Κυριακή των Αγίων Πατέρων της Δ΄Οικουμενικής Συνόδου -«Υμείς εστέ το φως του κόσμου»

Απόστολος: Τίτ. γ΄ 8-15

Ευαγγέλιο: Ματθ. ε΄14-19

«Υμείς εστέ το φως του κόσμου»

Η τέταρτη Οικουμενική Σύνοδος, συνεκλήθη από τους αυτοκράτορες Μαρκιανό και Πουλχερία στη Χαλκηδόνα, εναντίον του αιρεσιάρχου Ευτυχούς. Οι εργασίες της διήρκεσαν από την 8η Οκτωβρίου έως την 1η Νοεμβρίου του 451 και παραβρέθηκαν σ’ αυτήν 630 πατέρες. Κατεδίκασε τον Μονοφυτισμό και τον Νεστοριανισμό και διετύπωσε το Χριστολογικό δόγμα, κατά το οποίο στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού υπάρχουν δυο φύσεις, η Θεία και η ανθρώπινη, ενωμένες «ασυγχύτως και αδιαιρέτως». Όσοι δεν δέχθηκαν αυτό το δόγμα της Χαλκηδόνας απεσχίσθησαν από τη Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία και συνεκρότησαν τις «Αντιχαλκηδόνειες Εκκλησίες», την Αρμενική, Κοπτική, Αιθιοπική, Συροϊακωβιτική και του Μαλαμπάρ στην Ινδία.

Και πάλι η Ορθόδοξη πίστη διατηρήθηκε χάρη στους αγώνες των αγίων Πατέρων. Και πάλι ως αστέρες πολύφωτοι εφώτισαν το νοητό στερέωμα της Εκκλησίας και απεδίωξαν της πλάνης το σκότος. Και σήμερα οι ίδιοι Πατέρες σαλπίζουν σ’ όλους εμάς της αληθινής Θεολογίας τα δόγματα και επισημαίνουν τους κινδύνους που διατρέχουμε από τις νέες αιρέσεις, οι οποίες με διαφορετικές απ’ ότι τότε μεθόδους υποσκάπτουν της Εκκλησίας τα θεμέλια.

Οι Άγιοι Πατέρες ομολόγησαν «την καλήν ομολογίαν ενώπιον πολλών μαρτύρων» (Α΄ Τίμ. Στ΄12). Αντιστάθηκαν «μέχρις αίματος» σ’ εκείνους που ετόλμησαν να εισαγάγουν στη Θεολογία καινοφανείς διδασκαλίες. Ετήρησαν απαρέγκλιτα την Αποστολική Παράδοση και αυτή μετέδωσαν στους διαδόχους των. Πολλοί εθηριομάχησαν, άλλοι εξορίσθησαν, άλλοι πέρασαν τη ζωή τους «εν ερημίαις πλανώμενοι και όρεσι και σπηλαίοις και ταςι οπαίς της γης, θλιβόμενοι, κακουχούμενοι…» (Έβρ. Ια΄ 38), περιφέροντες «τον ονειδισμόν του Χριστού» (Έβρ. Ια΄ 16).

Η ορθοδοξία είναι επίτευγμα των Πατέρων της Εκκλησίας. Αυτοί αγωνίσθηκαν για να έχουμε εμείς σήμερα αυτό που κατέχουμε. Με τα συγγράμματα τους διασαφήνισαν τη διδασκαλία του Ευαγγελίου και αποκρυστάλλωσαν σε σχήματα ανθρώπινα την υπερκόσμια διδασκαλία του Χριστού, την οποία εστερέωσαν επάνω στα ατράνταχτα θεμέλια των Οικουμενικών Συνοδών. Έτσι η αλήθεια την οποία κατέχουμε ως Ορθόδοξοι, φέρει την σφραγίδα των Επτά Οικουμενικών συνόδων. Χάρη στους Αγίους Πατέρες έχουμε εξασφαλίσει την ορθή πίστη και τη σωστή θεώρηση του Χριστιανισμού.

Οι Άγιοι Πατέρες, οι «Οικουμενικοί Διδάσκαλοι» όπως τους ονόμασε η συνείδηση της Εκκλησίας συνεδύασαν το τεράστιο κύρος με την αγιοσύνη. «Υπό πνεύματος Αγίου φερόμενοι ελάλησαν Άγιοι του Θεού άνθρωποι» (Β΄ Πέτρ. Α΄21). Πρώτα είχαν βιώσει την αληθινή Θεολογία μέσα στην Εκκλησία με την καθημερινή πράξη και ύστερα ανέβηκαν στο βήμα να θεολογήσουν. Γι’ αυτό και η Θεολογία τους ήταν γνήσια και αληθινή. Μιλούσε με τα χείλη τους ο Χριστός και η Εκκλησία. Είχαν τις προϋποθέσεις για να ακούσουν στην καρδιά τους τη φωνή του Θεού και να συλλάβουν με τις αισθήσεις του πνεύματος την ερμηνεία των θείων Μυστηρίων. Η προσωπική τους ζωή ήταν συνέχεια του Ευαγγελίου και μέσα στην καρδιά τους ζούσε ο Χριστός. Με το φως του Χριστού φωτιζόμενοι και ελλαμπόμενοι διεσάφησαν τα ακατάλληλα μυστήρια. Αντίθετα, όσοι θέλησαν να πλησιάσουν τη Θεολογία με εμπαθή καρδιά, κρημνίσθηκαν στην άβυσσο της απωλείας και προξένησαν μεγάλο κακό στην Αγία, Καθολογική και Αποστολική Εκκλησία. Για τον αιρεσιάρχη Ευτύχιο το ιερό Συναξάριο γράφει: «Ο δε Ευτύχιος χρησάμενος βοηθοίς τοις του βασιλέως αθέοις ευνούχοις, ούκ επαύσατο στασιάζειν, και ενέδρας ποιείν…» (Συναξ. ΙΓ΄Ιουλίου). Η αίρεση ήταν απόρροια της αναιδούς και συγκεχυμένης ζωής του.

Η μεγαλύτερη αμαρτία του συγχρόνου ανθρώπου είναι η αίρεση. Και φυσικά δεν ομιλούσε μόνο για την αίρεση σαν παραχάραξη και αναίρεση των δογμάτων της πίστεως, αλλά σαν ξεχώρισμα, σαν αποκοπή από τη ζωή της εκκλησίας. Πολλοί κατ’ όνομα χριστιανοί ανήκουν σ’ αυτή την κατηγορία. Ζουν μακριά από την αλήθεια, αποκομμένοι από το Μυστικό Σώμα του Χριστού, μέσα στο ψεύδος και στην αμαρτία. Το ψεύδος, δηλ. η άνευ Χριστού ζωή, συσσωρεύει νέφη για να καλύψει τον αίθριο της αλήθειας ουρανό, επιφέρει έχθρα προς τη δικαιοσύνη και πόλεμο προς την αλήθεια. «Η αλήθεια είναι επιστήμη αρετής, η δε έξις της αρετής επιστήμη της αληθείας» (Αγ. Νεκτάριος Πενταπόλεως). Όταν ο άνθρωπος ζει μέσα στην αμαρτία, όταν πορεύεται τον δρόμο της ζωής του εγωιστικά και αθεϊστικά, όταν θεοποιεί την ύλη και υποβιβάζει τον πνεύμα, όταν κολακεύει την σάρκα του και ταλαιπωρεί την ψυχή του, φυσικό είναι να απομακρύνεται από την αλήθεια και να ενδίδει στις σκοτεινές θεωρίες της αιρέσεως. Όποιος έχει τον Θεό, έχει την αλήθεια της αιρέσεως. Όποιος έχει τον θεό, έχει την αλήθεια, ότι αυτός είναι «η αλήθεια και η ζωή» (Ιωάν. ιδ΄ 6) Συνεπώς ο μόνος τρόπος προφυλάξεως κάθε πιστού από τον πειρασμό της αιρέσεως είναι η κατά Χριστόν ζωή. Στην καρδιά του πιστού και συνειδητού χριστιανού δεν έχει θέση καμιά πλάνη και δεν υπάρχει καμιά σύγχυση. Βασιλεύει και ακτινοβολεί το φως της θεότητας το οποίο καταβάλλει και φιμώνει τα στόματα των αιρετιζόντων.

Αδελφοί,

 Πρόξενος της αιρέσεως είναι η αμαρτία. Όταν αυτή συνοδεύεται από αμετανοησία, τότε γίνεται αιτία μεγάλου κακού και απωλείας. Η εγωιστική θεώρηση των αληθειών της πίστεως μας ανοίγει διάπλατα τη θύρα της πλάνης, δια της οποίας διαπερνούμε στη χώρα της δυσεβείας. Μόνο μέσα στη ζωή της Εκκλησίας υπάρχει η αληθινή Ορθοδοξία. Όταν υποτασσόμεθα στη δική της γνώμη, όταν πιστεύουμε ότι πιστεύει εκείνη, όταν απορρίπτουμε ότι απορρίπτει εκείνη, τότε μόνο, αν και αμαρτωλοί, ποτέ δεν θα παρεκκλίνουμε, αλλά θα μένουμε εδραίοι και αμετακίνητοι σ’ εκείνα που ο Κύριος εδίδαξε, οι Απόστολοι παράδωκαν και οι Άγιοι Πατέρες με πόνους και κόπους διεφύλαξαν.

 Οι υπέρλαμπροι φωστήρες της αλήθειας του Χριστού με ιδρώτες και πόνους έσβησαν τις φλογώδεις συγχύσεις των βλασφήμων και παρέδωσαν σ’ εμάς ανόθευτη και αμώμητη την ορθοδοξία. Αυτή την αγία πίστη έχουμε χρέος να διαφυλάξουμε «ως κόρην οφθαλμού». Είναι η μοναδική ελπίδα του κόσμου.

 Γιώργος Σαββίδης