Η ΠΕΘ προς τον Αρχιεπίσκοπο και άπαντες του Ιεράρχες για το χαρακτήρα και το περιεχόμενο του μαθήματος των Θρησκευτικών

Αθήνα, 7 Οκτωβρίου 2015

Αριθμ. Πρωτ. 168

Προς

Τον Μακαριώτατον Αρχιεπίσκοπον Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερώνυμον, Πρόεδρον

και άπαντες τους Ιεράρχες της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας της Ελλάδος

Ο χαρακτήρας και το περιεχόμενο του Μαθήματος των Θρησκευτικών.

Οι θέσεις της Πανελλήνιας Ένωσης Θεολόγων (ΠΕΘ)

για το πιλοτικό Πρόγραμμα Σπουδών.

 Μακαριώτατε,

Άγιοι Αρχιερείς,

 Το Υπουργείο Παιδείας, στο ζήτημα των απαλλαγών από το μάθημα των Θρησκευτικών που ανακίνησε η  νέα Αναπληρώτρια Υπουργός Παιδείας, κ. Σία Αναγνωστοπούλου, μετά τις άμεσες, γενικευμένες και έντονες αντιδράσεις του Μακαριωτάτου, πολλών Ιεραρχών, πανεπιστημιακών καθηγητών, της  Πανελλήνιας Ένωσης Θεολόγων και πλήθους κληρικών και λαϊκών, αναγκάστηκε να αναδιπλωθεί και ουσιαστικά να αποδεχθεί, ότι το ζήτημα αυτό, έχει λυθεί οριστικά με τελεσίδικες αποφάσεις των ελληνικών δικαστηρίων, που δεσμεύουν τη διοίκηση και επομένως την ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας.

Όμως, στην προσπάθεια να ικανοποιηθούν α) πολιτικά σχέδια που προέρχονται από κέντρα αποφάσεων, εντός και εκτός των συνόρων της Ελλάδας και β) μόνιμες, μύχιες επιθυμίες που προκύπτουν από ιδεολογικές εμμονές ορισμένων, το Υπουργείο Παιδείας φαίνεται να προσανατολίζεται, συνεπικουρούμενο από μερίδα των ΜΜΕ και από ελάχιστα -τα γνωστά - άγνωστα- πρόσωπα του θεολογικού χώρου, στο να επιχειρήσει αλλαγή του χαρακτήρα και του περιεχομένου του μαθήματος των Θρησκευτικών με βάση τα πιλοτικά Προγράμματα Σπουδών (Δημοτικού–Γυμνασίου) του 2011, που, ως γνωστό, αναστάτωσαν την ελληνική κοινωνία, αποδοκιμάστηκαν πανταχόθεν και πάγωσαν ουσιαστικά από το 2013. 

 Μακαριώτατε και Σεβασμιώτατοι, οι θέσεις της ΠΕΘ, μετά από (4) ετών αγώνες, επιστημονικά συνέδρια και ημερίδες και άπειρες δημοσιεύσεις είναι σαφείς και ξεκάθαρες:

 1. Το νέο πολυθρησκειακό Πιλοτικό Πρόγραμμα, με τον αντιχριστιανικό του χαρακτήρα και το αντιεπιστημονικό καιαντιπαιδαγωγικό του περιεχόμενο, στοχεύει αποδεδειγμένα στη διάβρωση και αλλοίωση της ορθοδόξου πίστεως της νεότητας. Δεν είναι τυχαίο -και το αντιλαμβάνεστε- ότι το παραπάνω Πρόγραμμα των Θεολόγων του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου (ΠΙ), που μετεξελίχτηκε σε Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ), το υποστηρίζουν και είναι έτοιμοι να το εφαρμόσουν και να το επιβάλουν ορισμένοι πολιτικοί, με τη στήριξη κομματικών μηχανισμών, ΜΜΕ, μελών του ΔΣ της ΟΛΜΕ και άλλων εχθρικώς διακειμένων προς στην χριστιανική πίστη και την Εκκλησία.

 2. Η Εκκλησία της Ελλάδος, όπως τόνισε και ο Αρχιεπίσκοπος, λειτουργεί με βάση το Σύνταγμα, το Ευαγγέλιο και τις συνταγματικά νόμιμες διατάξεις του Καταστατικού της χάρτη. Θεωρούμε ότι εν όψει των τελευταίων γεγονότων και των προθέσεων, όπως εκφράζονται, είναι ανάγκη η Εκκλησία να επιμείνει αφενός στην εφαρμογή του Καταστατικού της χάρτη, ο οποίος αναφέρει ότι «η Εκκλησία της Ελλάδος συνεργάζεται μετά της Πολιτείας, προκειμένου περί θεμάτων κοινού ενδιαφέροντος ως τα της Χριστιανικής αγωγής και νεότητος» και αφετέρου στην ενεργοποίηση των νομοκανονικών διατάξεων που αφορούν στο έργον της αρμόδιας Συντακτικής Επιτροπής «επί της χριστιανικής αγωγής της νεότητος», που είναι «η εισήγησις περί του περιεχομένου των βιβλίων του μαθήματος των Θρησκευτικών».

 3. Πρέπει να τονισθεί ότι το ΙΕΠ, ως συντονιστικός φορέας της συγγραφής αυτών των πολυθρησκειακών Προγραμμάτων Σπουδών για τα Θρησκευτικά καθώς και οι δύο Επιτροπές που συστάθηκαν το 2010 και 2014 για τη σύνταξή τους, ενήργησαν μονομερώς, αυθαίρετα και αυταρχικά καθώς, ούτε συνεργάστηκαν, ούτε διαλέχθηκαν με  την Εκκλησία, τους Θεολόγους και τις Θεολογικές Σχολές, όπως απαιτεί το δημοκρατικό, πολιτικοκοινωνικό, και πολιτειακό πλαίσιο της εποχής μας. Οι άμεσα παραπάνω ενδιαφερόμενοι φορείς πληροφορήθηκαν το περιεχόμενο του Προγράμματος Σπουδών από το αντίστοιχο ΦΕΚ, όταν δηλαδή δεν μπορούσαν πλέον να πράξουν απολύτως τίποτα.

4. Η ΠΕΘ δεν είναι αντίθετη με τη διδασκαλία των θρησκειών στο ελληνικό σχολείο σε ηλικιακό και πνευματικό στάδιο, που μπορεί αυτές να γίνουν κατανοητές από τους μαθητές, χωρίς τον κίνδυνο της σύγχυσης. Ωστόσο, υποστηρίζει ότι θα πρέπει να υπάρχει ξεκάθαρη διάκριση ανάμεσα στη βιωματική διδασκαλία της χριστιανικής πίστης από την μια και στην πληροφόρηση των μαθητών, γενικά, για το θρησκευτικό φαινόμενο και την ιστορία των θρησκειών από την άλλη. Απαραίτητη και απαραβίαστη προϋπόθεση επίσης για τη διδασκαλία των θρησκειών θεωρούμε ότι είναι η μεθοδική εξέταση και έρευνα κάθε θρησκείας ξεχωριστά και όχι όλων μαζί στην κάθε ώρα διδασκαλίας, με τη μορφή του θρησκευτικού συγκρητισμού, από τη χοάνη του οποίου, όπως στοχεύουν αυτά τα Προγράμματα, κάθε μαθητής επιλέγει τις θρησκευτικές αλήθειες που τον εκφράζουν για να δημιουργήσει τη δική του ατομική αντίληψη για τον Θεό.

5. Ειδικότερα ως προς το τελευταίο, είναι ΠΑΡΑΠΛΑΝΗΤΙΚΗ η δήλωση των υποστηρικτών του πολυθρησκειακού μοντέλου ως προς τη διαφύλαξη του χριστιανικού χαρακτήρα του μαθήματος με επιχειρήματα ποσοτικά! Διαβάζουμε για ποσόστωση (70% και 30%) που εξασφαλίζει την προτεραιότητα της Ορθόδοξης πίστης έναντι των θρησκευμάτων που συμπεριλαμβάνονται στη διδακτέα ύλη. Τη θεωρούμε σκόπιμα παραπλανητική, εφόσον είναι προφανές ότι δεν είναι ζήτημα ποσοτικό αλλά ποιοτικό. Στη αντιεπιστημονική και αντιθεολογική μείξη των θρησκειών με τον Χριστιανισμό και στη διδασκαλία τους με τρόπο που να καταλύονται οι ταυτότητες, οι ιδιαιτερότητες και οι διαφορές τους και να συγχέονται οι αλήθειες τους εντοπίζονται τα προβλήματα των πολυθρησκειακών Προγραμμάτων. Όταν, για παράδειγμα, η "αγιότητα" αναφέρεται σε αυτά -κάκιστα και λανθασμένα- ως έννοια που αφορά και τις θρησκείες, ακόμη και αν η αναφορά σε Ορθόδοξους αγίους είναι εκτενέστερη, η εξίσωσή των αγίων μας με τα ιερά πρόσωπα των θρησκειών, σχετικοποιεί την όποια ποσοτική μέτρηση. Είναι και επιστημολογικά αφελές να απλοποιούνται τέτοιες έννοιες, που έχουν εντελώς διαφορετικό περιεχόμενο σε διαφορετικά θρησκευτικά συστήματα. Εξάλλου δεν είναι τυχαίο ότι ουδέποτε διαχρονικά η ορθόδοξη παράδοση υιοθέτησε ή ενέκρινε πολυθρησκειακή ή πολυομολογιακή διδασκαλία για τα ενήλικα ή τα ανήλικα μέλη της.

Το μοντέλο που υιοθετούν στα Προγράμματα αυτά, έχει ήδη δεχτεί δριμύτατη κριτική, όπου εφαρμόστηκε, στη δε αξιολόγηση της εφαρμογής του στο Ηνωμένο Βασίλειο (2010) γίνεται λόγος για "σύγχυση" και για "θολό τοπίο", όπως καταγράφτηκε χαρακτηριστικά από τους εκεί εκπαιδευτικούς και τους μαθητές. 

Με βάση τα παραπάνω, αταλάντευτα αιτήματα της ΠΕΘ είναι τα παρακάτω:

1. Ως βάση του διαλόγου για την αναμόρφωση της διδασκαλίας του μαθήματος των Θρησκευτικών, που αναφέρει ο Υπουργός Παιδείας, να αποτελέσει το Πρόγραμμα Σπουδών και τα βιβλία του 2003-2006 και όχι τα απαράδεκτα πολυθρησκειακά Προγράμματα του ΙΕΠ (2011 και 2015), που επιχειρούν να εισάγουν έναν θρησκευτικό συγκρητισμό, με απώτερο σκοπό την προώθηση της ατομικής θρησκείας με στοιχεία από διαφορετικές θρησκευτικές παραδόσεις αναμεμιγμένα με τρόπο γνωσιολογικά αφελή και θεολογικά απαράδεκτο. Η αναμόρφωση του περιεχομένου του μαθήματος των Θρησκευτικών να έχει κύριο άξονα τη ζώσα εκκλησιαστική ορθόδοξη παράδοση, που αποτελεί και την πίστη των ελλήνων μαθητών, των οποίων τη θρησκευτική συνείδηση καλείται, με βάση το Σύνταγμα, το σχολείο να αναπτύξει.

2. Η σύνταξη των Αναλυτικών Προγραμμάτων α) να γίνει υποχρεωτικά με τη συμμετοχή των ειδικών της Παιδαγωγικής και της Διδακτικής του μαθήματος των Θρησκευτικών (μελών ΔΕΠ και μάχιμων εκπαιδευτικών που έχουν σχετικές σπουδές και διδακτική εμπειρία), οι οποίοι, επιστημονικά, αποτελούν τους αληθινούς εμπειρογνώμονες για τη σύνταξη Προγραμμάτων για το μάθημα των Θρησκευτικών και β) να γίνει επιστημονική πιλοτική εφαρμογή και αντικειμενική αξιολόγηση των Αναλυτικών Προγραμμάτων, πριν τη γενίκευση της εφαρμογής τους.

3. Να υπάρχει διαρκής και γόνιμος διάλογος σε όλη τη διαδικασία της αναμόρφωσης με τους άμεσα ενδιαφερόμενους φορείς: την Εκκλησία και το θεολογικό κόσμο, χωρίς επιλεκτικές διακρίσεις. Η ΠΕΘ είναι υπέρ του διαλόγου, θα αντιταχθεί όμως με όλες της τις δυνάμεις στην προσπάθεια των όποιων φανερών ή κρυφών παραγόντων ή φορέων να επιβάλουν μονομερώς ξενόφερτα και αλλοπρόσαλλα μοντέλα θρησκευτικής αγωγής στο ελληνικό σχολείο που δεν λαμβάνουν υπόψη το Σύνταγμα και τον Καταστατικό χάρτη της Εκκλησίας ως προς το καθήκον της πολιτείας να προσφέρει καθαρή χριστιανική αγωγή στην ελληνική νεολαία.

Με τον δέοντα σεβασμόν

Ασπαζόμεθα την δεξιάν Σας

Για το ΔΣ της ΠΕΘ

Ο Πρόεδρος                                                              Ο Γενικός Γραμματέας

Κωνσταντίνος Σπαλιώρας                                                  Παναγιώτης Τσαγκάρης

Δρ Θεολογίας                                                                      MΑ Θεολογίας

Υποσημείωση:

Υπόμνημα με λεπτομερείς επεξηγήσεις για όλες τις παραπάνω θέσεις και αναφορές μας θα αποσταλεί σύντομα στον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο και σε άπαντες του Σεβασμίους Αρχιερείς της Εκκλησίας μας.

Π.Ε.Θ