Το Σύνδρομο Άσπεργκερ (ΣΤ΄Μέρος)

TO ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΣΠΕΡΓΚΕΡ  (ΣΤ΄ ΜΕΡΟΣ)

Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΤΩΝ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΩΝ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΕΙΨΗΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΤΕΛΟΥΣ ΚΙΝΗΤΙΚΟΥ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ ΤΟΥΣ.

Κωνσταντίνος Αθ. Οικονόμου, δάσκαλος, συγγραφέας 

Γ΄ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΟ ΠΕΔΙΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΩΝ: Τα παιδιά με σύνδρομο Asperger έχουν εκκεντρικές ιδέες ή παράξενες εμμονές, ενώ κάνουν επαναλαμβανόμενο κήρυγμα για συγκεκριμένα θέματα, κάνουν συνεχείς ερωτήσεις, ακολουθούν το δικό τους ρυθμό άσχετα από τις εντολές που έχουν και κάποιες φορές αρνούνται να μάθουν για κάτι που είναι έξω από το πεδίο των ενδιαφερόντων τους. Ο δάσκαλος δεν πρέπει να επιτρέπει στο παιδί με σύνδρομο Asperger να συζητά ή να κάνει ερωτήσεις συνέχεια για τα περιορισμένα ενδιαφέροντά του. Μπορεί να καθοριστεί απλώς μια συγκεκριμένη ώρα την ημέρα όπου το παιδί θα μπορεί να μιλήσει για αυτά.

 Για παράδειγμα, αν ένα παιδί με As που έχει εμμονή με τα ζώα και κάνει αμέτρητες ερωτήσεις για το σκύλο, που είναι το κατοικίδιό του, θα μάθει πως του επιτρέπεται να κάνει ερωτήσεις γι΄αυτό μόνο στη διάρκεια των διαλειμμάτων. Αυτό σύντομα θα γίνει μέρος της καθημερινής του ρουτίνας κι αυτό θα του ήταν αρκετό. Αυτά τα παιδιά επηρεάζονται από τα κομπλιμέντα, [π.χ. στην περίπτωση που κάνει συνέχεια ερωτήσεις, ο δάσκαλος μπορεί να τον επαινέσει μόλις εκείνος σταματήσει και να τον συγχαρεί που επέτρεψε στους άλλους να μιλήσουν]. Αυτά τα παιδιά πρέπει να επαινούνται για κοινωνικές συμπεριφορές που στα άλλα παιδιά θεωρείται δεδομένες. Ακόμη, επειδή παιδιά με As δεν θέλουν να πραγματοποιούν εργασίες εκτός του πεδίου των ενδιαφερόντων τους, ο δάσκαλος πρέπει να ορίσει σταθερές προσδοκίες για την ολοκλήρωση μιας εργασίας στην τάξη. Πρέπει να ξεκαθαριστεί στο παιδί ότι πρέπει να ακολουθεί συγκεκριμένους κανόνες. Σε κάποια περισσότερο απείθαρχα παιδιά μπορεί να περιοριστούν οι εργασίες τους στα ενδιαφέροντά τους (π.χ. αν τους ενδιαφέρουν τα αυτοκίνητα, τότε μπορούν να τους δοθούν προτάσεις, μαθηματικά προβλήματα, λεξιλόγιο που να αφορούν στα αυτοκίνητα). Σταδιακά, μπορούν να ζητηθούν και άλλα θέματα για τις εργασίες. Στους μαθητές μπορούν ακόμη να δοθούν εργασίες που συνδέουν το ενδιαφέρον τους με το θέμα που μελετάται [π.χ κατά της διάρκεια της μελέτης μιας χώρας, ένα παιδί που έχει εμμονή με τα τρένα μπορεί να του ανατεθεί η διερεύνηση των μέσων μεταφοράς που χρησιμοποιούν οι κάτοικοι αυτής]. Ο εκπαιδευτικός μπορεί να χρησιμοποιήσει την εμμονή του παιδιού σαν ένα τρόπο διεύρυνσης των ενδιαφερόντων του. Για παράδειγμα σε μάθημα για τα δάση της Ελλάδας, ένας μαθητής με σύνδρομο που έχει εμμονή με τα ζώα, μελέτησε για τα ζώα αυτών των δασών αλλά και για τα δάση αφού ήταν ο τόπος που ζούσαν εκείνα. Έτσι κινητοποιήθηκε να μάθει και για τους ντόπιους που εξαναγκάστηκαν να κόψουν το δάσος για να μπορέσουν να επιβιώσουν¹.

Δ΄ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΕΙΨΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ: Τα παιδιά με As συχνά είναι ανοργάνωτα, δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν μέσα στην τάξη, αποσπάται εύκολα η προσοχή τους και δυσκολεύονται να μάθουν και να εργαστούν μέσα ομάδες. Ο δάσκαλος για να αντιμετωπίσει σχετικά προβλήματα μπορεί να χωρίζει τις εργασίες σε μικρότερα μέρη ενώ πρέπει να υπάρχει από τη μεριά του και συνεχής καθοδήγηση. Πιθανώς τα παιδιά να ωφελούνται με χρονομετρημένες εργασίες. Αυτό τους βοηθά να οργανώσουν τον εαυτό τους. Επειδή συχνά τα παιδιά με Aspenger μπορεί να είναι πεισματάρικα, χρειάζονται ένα δομημένο πρόγραμμα που να τους διδάσκει ότι η συμμόρφωση στους κανόνες οδηγεί σε ενίσχυση της αυτοεκτίμησής τους και σε μείωση του άγχους γιατί νιώθουν τότε ικανά. Καλό είναι ο δάσκαλος, λόγω της δυσκολίας αφομοίωσης των νέων γνώσεων και του αργού γραψίματός τους, να μειώσει το φόρτο εργασίας ή να τους δοθεί χρόνος σε μια τάξη όπου ένας δάσκαλος ειδικής αγωγής θα δώσει την επιπρόσθετη βοήθεια που χρειάζεται το παιδί με ΑS για να ολοκληρώσει τις εργασίες του. Άλλωστε, συχνά αυτά τα παιδιά είναι τόσο δύσκολο να συγκεντρωθούν ώστε προστίθεται ένα υπερβολικό άγχος στους γονείς, οι οποίοι προσπαθούν ώρες να βοηθήσουν τα παιδιά τους, συχνά χωρίς αποτέλεσμα. Το παιδί με σύνδρομο πρέπει να κάθεται στο πρώτο θρανίο και να του απευθύνονται συχνά ερωτήσεις ώστε να υποβοηθηθεί η παρακολούθηση του μαθήματος. Μπορεί να επινοηθεί και μια απλή χειρονομία, π.χ. ένα ελαφρύ κτύπημα στον ώμο, όταν δεν προσέχει. Καλό είναι ο φίλος του παιδιού, που προαναφέραμε στο “φιλικό σύστημα”, να του υπενθυμίζει ότι πρέπει να παρακολουθεί το μάθημα. Ο δάσκαλος πρέπει συνεχώς να ενθαρρύνει το παιδί με AS να αφήνει τις κρυφές του φαντασίες ή σκέψεις και να επικεντρώνεται στον αληθινό κόσμο. Κι αυτό γιατί η παρηγοριά του φανταστικού κόσμου φαίνεται πιο ελκυστική απ’ οτιδήποτε υπάρχει στην αληθινή ζωή, παγιδεύοντας τους μικρούς μαθητές. Ακόμη, λοιπόν, και το παιχνίδι, πρέπει να έτσι είναι δομημένο [π.χ. επιτραπέζιο με έναν ή περισσότερους συμπαίκτες] για να μη μπορούν να βυθιστούν στην μοναξιά τους, παίζοντας κάποιο φανταστικό παιχνίδι, χάνοντας την επαφή με την πραγματικότητα.

Ε΄ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΙΝΗΤΙΚΟ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟ: Τα παιδιά με AS είναι αδέξια, βηματίζουν παράξενα, αποτυγχάνουν σε παιχνίδια κινητικών ικανοτήτων, ενώ ακόμη έχουν αργή ταχύτητα γραφής και ικανότητας ζωγραφικής. Είναι λογικό, σε σπάνιες περιπτώσεις σοβαρών κινητικών προβλημάτων να συστήσει ο δάσκαλος φυσιοθεραπευτικό πρόγραμμα. Ακολουθεί ή προτείνει στον καθηγητή Φυσ. Αγωγής ένα ήπιο πρόγραμμα γυμναστικής κι όχι κάποιο ανταγωνιστικό αθλητικό παιχνίδι. Αν πιεστεί το παιδί να συμμετάσχει σε ανταγωνιστικά αθλήματα, ο ανεπαρκής κινητικός συντονισμός του πιθανώς θα προκαλέσει σύγχυση και πειράγματα συμπαικτών του. Στην Ανάγνωση [π.χ. στην Α΄τάξη], ο δάσκαλος καθοδηγεί το χέρι του παιδιού στο σχηματισμό και στις συνδέσεις των γραμμάτων καθώς διαβάζει ένα κείμενο. Αναλόγως μπορεί να βοηθηθεί στην Ορθογραφία από τους γονείς του στο σπίτι. Όταν το παιδί συγκρατήσει το κείμενο στη μνήμη, θα μπορέσει να σχηματίσει τα γράμματα χωρίς βοήθεια. Ακόμη, τα παιδιά αυτής της ηλικίας επωφελούνται από τις γραπτές καθοδηγήσεις γιατί τα βοηθάει να ελέγξουν την ομοιομορφία των γραμμάτων που γράφουν. Όταν δίνεται χρονομετρημένη εργασία [τεστ κ.ά.], θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η αργή ταχύτητα γραφής του παιδιού. Τα άτομα με AS μπορεί να χρειάζονται περισσότερες προϋποθέσεις, απ’ ό,τι οι συνομήλικοί τους, για να ολοκληρώσουν τις εξετάσεις (ήσυχη τάξη, περισσότερος χρόνος, άνετη καθοδήγηση απ' το δάσκαλο, εύκολη συγκέντρωση].

………………………………………………………………………………………….

1. Ανάλογα παραδείγματα στο: Gray C., Leigh White A. Κοινωνική Προσαρμογή: Πρακτικός οδηγός για αυτιστικά παιδιά και παιδιά με σύνδρομο Asperger. Εκδ. Σαββάλας. Αθήνα, 2003.

Δείτε και:

-Το Σύνδρομο Άσπεργκερ (Ε΄Μέρος)

-Το Σύνδρομο Άσπεργκερ (Δ΄Μέρος) [Στατιστικά, ιστορικά και κοινωνικά στοιχεία]

-Το Σύνδρομο Άσπεργκερ (Γ΄Μέρος)

- Το Σύνδρομο Άσπεργκερ (Β΄Μέρος)

-Το Σύνδρομο Άσπεργκερ [το σύνδρομο του Αϊνστάιν, του Νεύτωνα και του Μπιλ Γκέϊτς!]