Γιώργος Ν. Παπαθανασόπουλος, Στον αέρα η Πανορθόδοξη

Στον αέρα η Πανορθόδοξη

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

            Στον αέρα είναι πλέον η Πανορθόδοξη, μετά την απόφαση του Πατριαρχείου Αντιοχείας να διακόψει την εκκλησιαστική κοινωνία με το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, για λόγους «εισπήδησης» στην περιοχή της Αραβίας και συγκεκριμένα του Κατάρ, την οποία θεωρεί  γεωγραφικό έδαφος της κανονικής του δικαιοδοσίας. Στο Ανακοινωθέν της Ιεράς Συνόδου του Πατριαρχείου Αντιοχείας τονίζεται:

1- Η διακοπή της εκκλησιαστικής κοινωνίας με το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων είναι μέχρι νεωτέρας αποφάσεως και έως ότου υπάρξει συμφωνία επί του προκύψαντος ζητήματος.

2- Η οποιαδήποτε απόφασις επιλύσεως του θέματος  θα πρέπει να εδράζεται στη συμφωνία που επετεύχθη στην Αθήνα το 2013.

3- Το Πατριαρχείο Αντιοχείας επιμένει στον σεβασμό της αρχής της ομοφωνίας σε όλες τις πανορθόδοξες συναντήσεις, τόσο ως προς τη συμμετοχή και παρουσία όλων των αδελφών Ορθοδόξων Εκκλησιών, όσον και στις αποφάσεις.

4- Η απόφαση της Συνόδου του Πατριαρχείου Αντιοχείας έχει άμεση ισχύ και πλέον δεν είναι δυνατή η συμμετοχή κληρικών του σε εκκλησιαστικές και λειτουργικές συνάξεις, στις οποίες προεδρεύει ή συμμετέχουν κληρικοί  του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων. 

            Από το τρίτο και τέταρτο σημείο της απόφασης τεκμαίρεται ότι το Πατριαρχείο Αντιοχείας σταματά να συμμετέχει στις εργασίες προετοιμασίας της Πανορθοδόξου και βεβαίως στην ίδια την Πανορθόδοξο, κάτι που αποκλείει την πραγματοποίηση της, αφού απαιτείται η συμμετοχή και των δεκατεσσάρων Αυτοκεφάλων Ορθοδόξων Εκκλησιών...

            Δύο προβλήματα έχει να επιλύσει πλέον το Οικουμενικό Πατριαρχείο για να πραγματοποιηθεί η Πανορθόδοξη και αυτά πέραν των θεμάτων της Ημερησίας Διατάξεως, για τα οποία έχει δεχθεί έντονη κριτική. Το δεύτερο είναι αυτό της ολιγάριθμης σε ποίμνιο  Αυτοκέφαλης Εκκλησίας Τσεχίας και Σλοβακίας, της οποίας ακόμη το Φανάρι δεν έχει αναγνωρίσει τον Προκαθήμενο. Και αυτού η τυχόν απουσία προκαλεί πρόβλημα στην πραγματοποίηση της Πανορθοδόξου.

            Τα δύο αυτά προβλήματα και οι δυσκολίες που προέκυψαν για την Πανορθόδοξη συζητήθηκαν στη σημερινή συνάντηση του Οικουμενικού Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου με τον Μητροπολίτη Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνα, υπεύθυνο για τις εξωτερικές σχέσεις του Πατριαρχείου της Μόσχας. Στη συνάντηση συζητήθηκε και η εκ μέρους της Ρωσικής Εκκλησίας διοργάνωση εορταστικών εκδηλώσεων  στο Άγιον Όρος το 2016, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 1000 χρόνων από την εκεί παρουσία Ρώσων μοναχών. Για τις εκδηλώσεις το Πατριαρχείο της Μόσχας φιλοξένησε τον περασμένο μήνα στη Ρωσική πρωτεύουσα αγιορειτική αντιπροσωπεία αποτελούμενη από ιερομονάχους των μονών Μεγίστης Λαύρας, Ιβήρων, Εσφιγμένου και Ρωσικού. Οι εκδηλώσεις προβλέπονται εντυπωσιακές και σ’ αυτές θα συμμετάσχει και η Ρωσική κυβέρνηση. Όλα αυτά ανησυχούν το Φανάρι, αλλά δεν έχει και μεγάλα περιθώρια ελιγμών. Στις σχέσεις Φαναρίου – Μόσχας, χωρίς να  θίγονται, παραμένουν σε εκκρεμότητα,  τα ζητήματα της Εσθονίας και της Ουκρανίας. Τώρα προστέθηκε και το ζήτημα της Πανορθόδοξης, η τυχόν ματαίωση της οποίας μάλλον ευχαριστεί τη Μόσχα...

            Η διένεξη μεταξύ των Πατριαρχείων Αντιοχείας και Ιεροσολύμων άρχισε με τη χειροτονία εκ μέρους του δευτέρου Αρχιεπισκόπου στο Κατάρ, με τον εμίρη του οποίου διατηρεί άριστες σχέσεις ο Πατριάρχης κ. Θεόφιλος. Η ενέργεια ήταν casus belli για την Αντιόχεια, που διέκοψε τότε την εκκλησιαστική επικοινωνία. Το 2013 έλαβε χώρα σύσκεψη στην Αθήνα, με τη συμμετοχή εκπροσώπων των δύο Πατριαρχείων, του Οικουμενικού Πατριαρχείου και του Ελληνικού Υπουργείου των Εξωτερικών. Σ’ αυτήν επετεύχθη συμφωνία, αλλά τα Ιεροσόλυμα δεν την εφάρμοσαν έως τώρα, όπως τα κατηγορεί η Αντιόχεια.

            Το Βατικανό επιχαίρει για τα προβλήματα στις σχέσεις μεταξύ των Ορθοδόξων Εκκλησιών. Η ρωμαιοκαθολική ιστοσελίδα «Riposte catholique» περιγράφει τη διένεξη των Πατριαρχείων Αντιοχείας και Ιεροσολύμων, σημειώνει πως είναι πολύ δύσκολο να υπάρξει ενότητα των Ρ/Καθολικών με τους Ορθοδόξους, που είναι βαθιά διχασμένοι και προσθέτει το πόσο είναι ελαττωματική η Εκκλησία όταν δεν διαθέτει μια κεντρική εκκλησιαστική εξουσία, τύπου Πάπα...-