Ἄρ­χον­τας; Οὔ­τε. Στρα­τι­ώ­της; Γε­ωρ­γός; Οὔ­τε καί αὐ­τό. Εἶ­μαι φτω­χός, ἐ­ξα­σφα­λί­ζον­τας μό­νο τήν κα­θη­με­ρι­νή μου τρο­φή. Δέν ἔ­χω λό­γο, οὔ­τε ἐν­δι­α­φέ­ρον γιά τό θέ­μα αὐ­τό. Ἀλ­λοί­μο­νο! Οἱ πέ­τρες θά κρά­ξουν, καί σύ μέ­νεις σι­ω­πη­λός καί ἀ­δι­ά­φο­ρος;­.­.. Ὥ­στε ἀ­κό­μα καί ὁ φτω­χός τήν ἡ­μέ­ρα τῆς κρί­σε­ως δέν θά ἔ­χει καμ­μιά δι­και­ο­λο­γί­α, ἄν τώ­ρα δέν μι­λᾶ, για­τί θά κρι­θεῖ καί μό­νο γι’ αὐ­τό»[1].

Δυστυχῶς,παρά τήν σοβαρότητα τοῦ θέματος πού συζητήθηκε, οἱ Ἱεράρχες μας δέν στάθηκαν στό ὕψος τῶν περιστάσεων καί δέν ἔλαβαν τήν προσήκουσα ἀπόφαση.Κατά ἀκριβολογία πρόκειται οὐσιαστικά γιά ΜΗ ἀπόφαση καί ὄχι γιά ἀπόφαση. Πρόκειται γιά μία ἐσκεμμένα ἐπαμφοτερίζουσα ἀπόφαση, πού παρέχει τήν δυνατότητα πολλαπλῶν ἀναγνώσεων καί ποικίλων ἑρμηνειῶν.

Εἶναι μία ἀπόφαση διπλωματική καί ἐξισορροπιστική, χωρίς εὐθύτητα καί χωρίς καθαρές θέσεις, πού μόνο σκοπό ἔχει νά κατευνάσει τίς ἀντιδράσεις καί νά διατηρήσει τίς ἰσορροπίες μεταξύ τῶν ἀντιδρώντων, Ἐπισκόπων, κληρικῶν, μοναχῶν καί λαϊκῶν πιστῶν καί τῶν ὑπερασπιστῶν τῆς «Συνόδου» τῆς Κρήτης καί τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχη, παραπέμποντας οὐσιαστικά τό ζήτημα στίς «Καλένδες».

Ἡ ἀπόφαση αὐτή προκαλεῖ σύγχυση καί παραπλανᾶ τό ποίμνιο, κι αὐτό γιατί ἀπό τήν μία πλευρά δίνει τήν δυνατότητα στούς ὑπερασπιστές τῆς «Συνόδου» τῆς Κρήτης νά ἐπικαλοῦνται τό γεγονός ὅτι δέν καταδικάστηκαν τά Κείμενα τῆς Κρήτης. Ἀπό τήν ἄλλη πλευρά, ὅσοι δικαίως ἀντιδροῦν στίς ἀποφάσεις τῆς Κρήτης, ἐπικαλοῦνται τό γεγονός ὅτι ἡ Ἱεραρχία μπορεῖ μέν νά μήν κατεδίκασε τήν «Σύνοδο» τῆς Κρήτης, ἀλλά δέν τήν ἐπικύρωσε καί δέν ἐνέκρινε τά Κείμενά της.

Πρόκειται πραγματικά γιά μεθοδεύσεις, πού δέν εἶναι ἔντιμες καί εὐθεῖς καί δέν ἁρμόζουν σέ καμμία περίπτωση σέ ὀρθοδόξους Ἱεράρχες. Ὑποδηλώνουν μάλιστα ὅτι δέν πηγάζουν καί δέν ἀποτελοῦν καρπό τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τό Ὁποῖο εἶναι εὐθές καί ξεκάθαρο.

Στήν οὐσία παρέχεται ἄφεση ἁμαρτιῶν στήν «Σύνοδο» τῆς Κρήτης καί γίνεται, ἔστω καί ἔμμεσα, ἀνεκτή ὅλη ἡ παθογένεια πού τήν συνόδευσε.

Παρέχεται ἄφεση ἁμαρτιῶν, ἀλλά καί ἔμμεση νομιμοποίηση, στίς πρωτοφανεῖς μεθόδους ἀδιαφάνειας, συγκεντρωτισμοῦ καί ἐπιβολῆς προειλημμένων ἀποφάσεων, πού κυριάρχησαν καθ’ ὅλη τήν διάρκεια τῆς προπαρασκευῆς τῆς «Συνόδου».

Παρέχεται ἄφεση ἁμαρτιῶν καί νομιμοποιεῖται ὁ ἀποκλεισμός τοῦ πιστοῦ λαοῦ τῆς Ἐκκλησίας, ὁ ὁποῖος δέν γνώριζε ἀπολύτως τίποτε οὔτε γιά τό πε­ρι­ε­χό­με­νο οὔτε γιά τήν θε­μα­το­λο­γί­α αὐτῆς τῆς Συ­νό­δου· οὐ­δέ­πο­τε πλη­ρο­φο­ρή­θη­κε κά­τι σχε­τι­κό μέ τήν Σύ­νο­δο αὐ­τή, οὐ­δέ­πο­τε συμ­με­τεῖ­χε στήν δι­α­δι­κα­σί­α προ­πα­ρα­σκευ­ῆς της καί οὐ­δέ­πο­τε ἐ­νέ­κρι­νε τά πρός συ­ζή­τη­ση θέ­μα­τά της.

Παρέχεται ἄφεση ἁμαρτιῶν καί νομιμοποιεῖται ὁ παραγκωνισμός καί ἡ φίμωση τῶν Ἐπισκόπων καί ἡ ἐπιλεκτική συμμετοχή μιᾶς ὀλιγαρχίας ἐκλεκτῶν, χωρίς ἀκόμη καί αὐτοί νά ἔχουν δικαίωμα ψήφου. Πρόκειται πραγματικά γιά μιά πρωτοφανή μεθόδευση, πού ἀποτελεῖ μοναδικό παγκόσμιο φαινόμενο στά ἐκκλησιαστικά χρονικά.

Παρέχεται ἄφεση ἁμαρτιῶν καί νομιμοποιεῖται ἡ ἐκκλησιαστικοποίηση τῶν αἱρέσεων, ἡ συμμετοχή μας στό Π.Σ.Ε.,στό συνονθύλευμα αὐτό αἱρέσεων καί κακοδοξιῶν, ἡ μέχρι τώρα πορεία καί συμμετοχή στούς θεολογικούς διαλόγους καί τά ἀπαράδεκτα κείμενα πού παρήχθησαν σέ αὐτούς.

Παρέχεται ἄφεση ἁμαρτιῶν καί νομιμοποιεῖται ἡ βαπτισματική θεολογία, ἡ ἀποδοχή τῶν μυστηρίων τῶν παπικῶν, οἱ μικτοί γάμοι καί τόσες ἄλλες παρεκτροπές ἀπό τήν ὀρθόδοξη ἐκκλησιολογία.

Ὅμως, μέ βάση τήν ὀρθόδοξη ἐκκλησιολογία, ὁ πιστός λαός τοῦ Θεοῦ στό σύνολό του –καί ὄχι μόνον ἡ Σύνοδος τῶν Ἐπισκόπων- πού μαζί μέ τούς Ἐπισκόπους, τούς κληρικούς καί τούς μοναχούς συγκροτοῦν τό Σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, εἶναι αὐτός πού ἔχει ὄχι μόνον τό δικαίωμα, ἀλλά καί τήν ὑποχρέωση νά κρίνει καί νά ἐπικυρώνει τίς ἀποφάσεις ὅλων τῶν Συνόδων, ἀκόμη καί τῶν Οἰκουμενικῶν.

Ὅπως τονίζει χαρακτηριστικά ὁ π. Γεώργιος Φλωρόφσκυ:

«Τὸ ὅ­λο σῶ­μα τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας ἔ­χει τὸ δι­καί­ω­μα νὰ ἐ­πα­λη­θεύ­η, ἤ, γιὰ νὰ εἴ­μα­στε πε­ρισ­σό­τε­ρο ἀ­κρι­βεῖς, τὸ δι­καί­ω­μα, καὶ ὄ­χι μό­νο τό δι­καί­ω­μα, ἀλ­λὰ τὸ κα­θῆ­κον τῆς «ἐ­πι­βε­βαι­ώ­σε­ως»­. Μ' αὐ­τὴν τὴν ἔν­νοι­α οἱ Πα­τριά­ρχες τῆς Ἀ­να­το­λῆς ἔ­γρα­φαν στὴ γνω­στὴ Ἐγ­κύ­κλιο ἐ­πι­στο­λὴ τοῦ 1848 ὅ­τι «ὁ λα­ὸς ὁ ἴ­διος ἀ­πὸ μό­νος του ὑ­πῆρ­ξεν ὁ ὑ­πε­ρα­σπι­στὴς τῆς θρη­σκεί­ας»[2].

Καί σέ ἄλλο σημεῖο συμπληρώνει ὅτι:

«Τήν πλή­ρη ἱ­κα­νό­τη­τα νά δι­δά­σκη δέν τήν ἔ­χει λά­βει ὁ ἐ­πί­σκο­πος ἀ­πό τό ποί­μνιό του, ἀλ­λά ἀ­πό τό Χρι­στό, μέ­σω τῆς Ἀπο­στο­λι­κῆς δι­α­δο­χῆς. Ἀλ­λ’ ἡ πλή­ρης αὐτή ἱκα­νό­της, πού ἔχει δο­θῆ σ' αὐτόν, εἶναι ἱκα­νό­της τοῦ νά φέ­ρη τή μαρ­τυ­ρί­α τῆς κα­θο­λι­κῆς ἐμ­πει­ρί­ας τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας. Πε­ρι­ο­ρί­ζε­ται ἀπό τήν ἐμ­πει­ρί­α αὐ­τήν. Ἑ­πο­μέ­νως, σέ ἐρω­τή­μα­τα πε­ρί πί­στε­ως, ὁ λα­ός πρέ­πει νά κρί­νη ἀ­νά­λο­γα μέ τή δι­δα­σκα­λί­α του. Τό κα­θῆ­κον τῆς ὑ­πα­κο­ῆς παύ­ει νά ἰσχύ­η, ὅταν ὁ ἐπί­σκο­πος ξε­φεύ­γη ἀ­πό τό κα­θο­λι­κό πρό­τυ­πο, ὁπό­τε ὁ λα­ός ἔχει τό δι­καί­ω­μα νά τόν κα­τη­γο­ρή­ση ἀ­κό­μη καί νά τόν κα­θαι­ρέ­ση»[3].

«Ἑπομένη τοῖς ἁγίοις πατράσι», ἡ δογματική συνείδηση τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦκρίνει,ἀξιολογεῖ καί ἀπορρίπτει, ὡς ἀπαράδεκτες, τίς ἀποφάσεις τόσο τῆς «Συνόδου» τῆς Κρήτης ὅσο καί αὐτή τῆς πρόσφατης Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.

Αἰσθανόμαστε βαθύτατα λυπημένοι καί ἀπόλυτα ἀπογοητευμένοι ἀπό τούς Ἱεράρχες μας, πού σέ τόσο κρίσιμες στιγμές γιά τήν Ἐκκλησία μας καί τήν πατρίδα μας, μέ τέτοιες ἀπαράδεκτες ἀποφάσεις, κλονίζουν τήν ἐμπιστοσύνη τοῦ λαοῦ στά πρόσωπά τους καί δημιουργοῦν ἀφορμές γιά διαιρέσεις καί σχίσματα μέσα στήν Ἐκκλησία.

Δυστυχῶς οἱ Ἱεράρχες μας γιά μία ἀκόμη φορά προτιμοῦν τό φιλάδελφο ἀπό τό φιλόθεο. Ἐπιλέγουν μιά ἐπίπλαστη ὁμοφωνία εἰς βάρος τῆς ἀλήθειας καί μέ τό πρόσχημα τῆς δῆθεν ἑνότητας τῆς Συνόδουτῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος καί τῆς δῆθεν ὁμόνοιάς της, καταλήγουν σέ μιά ἀπόφαση τραγέλαφο καί παρωδία.

Ἐπικαλούμενη, ἄλλωστε, τό ἴδιο τεχνητό δίλημμα, αὐτό δηλαδή, τῆς ἑνότητας, πού κατά κόρον προβλήθηκε πρό, κατά καί μετά τήν «Σύνοδο» τῆς Κρήτης, ἡ ἀντιπροσωπεία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος -πλήν ἑνός, τοῦ Μητροπολίτη Ναυπάκτου κ. Ἱεροθέου- ὑπαναχώρησε ἀπό τίς ἀποφάσεις καί τήν σαφή ἐντολή πού εἶχε λάβει ἀπό τήν Ἱεραρχία καί ἐν μιᾷ νυκτί τήν καταστρατήγησε καί κατ’ ἀποτέλεσμα τήν ἀνέτρεψε.

Ἡ πολυδιαφημιζόμενη ἑνότητα, πού ἐθεωρεῖτο δῆθεν τό ζητούμενο τῆς «Συνόδου» τῆς Κρήτης, καταρρίφθηκε πρίν ἀκόμη αὐτή συνέλθει.Κι αὐτό γιατί ἀπουσίασαν ἀπό αὐτή τέσσερεις Τοπικές Ἐκκλησίες (τά Πατριαρχεῖα Ἀντιοχείας, Ρωσίας, Γεωργίας καί Βουλγαρίας), πού ἀντιπροσωπεύουν μάλιστα περισσότερο ἀπό τό μισό τοῦ ὀρθοδόξου πληρώματος ἀνά τόν κόσμο. Οἱ Ἐκκλησίες αὐτές μάλιστα, στήν πλειονότητά τους, ἔχουν ἤδη ἀπορρίψει συνολικά τά Κείμενα τῆς «Συνόδου» αὐτῆς, τήν ὁποία δέν ἀναγνωρίζουν ὡς Πανορθόδοξη, Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδο.

Κατά συνέπεια, ποιά ἑνότητα ἐπικαλοῦνται οἱ Ἀρχιερεῖς; Αὐτό τό ἐπιχείρημα τῆς δῆθεν ἑνότητας ἔχει καταστεῖ ἤδη ἀπατηλό καί ψευδεπίγραφο καί δέν πείθει πλέον κανέναν. Γι’ αὐτό καί αἰσθανόμαστε ὅτι ἐμπαιζόμαστε κάθε φορά πού ἐπαναλαμβάνεται ξανά καί ξανά τό ἴδιο αὐτό ψευδοεπιχείρημα.

Μία ἑνότητα, ἄλλωστε,στηριγμένη στήν,ἀνεπίτρεπτη γιά Συνοδικές ἀποφάσεις, πού ἀφοροῦν μάλιστα δογματικά ζητήματα, διπλωματία καί στήν ἐξασφάλιση κακῶς νοούμενων ἰσορροπιῶν∙ μία ἑνότητα πού δέν ἑδράζεται στήν ἀληθινή πίστη∙ μία ἑνότητα ἐπιφανειακή καί ὄχι γνήσια καί οὐσιαστική∙ μία κατ’ ἐπίφαση ἑνότητα, ἐπιβαλλόμενη καί πειθαναγκαστική, δέν μπορεῖ σέ καμμία περίπτωση νά εἶναι ἁγιοπνευματική καί κατά Θεόν.

Γι’ αὐτό καί ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος μᾶς διδάσκει ὅτι «Κρείσσων ἐμπαθοῦς ὁμονοίας ἡ ὑπέρ εὐσεβείας διάστασις», δηλαδή ἡδιαφορά καί ἡ διάσταση χάριν τῆς εὐσεβείας, εἶναι καλύτερη ἀπό τήν ὁμόνοια πού εἶναι γεμάτη πάθη[4].

---

[1]Ἁγ. Θε­ο­δώ­ρου τοῦ Στου­δί­του, Ἐ­πι­στο­λή πα΄, Φι­λο­κα­λί­α 18Γ, σελ. 77

[2]π. Γεωργίου Φλωρόφσκυ, Θέματα Ὀρθοδόξου Θεολογίας, ἐκδ. Ἄρτος Ζωῆς, Ἀθήνα 1989, σελ. 207

[3]π. Γ. Φλω­ρόφ­σκυ, Τό σῶ­μα τοῦ ζῶν­τος Θε­οῦ, Μιά ὀρθόδοξη ἑρμηνεία τῆς Ἐκκλησίας, ἐκδ. Ἁρμός, Ἀθήνα 1999, σελ. 80-83

[4]Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, Λόγος ΣΤ΄, Εἰρηνικός Α΄, ΕΠΕ 1, 246. ΒΕΠΕΣ 59, 17. PG 35, 736 C

Επόμενοι τοις Αγίοις Πατράσι