Ο υπουργός Παιδείας της Κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, Αριστείδης Μπαλτάς, για τις θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ για την Εκκλησία -Μισθοδοσία – Χωρισμός -Θρησκευτικά

 ΑΡ. ΜΠΑΛΤΑΣ: Οι θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ για την Εκκλησία -Μισθοδοσία – Χωρισμός -Θρησκευτικά

Η διακοπή της μισθοδοσίας 10.000 ανθρώπων με μοναδικό επιχείρημα ότι είναι Ιερείς «δεν είναι δυνατόν να πιστεύει κάποιος ότι συνιστά αριστερή πολιτική» ξεκαθαρίζει σε συνέντευξη του ο υπουργός Παιδείας της Κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και βασικός συντάκτης του προεκλογικού του προγράμματος. Ο κ. Αριστείδης Μπαλτάς, άνοιξε τα χαρτιά του στο ORTHODOXIA.INFO δίνοντας το στίγμα των προθέσεων του κόμματος του έναντι της Εκκλησίας, σε μια εποχή όπου οι βολές εναντίον της, διαδέχονται η μια την άλλη.

Παρά το γεγονός πως παραμένει οπαδός της άποψης «Τα του Καίσαρος τω Καίσαρι και τα του Θεού τω Θεώ» στο πλαίσιο της ευρύτερης συζήτησης περί χωρισμού κράτους – Εκκλησίας, τάσσεται υπέρ της διατήρησης της μισθοδοσίας του Κλήρου από το Δημόσιο, αλλά και της ανάπτυξης της εκκλησιαστικής εκπαίδευσης ξεκαθαρίζοντας ωστόσο πως το μάθημα των θρησκευτικών στο σχολείο δεν πρέπει να έχει κατηχητικό χαρακτήρα.

«Η Αριστερά δεν έχει κρυφές ατζέντες ούτε στα θρησκευτικά ούτε σε άλλα θέματα» σημειώνει, «αδειάζοντας» εμμέσως πλην σαφώς τον μέχρι πρόσφατα συγκάτοικο του στο υπουργείο Παιδείας κ. Κουράκη για την συνάντηση του με την Ένωση Αθέων. Όσο για τις σχέσεις Οικουμενικού Πατριαρχείου με την Εκκλησία της Ελλάδος, ο κ. Μπαλτάς τονίζει πως «Τα θέματα έχουν διευθετηθεί με τρόπο οριστικό και σοφό». Ενδιαφέρουσες ήταν οι απαντήσεις του τόσο για το θέμα του Τεμένους στην Αθήνα όσο και για τα προσωπικά του πιστεύω.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΑΝΔΡΕΑ ΛΟΥΔΑΡΟ

– Κατά την παρουσίαση των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης σας τον προηγούμενο Φεβρουάριο είχατε χαρακτηρίσει την απόφαση του κ. Αλέξη Τσίπρα να μην δώσει θρησκευτικό όρκο ως «βήμα προς την κατεύθυνση της ανεξαρτησίας του Κράτους από την Εκκλησία». Στην ίδια ομιλία είχατε πει «εμμένουμε στρατηγικά στην άποψη ότι η Εκκλησία και το Κράτος πρέπει να διαχωριστούν». Κατ’ αρχήν θέλω να σας ζητήσω να μου εξηγήσετε πρακτικά τι σημαίνει για εσάς χωρισμός Εκκλησίας – Κράτους. Αν αύριο για παράδειγμα ξυπνήσουμε και έχει γίνει αυτός ο περιβόητος «χωρισμός» τι θα έχει αλλάξει; Επίσης θα ήθελα να μου πείτε αν το θέμα του χωρισμού Εκκλησίας – Κράτους, παραμένει στρατηγικό θέμα για τον ΣΥΡΙΖΑ.

– Αν μου επιτρέπετε, ο χωρισμός Εκκλησίας – Κράτους, ως στρατηγικού χαρακτήρα πρόταγμα, δεν είναι τίποτε άλλο από τη σοφή ρήση «Τα του Καίσαρος τω Καίσαρι και τα του Θεού τω Θεώ». Είναι δε στρατηγικού χαρακτήρα γιατί οι πολίτες της χώρας μας, στην πολύ μεγάλη πλειοψηφία τους, μετέχουν σε μια παράδοση αρκετά διαφορετική από εκείνη που ακολούθησε η λεγόμενη Δύση. Θυμίζω τον ρόλο της Ορθόδοξης Εκκλησίας κατά την οθωμανική κυριαρχία σε όσα αφορούν την εξασφάλιση των μορφών συνέχειας που μας έφεραν στο σήμερα. Από την άλλη μεριά, το νεότερο ελληνικό κράτος ήταν αποτέλεσμα της προσπάθειας ίδρυσης ενός νεωτερικού κράτους σε μια περιοχή βυθισμένη στην προνεωτερικότητα. Τα δεδομένα αυτά οδήγησαν σε μια μορφή σύνδεσης Εκκλησίας και Κράτους που δεν απαντάται σε άλλες χώρες και που πολλοί έξω από τα σύνορα μας, δυσκολεύονται να κατανοήσουν. Από κει και πέρα, παρατηρούμε πως ό,τι ονομάζουμε «διαχωρισμό Εκκλησίας – Κράτους» συνιστά μια διαδικασία που εξελίσσεται ίσως αργά, αλλά σταθερά.

Πρόκειται για διαδικασία προσαρμογής στα δεδομένα της πραγματικότητας. Προσαρμογής του Κράτους, που προκρίνει την ιδιότητα του ελεύθερου πολίτη που μπορεί να πιστεύει ό,τι θέλει και να ασκεί ελεύθερα τα της πίστης του –θυμίζω και τη συνταγματική επιταγή της ανεξιθρησκείας. Αλλά και της Εκκλησίας στις νέες πραγματικότητες.

– Είναι στις προθέσεις σας να επανεξετάσετε το καθεστώς της μισθοδοσίας του Κλήρου από το Δημόσιο;

– Πριν τις εκλογές του Ιανουαρίου, η ΝΔ έκανε καριέρα φόβου και επί του θέματος αυτού. Σας παραπέμπω στις δηλώσεις εκείνης της εποχής που έκανε ο Βουλευτής Θεσσαλονίκης του ΣΥΡΙΖΑ Γιάννης Αμανατίδης γιατί η πράξη απέδειξε ότι είχε δίκιο. Επί της θητείας μου στο υπουργείο, εκδόθηκε δελτίο τύπου με το οποίο ξεκαθαρίσαμε ότι η μισθοδοσία του Κλήρου είναι δεδομένη και εκτός συζήτησης. Σήμερα υπηρετούν 10.000 Ιερείς σε όλη την Ελλάδα. Δεν είναι δυνατόν να πιστεύει κάποιος ότι συνιστά αριστερή πολιτική, η διακοπή της μισθοδοσίας τόσων συνανθρώπων μας με μοναδικό επιχείρημα ότι είναι Ιερείς.

Η χώρα αυτή τη στιγμή έχει άλλα προβλήματα και προτεραιότητες. Μας ενδιαφέρει πολύ περισσότερο να συνεννοηθούμε με την Εκκλησία ώστε να μεγιστοποιηθεί η προσφορά των Ιερέων υπέρ του κοινωνικού συνόλου. Από αυτή την άποψη, είναι πολύ σημαντικό ότι ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών έχει αποδείξει στην πράξη ότι το φιλανθρωπικό έργο της Εκκλησίας απευθύνεται σε όλους τους ανθρώπους χωρίς καμία διάκριση φυλής, φύλου, θρησκεύματος, πίστης ή αν είναι νόμιμοι μετανάστες, μετανάστες χωρίς έγγραφα ή πρόσφυγες.

– Κατά διαστήματα ακούγονται φωνές υπέρ της μείωσης των θεολογικών πανεπιστημιακών εδρών στην χώρα ενώ κάποιοι κάνουν λόγο ακόμη και για γενικότερη απόσυρση της Πολιτείας από την λεγόμενη «εκκλησιαστική εκπαίδευση» ώστε να την χειριστεί μόνη της η Εκκλησία. Τι ισχύει τελικά και γιατί το θέμα της εκκλησιαστικής εκπαίδευσης δεν προχώρησε επί των ημερών σας;

– Ο τρόπος οργάνωσης των Θεολογικών σπουδών στη χώρα μας είναι ένα ζήτημα που εντάσσεται στο γενικότερο πρόβλημα της οργάνωσης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Οι Θεολογικές σχολές ανήκουν στο Πανεπιστήμιο, όχι στην Εκκλησία. Δυστυχώς το σχέδιο «Αθηνά» δεν ήταν παρά μια ρουσφετολογική διευθέτηση μεταξύ Βουλευτών της ΝΔ με στόχο να κοροϊδέψουν την τρόικα ότι δήθεν εξορθολογίζουν την τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Όλοι ήξεραν από τότε ότι το σχέδιο «Αθηνά» ήταν μια ακόμα προσπάθεια της ΝΔ να κρύψει τα προβλήματα κάτω από το χαλί ώστε να τα λύσει ο επόμενος. Το σχέδιο «Αθηνά» είναι μια χαρακτηριστική περίπτωση που αποδεικνύει ότι η ΝΔ έχει τόση σχέση με πραγματικές μεταρρυθμίσεις όση έχει και το πυρηνέλαιο με το ελαιόλαδο. Όσον αφορά την εκκλησιαστική εκπαίδευση, η χούντα την είχε δώσει εξ ολοκλήρου στην Εκκλησία και η Εκκλησία μετά από μια πικρή εμπειρία ζήτησε να επιστρέψει στην ευθύνη της Πολιτείας. Αγαπητέ κύριε Λουδάρο, νομίζω ότι δεν είναι δυνατόν να περιμένετε να νομοθετήσουμε για την εκκλησιαστική εκπαίδευση εντός 7 μηνών όταν το θέμα μένει εκκρεμές από το 2006.

Απόφασή μας είναι να υποστηρίξουμε την δημιουργία των Κέντρων Ιερατικής Μαθητείας και να αναβαθμίσουμε τα εκκλησιαστικά σχολεία με συγκεκριμένες δράσεις. Αν δεν είχε πέσει η Κυβέρνηση, μέχρι τον Ιούνιο θα είχαμε καινούργιο νόμο για την εκκλησιαστική εκπαίδευση που θα λάμβανε υπόψη του τις προτάσεις της Εκκλησίας, των εκπαιδευτικών των εκκλησιαστικών σχολείων αλλά και τα γενικότερα συμφέροντα της δημοκρατικής, πολιτικά ανεξίθρησκης, Πολιτείας.

– Η συνάντηση του κ. Κουράκη με τους εκπροσώπους της Ένωσης Αθέων Ελλάδας παραμονές του Δεκαπενταύγουστου προκάλεσε προβληματισμό στον εκκλησιαστικό χώρο. Ο προβληματισμός έγινε εντονότερος όταν η Ένωση Αθέων στην δική της ανακοίνωση -γιατί το υπουργείο δεν ανακοίνωσε το παραμικρό- έκανε λόγο για δέσμευση του κ. Κουράκη «να επιλυθούν το συντομότερο δυνατόν» ζητήματα που του τέθηκαν, όπως το μάθημα των θρησκευτικών, το θρήσκευμα στα απολυτήρια κ.α. Υπάρχει ατζέντα σχετικά με τα θρησκευτικά θέματα την οποία δεν έχετε ανακοινώσει;

– Ο καθένας έχει την ευθύνη των συναντήσεων που κάνει αλλά και του χρόνου που επιλέγει για να τις κάνει. Όμως, η εκ των προτέρων ποινικοποίηση της συνάντησης ενός πολιτικού με τους εκπροσώπους ενός νόμιμου σωματείου το οποίο επιθυμεί να θέσει τα ζητήματα που το ενδιαφέρουν, οδηγεί σε επικίνδυνα μονοπάτια. Το Υπουργείο πρέπει να έχει μια πολιτική ανοιχτών θυρών σε όποιον θέλει να εκφράσει τις απόψεις του με την προϋπόθεση ότι σέβεται τους νόμους και το Σύνταγμα. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι αποδεχόμαστε αυτά που μας λένε. Όπως σωστά αναφέρετε, από το Υπουργείο δεν εκδόθηκε κανένα δελτίο τύπου γεγονός που σημαίνει ότι δεν υπάρχει απολύτως τίποτα που να δεσμεύει το Υπουργείο.

Η Αριστερά δεν έχει κρυφές ατζέντες ούτε στα θρησκευτικά ούτε σε άλλα θέματα. Η Αριστερά δεν λειτουργεί στο ημίφως και στα παρασκήνια. Έχει το θάρρος των ιδεών και των πράξεών της. Έχει μπέσα. Θυμάμαι μια δήλωση του κ.Βορίδη ότι οι δεξιοί κάνουν την αυτοκριτική τους μόνοι τους και όχι δημόσια όπως την κάνουν οι αριστεροί. Λοιπόν, είναι αλήθεια ότι εμείς ακόμα και την αυτοκριτική μας, την κάνουμε δημόσια, και όχι στα κρυφά γιατί η αυτοκριτική μας δεν έχει εγωιστικό στόχο ώστε να αρκεί η συνομιλία με τον εαυτό μας. Η δική μας αυτοκριτική είναι δημόσια γιατί στοχεύει στην μετάνοια κατά κυριολεξία, δηλαδή την μεταστροφή του νου, και την ταπείνωση, πάλι κυριολεκτικά, δηλαδή την επιστροφή στο ανθρώπινο μέτρο από το οποίο είναι εύκολο να ξεφύγει όποιος υποκύψει στα θέλγητρα της εξουσίας. Βλέπετε, κάποιες λέξεις που έχουν καθιερωθεί ως «θεολογικές» μπορεί να έχουν ευρύτερη σημασία. Κάτι έμαθα επ’ αυτού κατά τη θητεία μου στο Υπουργείο.

– Άρα δεν θα καταργήσετε το Μάθημα των Θρησκευτικών.

– Θα προσέξατε ότι δεν καταργήσαμε την εγκύκλιο για το πώς θα απαλλάσσονται όσοι δεν επιθυμούν να παρακολουθούν το μάθημα των θρησκευτικών. Αυτό είναι μια σαφέστατη απόδειξη των προθέσεών μας. Πριν τις εκλογές η Αριστερά είχε καταστήσει απολύτως σαφές ότι δεν θα αλλάξει τον υποχρεωτικό χαρακτήρα του μαθήματος αλλά και ότι θα φροντίσει το μάθημα να ισορροπήσει μεταξύ της ανάγκης να διδάσκεται η ορθόδοξη θρησκεία και παράδοση αλλά και της ανάγκης τα παιδιά μας να μαθαίνουν τι πρεσβεύουν άλλες θρησκείες. Και αυτή τη γνώση πρέπει να τη λαμβάνουν με σεβασμό στις άλλες θρησκείες και όχι με κηρύγματα μίσους ή υποτίμησης ή προσβολών.

Όπως είναι απολύτως δημοκρατικό δικαίωμα κάποιου να επιλέγει να είναι χριστιανός ορθόδοξος έτσι ακριβώς και είναι απολύτως δημοκρατικό δικαίωμα κάποιου άλλου να επιλέγει μια άλλη θρησκεία ή να μην επιλέγει καμία θρησκεία. Γι’ αυτό δεν είναι δυνατόν η Πολιτεία να χρησιμοποιεί για τη διδασκαλία του μαθήματος των θρησκευτικών, βιβλία που στοχεύουν να προσβάλλουν ή να μειώσουν άλλες θρησκευτικές κοινότητες ή εκείνους που δεν επιθυμούν να θρησκεύονται.

Οι δικές μας προτάσεις και ιδέες διασφαλίζουν όχι μόνο τον χαρακτήρα του Μαθήματος των Θρησκευτικών αλλά και τις θέσεις εργασίας των Θεολόγων γιατί πιστεύουμε ότι οι Θεολόγοι μπορούν και πρέπει να παίξουν έναν ευρύτερο ρόλο σε μια σειρά πραγμάτων, όπως, πχ, είναι το αυξανόμενο πρόβλημα του bullying. Όμως, απαραίτητη προϋπόθεση είναι οι Θεολόγοι να φέρονται ως επιστήμονες, ως καθηγητές, και όχι ως ιεραπόστολοι ή κατηχητές.

– Οι διαδικασίες για ανέγερση τεμένους στην Αθήνα ξεκίνησε από μια κυβέρνηση από την οποία μάλλον δεν το περιμέναμε, αυτή του κ. Σαμαρά, και μπήκε στον «πάγο» από μια κυβέρνηση η οποία θεωρούσαμε βέβαιο οτι θα το ολοκλήρωνε, τη δική σας. Τελικά θα ανεγερθεί ή όχι το τέμενος στις πρώην εγκαταστάσεις του Π.Ν.;

Ο ΣΥΡΙΖΑ πάντοτε υποστήριζε την κατασκευή του Τεμένους Αθηνών, όπως και κάθε άλλου χώρου προσευχής, τόσο για λόγους τήρησης του Συντάγματος και σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όσο και για λόγους εθνικού συμφέροντος. Η περίπτωση του Τεμένους είναι πολύ χαρακτηριστική για το είδος της πολιτικής που κάνει η ΝΔ και η ακροδεξιά. Ενώ γνωρίζουν πολύ καλά ότι η ανυπαρξία Τεμένους εκθέτει τη χώρα διεθνώς και δίνει στην Τουρκία τη δυνατότητα να εμπλέκεται εκεί που δεν έχει κανένα δικαίωμα, προσπαθούν στο εξωτερικό να δίνουν την εντύπωση ότι κάτι κάνουν, ενώ στο εσωτερικό καλλιεργούν τις πιο ανιστόρητες και ακραίες αντιλήψεις.

Η ΝΔ πρέπει να αποφασίσει τι είδους σχέσεις θέλει να έχει με την ακροδεξιά και, μάλιστα, με την ναζιστική οργάνωση της Χρυσής Αυγής. Το να καταγγέλλεις γενικώς τη Χρυσή Αυγή αλλά να την αφήνεις να διαμορφώνει την ιδεολογική ηγεμονία σε ολόκληρη τη δεξιά παράταξη, είναι επικίνδυνο για τη χώρα και τη δημοκρατία μας. Εμείς στο μικρό αυτό χρονικό διάστημα ψηφίσαμε μια τροπολογία με την οποία αποκαταστάθηκε το λάθος που είχε γίνει στις συντεταγμένες του κτηρίου όταν αυτό αποτυπώθηκε στην ψήφιση του σχετικού νόμου το 2011. Κάναμε ένα βήμα. Το θέμα, κύριε Λουδάρο, δεν είναι αν θα ανεγερθεί Τέμενος ή όχι αλλά αν θα το κτίσει το ελληνικό κράτος ή κάποιος ιδιώτης.

– Τελευταία γίνεται πολύ συζήτηση στους εκκλησιαστικούς κύκλους σχετικά με το θέμα των σχέσεων της Εκκλησίας της Ελλάδος με το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Κάποιοι μάλιστα κάνουν λόγο ακόμη και για πρόθεση του Πατριάρχη να θέσει θέμα Νέων Χωρών. Το ελληνικό κράτος είναι ο τρίτος συμβαλλόμενος στην συμφωνία των δυο Εκκλησιών για το θέμα. Ποιες είναι οι προθέσεις σας αλήθεια; Τι θα κάνετε εαν κληθείτε να διαχειριστείτε ένα τόσο σύνθετο και σοβαρό θέμα;

Λίγο καιρό αφότου ανέλαβα Υπουργός, ένας από τους πλέον φωτισμένους Μητροπολίτες είπε ότι αν πρέπει να προσέξω κάτι δυο και τρεις φορές, αυτό είναι το λεγόμενο «εκκλησιαστικό κουτσομπολιό». Τότε δεν κατάλαβα γιατί ήταν τόσο σημαντικό αλλά μετά από 7 μήνες αρχίζω να εκτιμώ όλο και περισσότερο τη συμβουλή του. Αυτό που για τους δημοσιογράφους είναι το ανεκτίμητο «μάννα», για όσους θέλουμε να κάνουμε σοβαρή πολιτική δεν είναι παρά ένα ισχυρό δηλητήριο.

Τα θέματα στα οποία αναφέρεστε έχουν διευθετηθεί με τρόπο οριστικό και σοφό. Όπως συμβαίνει και στις φυσικές οικογένειες, έτσι και στις πνευματικές οικογένειες είναι φυσιολογικό να υπάρχουν διάφορες τριβές οι οποίες όμως οφείλονται στο γεγονός ότι επιλέξαμε να ζούμε μαζί και όχι χωριστά.

Η Πολιτεία είναι εγγυητής του εκκλησιαστικού status quo από την Θράκη και το Άγιο Όρος ως το Καστελλόριζο και την Κρήτη.

– Διάβασα ένα άρθρο σας στην «Αυγή» γραμμένο σε ανύποπτο χρόνο, τον Απρίλιο του 2014, στο οποίο υποστηρίζετε ότι ο βαρύτερος όρκος στον ελληνικό πολιτισμό είναι η φράση «Σε ό,τι έχω ιερό». Το ίδιο είχατε αναφέρει και στις προγραμματικές δηλώσεις. Έχουμε, λοιπόν, να κάνουμε με έναν φιλόσοφο της αριστεράς που έχει «ιερά και όσια»;

– Το ιερό είναι οικουμενικό, παναθρώπινο και γι’ αυτό είναι πέρα από τον ιστορικό χρόνο. Δεν υπάρχει πολιτισμός χωρίς ιερό. Ο άνθρωπος έχει τη συνείδηση του θανάτου, της τελευτής του και αυτό σημαίνει ότι δεν έχει να διαχειριστεί μόνο το τώρα αλλά και το αναπότρεπτο τέλος. Η θρησκεία προσφέρει απαντήσεις για το τέλος –με την αριστοτελική έννοια του όρου- μετά το τέλος αλλά, συγχρόνως, συνδέει το τώρα με το επέκεινα υποστηρίζοντας ότι η ανθρώπινη βιοτή έχει σκοπό που περνά πέρα από τον θάνατο. Και εδώ, βέβαια, αρχίζουμε να εισχωρούμε σε πολύ βαθιά ζητήματα που απασχολούν την ανθρωπότητα για πολλούς αιώνες.

– Ο χριστιανισμός είναι θρησκεία;

– Σύμφωνα με το Σύνταγμά μας είναι η επικρατούσα θρησκεία. Όμως το που ακριβώς παραπέμπει ο όρος «θρησκεία» δεν μπορεί να απαντηθεί σε μια συνέντευξη. Ιδίως αν επιδιώκει να πραγματευθεί το θέμα με όρους αυστηρούς και επαρκείς.

– Επιτρέψτε μου να κλείσω με μια προσωπική ερώτηση. Είστε Ορθόδοξος Χριστιανός;

– Μου ζητάτε μια δημόσια ομολογία πίστης…

– Η συντρηπτική πλειονότητα του εκλεκτορικού σώματος είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι. Φαντάζομαι θα θέλουν να ξέρουν…

– Οι Χριστιανοί ομολογούν εκείνο που πιστεύουν όταν και όποτε εκείνοι το θέλουν. Κέρδισαν αυτό το δικαίωμα με το αίμα τους. Για εμάς στην Αριστερά, για ιστορικούς λόγους που γνωρίζετε πολύ καλά, οι δηλώσεις φρονημάτων, φέρουν πολύ βαρύ φορτίο. Ας αφήσουμε λοιπόν τη θρησκευτική μου συνείδηση εκτός πολιτικής γιατί δεν επιθυμώ να κάνω πολιτική με προμετωπίδα το αν είμαι ή όχι ορθόδοξος. Πιστεύω ότι δεν υπάρχει μεγαλύτερη προσβολή για την ίδια τη θρησκεία, οποιαδήποτε θρησκεία, από το να μετατρέπονται οι βαθύτερες πεποιθήσεις, τα βαθύτερα πιστεύω, σε προεκλογικά επιχειρήματα.

Πέρα από αυτό όμως, θα ήθελα κλείνοντας τη συνέντευξή μας να σας πω μια μικρή ιστορία για το Νίκο Μπελογιάννη. Ο Μπελογιάννης είχε πει στην δίκη του, αντιμέτωπος με την ποινή του θανάτου, ότι οι αριστεροί που πιστεύουν ότι το τέλος της ζωής είναι τέλος οριστικό και ότι δεν υπάρχει τίποτα πέραν αυτού, έχουν μια ξεχωριστή ηθική γιατί θυσιάζουν τη ζωή τους χωρίς να προσδοκούν τίποτα άλλο πέρα από το να προσφέρουν τον εαυτό τους ως ύστατη θυσία προς όφελος της κοινωνίας και ιδιαίτερα των αδυνάτων. Πρόκειται για πολύ μεγάλη κουβέντα. Ας σταθούμε όλοι ταπεινά μπροστά σε αυτή τη φράση που έγινε πράξη.

Φωτογραφίες: Χρήστος Μπόνης

orthodoxia.info