Ερμηνεία Παλαιάς Διαθήκης –Προφήτης Ησαΐας (13ον) – (Μητροπολίτου Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμία)

Δείτε και: –Προφήτης Ησαΐας (1ον) & (2ον) & (3ον)& (4ον) & (5ον)& (6ον) & -(7ον & -(8ον) &- (9ον)&- (10ον) &- (11ον) &- (12ον)

          IEΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ

ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΕΩΣ

Δημητσάνα, Δευτέρα 13 Ἰουλίου 2015

ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ

ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΑΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ ΣΕ ΣΥΝΕΧΕΙΕΣ

(Ἡ ἑρμηνεία παρά τήν συντομία της καί τήν ἁπλότητά της εἶναι ἐπιστημονική)

Ἡ ἐργασία αὐτή προσφέρεται στούς ἀναγνῶστες σέ συνέχειες ἑκάστη Δευτέρα καί Παρασκευή διά ἐξεύρεση λαθῶν ἐκ μέρους τους καί ἐνημέρωσή μας πρός διόρθωση, πρίν ἀπό τήν τελική δημοσίευση τοῦ ἔργου.

Ο ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΣΑΪΑΣ

Κατά τῆς Δαμασκοῦ καί τοῦ Ἐφραίμ (17,1-11)

(α) Καταστροφή τῆς Συρίας καί τοῦ Ἰσραήλ (17,1-6)

(Προλογικό σημείωμα τῆς περικοπῆς)

Ἡ περικοπή μας ὁμιλεῖ γιά τήν καταστροφή τῆς Δαμασκοῦ, τῆς πρωτεύουσας τῶν Συρίων, ἀλλά ὁμιλεῖ ὁμοίως καί γιά τήν καταστροφή τοῦ Ἐφραίμ (τοῦ Ἰσραήλ), γιατί οἱ Σύριοι συνεμάχησαν μέ τόν Ἰσραήλ τό 734/733 π.Χ. ἐναντίον τοῦ Ἰούδα (Συροεφραιμικός πόλεμος). Ἡ Δαμασκός καί οἱ ἄλλες πόλεις τῆς Συρίας θά ἐρειπωθοῦν καί θά ἐρημωθοῦν καί θά γίνουν μαντριά γιά ποίμνια (στίχ. 1-3). Ἡ προφητεία ἐξεπληρώθη τό 732 π.Χ. Ὁ Ἰσραήλ (ἤ Ἐφραίμ) ἐπίσης θά ἔχει καί αὐτός τήν ἰδία τύχη: Ἡ δύναμη τοῦ βορείου βασιλείου θά καταπέσει, σάν τόν ρωμαλαῖο ἐκεῖνο ἄνδρα, πού τόν ἔφθειρε ἡ πείνα καί ἡ ἀρρώστεια (στίχ. 4 κατά τό Ἑβρ.). Ἤ, ἡ κατάσταση τοῦ Ἰσραήλ θά γίνει ὅπως ὅταν θερίζουν τόν ἀγρό καί μένουν στό τέλος μερικά σταχυολογήματα (στίχ. 5.6α), ἤ, ὅπως ὅταν τινάζουν τήν ἐλιά γιά νά μαζέψουν τόν καρπό της καί μένουν σ᾽ αὐτήν μόνο δυό ἤ τρεῖς ρῶγες στά ἀκραῖα κλωνάρια της (στίχ. 6β). Ἔτσι ὁ Ἰσραήλ θά καταλήξει ἕνα ὑπόλοιπο. Ἡ τρομερή αὐτή προφητεία κατά τοῦ Ἰσραήλ ἐξεπληρώθη μέ τήν ἅλωση τῆς πρωτεύουσάς του καί τήν κατάλυση τοῦ βασιλείου του τό 722 π.Χ. ἀπό τόν Σαργών Β´.

(Μετάφραση τοῦ κειμένου τῆς περικοπῆς,

τό ὁποῖο παραλείπουμε ἐδῶ πρός ἐξοικονόμηση χώρου)

17,1 Ἡ προφητεία κατά τῆς Δαμασκοῦ:

Ἰδού ἡ Δαμασκός θά ἐξαφανισθεῖ μεταξύ τῶν πόλεων

καί θά γίνει ἐρείπια.

2 Θά ἐγκαταλειφθεῖ γιά πάντα α

καί θά γίνει στάνη καί μαντρί γιά ποίμνια

καί δέν θά ὑπάρχει κανείς νά τά διώξει.

3 Καί δέν θά εἶναι πιά (ἡ Δαμασκός) ὀχυρός τόπος,

γιά νά καταφεύγει σ᾽ αὐτήν ὁ Ἐφραίμ·β

καί δέν θά εἶναι πιά ἕδρα βασιλέως ἡ Δαμασκός

καί τό ὑπόλοιπο τῶν Σύρων θά καταστραφεῖ.

Γιατί ἐσύ (Συρία) δέν εἶσαι καλύτερη ἀπό τά παιδιά τοῦ Ἰσραήλ,

οὔτε (ἀνώτερη) ἀπό τήν δόξα τους.

Ἔτσι λέγει ὁ Κύριος τῶν Δυνάμεων.

4 Ἐκείνη τήν ἡμέρα θά ἐκλείψει ἡ δόξα τοῦ Ἰακώβ

καί τά πλούτη τῆς δόξης του θά τιναχθοῦν. γ

5 Καί θά γίνει (στό Ἰσραήλ), ὅπως ὅταν μαζεύουν (στόν ἀγρό) ὥριμο σιτάρι

καί τό μαζεύουν μέ τά στάχυα του στούς βραχίονές τους

(καί ὁ ἀγρός δέν ἔχει πλέον τίποτε),

καί ὅπως ὅταν μαζεύουν στάχυα σέ εὔφορο κοιλάδα, δ

6 καί ἀπομένει σ᾽ αὐτήν (μόνο) μία καλάμη·

ἤ ὅπως στήν ἐλιά ἀπομένουν δύο ἤ τρεῖς ρῶγες

πάνω ψηλά στό αἰωρούμενο κλαδί της,

ἤ (ἀπομένουν) τέσσερες ἤ πέντε (ἐλιές) στά κλαδιά της.

Αὐτά λέγει ὁ Κύριος, ὁ Θεός τοῦ Ἰσραήλ.

α. «Οἱ πόλεις τῆς Ἀροήρ», λέγει τό Ἑβρ.

β. «Ἡ ὀχυρή πόλη θά χαθεῖ ἀπό τόν Ἐφραίμ», λέγει τό Ἑβρ.

γ. «Καί ἡ δύναμη τοῦ σώματός του θά γίνει ἰσχνή», ἔχει τό τέλος τοῦ στίχ. στό Ἑβρ. κείμενο.

δ. Κατά τό Ἑβρ.: «Στήν κοιλάδα Ρεφαΐμ».

(Σύντομα ἑρμηνευτικά σχόλια τῆς περικοπῆς)

17,1-11. Στήν ἑνότητα αὐτή ἔχουμε ἕνα σύμπλεγμα προφητειῶν ποικίλλων θεμάτων. Τό κεφ. ἔχει τόν τίτλο «τό ρῆμα τό κατά Δαμασκοῦ» (στίχ. 1), ἀλλά αὐτός ἐφαρμόζεται μόνο στούς στίχ. 1-3. Στήν συνέχεια ἔχουμε τρεῖς μικρότερες προφητεῖες (4-6. 7-8. 9-11), κάθε μιά ἀπό τίς ὁποῖες εἰσάγεται μέ τήν ἔκφραση «τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ». Ἡ πρώτη ἀπ᾽ αὐτές (στίχ. 4-6), ἡ ἀπευθυνομένη πρός τό βόρειο βασίλειο, συνδέεται στενά μέ τήν κατά τῆς Δαμασκοῦ προφητεία, γιατί ἡ Συρία (Δαμασκός) συνεμάχησε μέ τόν Ἰσραήλ κατά τοῦ Ἰούδα, βλ. σχόλ. εἰς 7,1. 17,1-6. Κατά τῆς Συρο-Ἐφραϊμικῆς συμμαχίας (Βλ. Δ´ Βασ. 16,1-20 σχόλ. Ἡσ. 7,1-8,4). 17,1. Ἡ προφητεία μπορεῖ νά χρονολογηθεῖ περίπου τό 734, λίγα χρόνια πρίν ὁ Τιγλάθ Πιλεσέρ ΙΙΙ καταλάβει τήν Δαμασκό, τήν πρωτεύουσα τῆς Συρίας. 17,2. «Πόλεις τῆς Ἀροήρ» (κατά τό Ἑβρ.). Ἡ ἐδῶ «Ἀροήρ», μπορεῖ νά ἐννοηθεῖ στήν Γάδ (Ἰησ. Ν. 13,25· βλ. Δ´ Βασ. 15,29), γιατί ὑπάρχει καί ἄλλη Ἀροήρ στήν Μωάβ. Καί οἱ δύο ὅμως αὐτές Ἀροήρ εἶναι μακράν ἀπό τήν Δαμασκό. Γι᾽ αὐτό προτείνεται ἡ ἀνάγωση «πόλεις τῆς Ἀράμ», δηλαδή, τῆς Συρίας. 17,3. Ὀχυρά τοῦ καταφυγεῖν Ἐφραίμ. Ἡ Δαμασκός, ἡ ὁποία φαινόταν ὡς προπύργιο στόν Ἐφραίμ κατά τῶν Ἀσσυρίων. 17,5. Ὁ Ἰσραήλ θά σταχυολογηθεῖ σέ κρίση ὅπως σταχυλογεῖται ὁ ἀγρός ἀπό τούς θεριστές. – «Στήν κοιλάδα Ρεφαΐμ» (Ἑβρ.). Κοιλάδα βορειοδυτικά τῆς Ἰερουσαλήμ, ἕνας εὔφορος τόπος (Β´Βασ. 5,18). Ὁ Ἠσαΐας καί οἱ ἀκροατές του πρέπει νά εἶδαν συχνά θεριστές νά ἐργάζονται στόν τόπο αὐτόν. 

(β) Ἐπιστροφή στόν Κύριο ἀπό τά εἴδωλα (17,7-8)

(Προλογικό σημείωμα τῆς περικοπῆς)

Φαίνεται ὅτι οἱ καταστροφές καί τά διάφορα δεινά ἔκαναν τούς πληγέντες Ἰσραηλῖτες νά ἀναζητήσουν τόν Κύριο, τόν ἀληθινό Θεό, καί νά ἐγκαταλείψουν τά εἴδωλα. Οἱ ἑρμηνευτές ὅμως λέγουν ὅτι ἡ μικρή αὐτή περικοπή προέρχεται ἀπό ἄλλη προφητεία τοῦ προφήτου μας ἤ ὅτι εἶναι μία μετέπειτα προσθήκη ἀπό ἕνα μαθητή τοῦ προφήτου Ἠσαΐου, ἡ ὁποία ὅμως ἀπηχεῖ τήν διδασκαλία τοῦ ἰδίου τοῦ Ἠσαΐου.

(Μετάφραση τοῦ κειμένου τῆς περικοπῆς,

τό ὁποῖο παραλείπουμε ἐδῶ πρός ἐξοικονόμηση χώρου)

17,7 Ἐκείνη τήν ἡμέρα ὁ ἄνθρωπος θά ἐμπιστευθεῖ στόν Δημιουργό του

καί τά μάτια του θά ὑψωθοῦν στόν Ἅγιο τοῦ Ἰσραήλ

8 καί δέν θά ἐμπιστεύεται στούς βωμούς (τῶν εἰδώλων)

οὔτε σ᾽ αὐτά πού ἔκαναν τά χέρια του

καί κατασκεύασαν τά δάκτυλά του·

καί δέν θά ἐνατενίζει τά δένδρα

οὔτε τά βδελύγματά του (τά εἴδωλά του). α

α. Κατά τό Ἑβρ.: «Καί δέν θά εὐλαβοῦνται πιά τίς στῆλες τῆς Ἀσερά, οὔτε τά θυσιαστήρια τοῦ θυμιάματος πού ἔκαναν τά χέρια τους». 

(Σύντομα ἑρμηνευτικά σχόλια τῆς περικοπῆς)

17,7-11. Ὅλη αὐτή τήν περικοπή, καί τήν παροῦσα καί τήν ἑπομένη, μποροῦμε νά τήν χαρακτηρίσουμε ὡς στρεφομένη κατά τῆς εἰδωλολατρίας. 17,7-8. Τελικῶς οἱ ἄνθρωποι θά ἐπιστρέψουν στόν Θεό (1,29-31). Οἱ στίχ. ὅμως αὐτοί, οἱ ὁποῖοι ἀναγγέλλουν μία μεταστροφή τῶν Ἰσραηλιτῶν ἀπό τά εἴδωλα στόν ἀληθῆ Θεό τους, φαίνονται νά εἶναι μία προσθήκη στήν προηγούμενη προφητεία περί τῆς καταστροφῆς. 7,8. «Στῆλες τῆς Ἀσερά» (κατά τό Ἑβρ.). Λατρευτικές εἰκόνες τῆς θεᾶς Ἀσερά, δηλαδή, ξύλινες ἱερές στῆλες (βλ. 6,13 σχόλ.). Ἦταν συμβολισμοί πού ἀναπαριστοῦσαν τήν χαναανιτική θεά μητέρα (λατρεία γονιμότητος). Τό ἄγαλμά της γινόμενο ἀπό ξύλο (Κριτ. 6,25 ἑξ. Γ´ Βασ. 15,13) στηνόταν κοντά στό θυσιαστήριο τῶν χαναανιτικῶν ναῶν.  

(γ) Ἡ κατάληξη τῆς εἰδωλολατρίας (17,9-11)

(Προλογικό σημείωμα τῆς περικοπῆς)

Ἡ περικοπή μας στρέφεται κατά τοῦ Ἰσραήλ, γιατί ἀποστράφηκε τόν Γιαχβέ καί ἐξασκοῦσε τήν λατρεία τῆς γονιμότητος. Οἱ Ἰσραηλῖτες ἐφύτευαν «κήπους τοῦ Ἄδωνι» καί τούς πρόσφεραν στό εἴδωλό του. Αὐτοί οἱ κῆποι ἦταν ρηχά δοχεῖα ἤ καλάθια πού περιεῖχαν φυτά, τά ὁποῖα, λόγω τῆς ἐλλείψεως βάθους, μαραίνονταν γρήγορα, σχεδόν λίγο μετά τήν φύτευσή τους (στίχ. 10). Ἔτσι καί τά ἔργα καί οἱ ἐλπίδες τοῦ Ἰσραήλ, πού ἀπεστάτησε ἀπό τόν ἀληθινό Θεό του, θά μαραθοῦν (στίχ. 11) καί οἱ πόλεις του θά καταστραφοῦν (στίχ. 9). Τά φυτεύματα τῶν «κήπων» τά πρόσφεραν στόν θεό Ἄδωνι γιά τήν σύντομη ἐπάνοδό του στήν ζωή, γιατί αὐτός, σύμφωνα μέ σχετικό μῦθο, ἀπέθνησκε ἐτησίως καί ἀναστενόταν· καί αὐτό συμβόλιζε τόν θάνατο καί τήν ἀνάσταση τῆς φύσεως. Ὁ προφήτης ἐπιμένει λέγοντας ὅτι μιά τέτοιου εἴδους θρησκεία δέν μπορεῖ νά βοηθήσει καί νά σώσει τόν ἄνθρωπο (στίχ. 11). Γι᾽ αὐτό καλεῖ τόν λαό νά ἐπανέλθει στόν Θεό του, τόν «σωτῆρα» του (στίχ. 10).

(Μετάφραση τοῦ κειμένου τῆς περικοπῆς,

τό ὁποῖο παραλείπουμε ἐδῶ πρός ἐξοικονόμηση χώρου)

17,9 Ἐκείνη τήν ἡμέρα θά ἐγκαταλειφθοῦν οἱ πόλεις σου (ὦ Ἰσραήλ),

ὅπως οἱ Ἀμορραῖοι καί οἱ Εὐαῖοι ἐγκατέλειψαν (τίς πόλεις τους)

λόγω τῶν Ἰσραηλιτῶν·

καί θά παραμείνουν ἔρημοι.

10 (Αὐτό θά σοῦ συμβεῖ)

Γιατί ἐγκατέλιπες τόν Θεό τόν σωτῆρα σου

καί δέν θυμήθηκες τόν Κύριο τόν βοηθό σου·α

γι᾽ αὐτό θά φυτεύσεις ἕνα ψεύτικο φύτευμα

καί ἕνα ἄπιστο σπέρμα.

11 Κατά τήν ἡμέρα τήν ὁποία θά τό φυτεύσεις θά ἀπατηθεῖς·

ἀλλά, ἄν τό σπείρεις τό πρωΐ,

θά ἀνθήσει γιά μία καλλιέργεια

τήν ἡμέρα πού θά ἀποκτήσεις μία κληρονομία

καί ὡς πατέρας κάποιου

θά ἀποκτήσεις μία κληρονομία γιά τά παιδιά σου. β

α. «Τόν βράχο σου», λέγει τό Ἑβρ.

β. Φαίνεται ὡς ἀκατάληπτη ἡ περικοπή 10β-11 στούς Ο´. Κατά τό Ἑβρ. ἡ περικοπή ἔχει: «10β Γι᾽ αὐτό, ἄν καί κάνεις ἐκλεκτούς κήπους καί φυτεύεις εἰσαγόμενα κλίματα, 11 ὅμως τήν ἡμέρα πού τά φυτεύεις τά κάνεις νά αὐξάνονται καί τό πρωΐ νά μπουμπουκιάσουν. Παρά ταῦτα, τήν ἡμέρα τῆς ἀσθένειας καί τοῦ ἀθεράπευτου πόνου, ὁ θερισμός θά φέρει τίποτε».

(Σύντομα ἑρμηνευτικά σχόλια τῆς περικοπῆς)

17,9-11: Αὐτοί πού ἐλησμόνησαν τόν Θεό γιά τά εἴδωλα, θά ἐκτοπισθοῦν, ὅπως ὁ Ἰσραήλ ἐξετόπισε τούς Ἀμορραίους καί τούς Εὐαίους, τούς ἀρχικούς κατοίκους τῆς Παλαιστίνης (Δευτ. 7,1). Ἡ περικοπή φαίνεται ὡς συνέχεια τῆς περικοπῆς 17,1-6 καί ἀπευθύνεται καί αὐτή στό βόρειο βασίλειο, τόν Ἰσραήλ. Μπορεῖ ὅμως νά ἀποτελέσει καί μία ξεχωριστή προφητεία ἀναφερομένη στόν Ἰούδα (βλ. 1,29-31). 17,9. Ὅν τρόπον κατέλιπον οἱ Ἀμορραῖοι... Φαίνεται ὡς πιστοτέρα ἡ γραφή αὐτή τῶν Ο´, ἡ ὁποία θεωρεῖται καί ὡς τό ἀρχικό κείμενο. Ἀντί γιά «κλαδί» καί «κλωνάρι», πού λέγει τό Ἑβρ., τό κείμενό μας (τῶν Ο´) ὁμιλεῖ περί τῶν Ἀμορραίων καί Εὐαίων, νικηθέντων ὑπό τῶν Ἰσραηλιτῶν κατά τήν κατάκτηση τῆς Χαναάν. Ἡ προφητευομένη εἰσβολή τοῦ ἐχθροῦ στήν χώρα τῶν Ἰσραηλιτῶν τίθεται παραλλήλως μέ τήν ἔνδοξη κατάκτηση τῆς Χαναάν ὑπό τοῦ Ἰησοῦ τοῦ Ναυῆ. Οἱ Εὐαῖοι εἶναι οἱ Χουρρῖτες, ἕνας μή σημιτικός λαός, ὁ ὁποῖος ἦταν ἕνα σημαντικό στοιχεῖο τοῦ προϊσραηλιτικοῦ πληθυσμοῦ τῆς Χαναάν. Οἱ Ἀμορραῖοι ἦταν ἡμινομάς λαός πού συνέρρευσε στό Εὔφορο Τόξο στίς πρῶτες ἑκατονταετίες τῆς δευτέρας χιλιετίας. Οἱ πατριάρχες ἦταν στενά σχετιζόμενοι μέ τήν τελευταία ὁμάδα. Οἱ μεταναστεύσεις τοῦ Ἀβραάμ συνδέονται κατά κάποιο τρόπο μέ τήν ἐπέκταση τῆς ἀμορριτικῆς ἐπιρροῆς στήν Συρία καί τήν Παλαιστίνη. 17,10. Οἱ κῆποι ἦταν πρός τιμήν τοῦ θεοῦ τῆς βλαστήσεως Tammuz (ὁ Ἄδωνις τῶν ῾Ελλήνων), τοῦ ὁποίου ὁ ἐτήσιος θάνατος καί ἡ ἀνάσταση ἑορτάζοντο στήν λατρεία (Ἰεζ. 8,14-18).

Κατά τῶν Ἀσσυρίων (17,12-14)

(Προλογικό σημείωμα τῆς περικοπῆς)

Ἡ περικοπή μας ὁμιλεῖ γιά πολλά ἔθνη, τά ὁποῖα βοοῦν «ὅπως τό μούγκρισμα θαλασσῶν» καί τά ὁποῖα «θορυβοῦν ὡς ὁ θόρυβος ὑδάτων πολλῶν» (στίχ. 12). Αὐτοί οἱ λαοί εἶναι οἱ ἰσχυροί Ἀσσύριοι, τούς ὁποίους ὁ Θεός θά ἀπωθήσει καί θά γίνουν σάν τό ἄχυρο (βλ. Ἠσ. 29,5. Ψαλμ. 1,4), τό ἐλαφρύ καί ἄχρηστο μέρος τοῦ κόκκου τοῦ σίτου, τό ὁποῖο, ὅταν λιχνίζεται ἐξαφανίζεται (στίχ. 13). Θά εἶναι πολύ τραγικό γιά τήν Ἀσσυρία, τό ὅτι, ἐνῶ ἔφερε τρόμο τήν ἑσπέρα, ὅμως προτοῦ νά ἔλθει ἡ πρωΐα, «οὐκ ἔσται» (στίχ. 14), ἐξαφανίστηκε! Αὐτό πραγματικά συνέβηκε μέ τά στρατεύματα τῶν Ἀσσυρίων. Ἐνῶ οἱ Ἀσσύριοι στρατιῶτες ἐλεηλάτησαν πολλές πόλεις τοῦ Ἰούδα, ὅμως ἀφ᾽ ἑσπέρας σφαγιάστηκαν 185.000 στρατιῶτες (βλ. Ἠσ. 37,36-37)!

(Μετάφραση τοῦ κειμένου τῆς περικοπῆς,

τό ὁποῖο παραλείπουμε ἐδῶ πρός ἐξοικονόμηση χώρου)

17,12 Ἀλλοίμονο, πλῆθος πολλῶν ἐθνῶν·

σάν τρικυμισμένη θάλασσα βουΐζετε,

καί ἡ ὁρμή τῶν πολλῶν ἐθνῶν ἠχεῖ σάν νερό. 

13 Ἄν καί τά ἔθνη τά πολλά (ἠχοῦν) σάν τά πολλά νερά,

ὅμως (ὁ Θεός) θά τά α ἀπωθήσει καί θά τά διώξει μακρυά

σάν τό ψιλό ἄχυρο (πού διακορπίζεται)

ὅταν τό λικμίζουν στό φύσημα τοῦ ἀνέμου

καί σάν κονιορτός πού τόν διασκορπίζει ὁ ἀνεμοστρόβιλος.

14 Τό βράδυ θά εἶναι φόβος·

πρίν ὅμως χαράξει θά παρέλθει (ὁ φόβος).

Αὐτή θά εἶναι ἡ τύχη ἐκείνων πού σᾶς λεηλάτησαν

καί τό ἀποτέλεσμα αὐτῶν πού σᾶς ἅρπαξαν τήν περιουσία σας.  

α. Καλύτερα ἔτσι στόν πληθυντικό, ὡς συνέχεια τοῦ λόγου στά ἔθνη, ὅπως ἔχει τό Ἑβρ.

(Σύντομα ἑρμηνευτικά σχόλια τῆς περικοπῆς)

17,12-14. Ἡ ἐμφάνιση ἑνός ἰσχυροῦ καταστροφικοῦ ρεύματος (τῆς Ἀσσυριακῆς βίαιης ἐπιθέσεως τοῦ 701 π.Χ.) διασκορπίζεται ἀπό τόν Θεό, ὁ Ὁποῖος ὑπερασπίζεται τόν λαό Του. Οἱ στίχ. ἀναφέρονται πράγματι στήν εἰσβολή τοῦ Σενναχηρείμ καί τήν ἀπελευθέρωση τῆς Ἰερουσαλήμ τό 701· σύγκρ. μέ 29,5-7 καί 37,36. 17,12. Στό πνεῦμα τῶν ἀκροατῶν ἡ γλώσσα τοῦ στίχ. αὐτοῦ θά ὑπενθύμιζε τόν περί τῆς δημιουργίας σημιτικό μῦθο ἀπό τό φοβερό χάος - τέρας Τιαμάτ καί τά ἀκόλουθά της. Ἀλλά αὐτά ὅλα ἐκδιώχθηκαν μέ μεγάλη εὐκολία ἀπό τόν Γιαχβέ. Ἔτσι θά συμβεῖ καί μέ τόν φοβερό ἐχθρό τόν ἀπειλοῦντα καταστροφή. 17,13. Ὁ ἐχθρός συγκρίνεται πρός ἕνα λεπτό ἄχυρο πού ὠθεῖται μακρυά ἀπό τόν δυνατό ἄνεμο. 

Κατά τῆς Αἰθιοπίας καί τῆς Αἰγύπτου (κ. 18-20,6)

(α) Κατά τῆς Αἰθιοπίας (18,1-7)

(Προλογικό σημείωμα τῆς περικοπῆς)

Τό μήνυμα τοῦ κεφ. 18 ἀπευθύνεται κατά τῆς χώρας μέ τά «σφυρίζοντα πτερύγια», τό ἔθνος τῆς Κούς, ὅπως τό λέγει τό Ἑβρ. κείμενο, δηλαδή τήν Αἰθιοπία. Φαίνεται ὅτι οἱ Κουσῖτες ἔστειλαν πρέσβεις μέ γρήγορα παπύρινα πλοῖα, γιά νά προτείνουν στόν Ἰσραήλ νά συμμαχήσουν μέ αὐτούς κατά τῶν Ἀσσυρίων. Στήν περικοπή μας ὁ Ἡσαΐας ἀπευθύνεται σ᾽ αὐτούς τούς πρέσβεις (στίχ. 2) καί τούς δίδει ἕνα μήνυμα γιά νά τό μεταφέρουν στήν πατρίδα τους. Τό νόημα τοῦ μηνύματος εἶναι τό ἑξῆς: Ἐνῶ τά ἔθνη ἐργάζονται βεβιασμένα καί μέ πολλή πολυπραγμοσύνη γιά τήν ἀποτίναξη τοῦ ἀσσυριακοῦ ζυγοῦ, ὁ Θεός ἀντίθετα βλέπει ἀπό ψηλά ἤρεμα καί ἥσυχα τά σχέδιά τους καί τά φέρει ἐκεῖ πού θέλει αὐτός. Ὁ Θεός εἶναι σάν τόν ἥλιο, πού σιγά- σιγά κάνει τά σπαρτά νά ὡριμάσουν καί τά κάνει ἕτοιμα γιά τόν θερισμό. Δηλαδή, στόν κατάλληλο καιρό ὁ Θεός θά φέρει μέ τήν κρίση του τά πράγματα στόν θερισμό τῆς Ἀσσυρίας (στίχ. 4β-6). Τό τέλος της θά ἔλθει ὅταν τό πεῖ ὁ Θεός καί ὄχι προηγουμένως, γιατί τό θέλουν οἱ ἄνθρωποι. Πρέπει νά ὡριμάσει ἡ ἁμαρτία γιά τήν καταστροφή της. Δηλαδή, κατά τά παραπάνω, ὁ προφήτης Ἡσαΐας, συνεπής μέ τήν προφητική του γραμμή, ἀπορρίπτει κάθε εἴδους συμμαχία μέ ξένη δύναμη. Μετά τήν ἧττα τῶν Ἀσσυρίων ὁ Θεός θά κάνει τόν λαό τῆς Αἰθιοπίας νά προσφέρει δῶρα στόν Κύριο στό ὄρος τῆς Σιών, ὅπου ἔχει κληθεῖ τό Ὄνομά Του (στίχ. 7). Ὡς ἐκπλήρωση τῆς προφητείας αὐτῆς βλ. Ζαχ. 14,16.

(Μετάφραση τοῦ κειμένου τῆς περικοπῆς,

τό ὁποῖο παραλείπουμε ἐδῶ πρός ἐξοικονόμηση χώρου)

18,1 Ἀλλοίμονο στήν χώρα, μέ τά πτερωτά πλοῖα,

πού βρίσκεται πέρα ἀπό τούς ποταμούς τῆς Αἰθιοπίας,

2 ἡ ὁποία ἀποστέλλει πρέσβεις διά τῆς θαλάσσης

καί παπύρινες ἐπιστολές (μέ πλοῖα ταξιδεύοντα) στήν ἐπιφάνεια τῶν ὑδάτων· 

γιατί ταχεῖς ἀγγελιαφόροι θά πᾶνε σέ ἕνα ὑψηλό ἔθνος

καί σέ ἕνα ξένο καί τραχύ λαό. Ποιός εἶναι πέρα ἀπό αὐτόν;

Εἶναι ἕνα ἔθνος ἀπό τό ὁποῖο δέν περιμένει κανείς τίποτε,

ἔθνος πατημένο.

Τώρα, ὅλες οἱ παραποτάμιες χῶρες 3 θά κατοικηθοῦν,

θά γίνουν χώρα κατοικημένη·

(Ἡ χώρα τους) θά γίνει σάν ἕνα σημεῖο πού ὑψώνεται στό βουνό,

θά ἀκουστεῖ σάν φωνή σάλπιγγος.

4 Γιατί τά ἑξῆς μοῦ εἶπε ὁ Κύριος:

Θά εἶναι ἀσφάλεια στήν πόλη μου,

σάν τό φῶς τῆς μεσημβρινῆς ζέστης

καί σάν δροσερό σύννεφο ἡμέρας θερισμοῦ.

5 Πρίν ἀπό τόν τρυγητό,

ὅταν τό ἄνθος ἔχει ἀνθήσει ἐντελῶς,

καί ἡ ἀγουρίδα προβάλει τό ἄνθος της καί ἀνθήσει

τότε (ὁ ἀμπελουργός) θά κόψει τά μικρά τσαμπιά μέ τά δρεπάνια

καί θά κατακόψει τίς κληματίδες·

 6 ἔπειτα θά τά ἀφήσει ὅλα μαζί γιά τά πετεινά τοῦ οὐρανοῦ

καί γιά τά θηρία τῆς γῆς.

Καί θά συναχθοῦν σ᾽ αὐτά τά πετεινά τοῦ οὐρανοῦ

καί ὅλα τά θηρία τῆς γῆς θά ἔλθουν στόν σωρό.

7, Ἐκεῖνο τόν καιρό θά προσφερθοῦν δῶρα στόν Κύριο Σαβαώθ

(δῶρα) ἀπό λαό θλιμμένο καί ἀπογυμνωμένο,

(καί δῶρα) ἀπό λαό μεγάλο ἀπό τώρα καί αἰώνια.

(Αὐτός ὁ λαός) εἶναι ἔθνος καταπατημένο καί ὅμως ἐλπίζει,

(ἔθνος) πού κατοικεῖ σέ χώρα παραποτάμια,

σέ τόπο ὅπου ἐπικαλοῦνταν τό ὄνομα τοῦ Κυρίου Σαβαώθ,

στό ὄρος Σιών. 

Παραθέτουμε καί τό Ἑβραϊκό κείμενο τῆς περικοπῆς, τό ὁποῖο δίνει σαφέστερο νόημα:

18,1 Ἀλλοίμονο στήν χώρα μέ τά σφυρίζοντα πτερύγια, ἡ ὁποία κεῖται πέραν τῶν ποταμῶν τῆς Αἰθιοπίας, 2 ἡ χώρα πού ἀποστέλλει πρέσβεις διά θαλάσσης, μέ παπύρινα πλοῖα στήν ἐπιφάνεια τῶν ὑδάτων! Γυρίστε πίσω σεῖς οἱ ταχεῖς ἀγγελιαφόροι, πρός τό ἔθνος τό ἰσχυρό καί τό θριαμβευτικό, τοῦ ὁποίου τήν χώρα τήν διασχίζουν ποταμοί! 3 Ὅλοι σεῖς οἱ κάτοικοι τῆς οἰκουμένης, ὅλοι οἱ λαοί τῆς γῆς, ὅταν ὑψωθεῖ σημαία στά ὄρη προσέξτε! Ὅταν ἠχήσῃ σάλπιγγα, ἀκοῦστε! 4 Γιατί τά ἑξῆς λέγει ὁ Κύριος σέ μένα: «Κοιτάζω ἥσυχα ἀπό τόν θρόνο μου, ὅπως ἡ ζέστη ἡ ἁπαλή πού βγαίνει ἀπό τό φῶς τοῦ ἡλίου, ὅπως ἡ δροσερή νεφέλη στόν καύσωνα τοῦ καλοκαιριοῦ·5 διότι πρίν ἀπό τόν θερισμό, ὅταν ἡ ἄνθηση τελειώσει (στά ἀμπέλια), καί τό ἄνθος γίνεται ὥριμο σταφύλι, οἱ κλάδοι θά κοποῦν μέ κλαυδευτήρια καί οἱ ἕλικες τῶν κλημάτων θά ἀποκοποῦν· 6 (ἔτσι καί οἱ Ἀσσύριοι) θά ἐγκαταλειφθοῦν ἐντελῶς γιά τά ἁρπακτικά πτηνά τῶν ὀρέων καί γιά τά ἄγρια θηρία τῆς γῆς. Τά ἁρπακτικά πτηνά θά περνοῦν τό καλοκαίρι σ᾽ αὐτούς (στά πτώματά τους) καί ὅλα τά θηρία τῆς γῆς θά διαχειμάζουν σ᾽ αὐτούς. 7 Κατ᾽ ἐκείνη τήν ἡμέρα θά προσφερθεῖ δῶρο (προσφορᾶς) στόν Κύριο τῶν Δυνάμεων ἀπό λαό ὑψηλό καί στιλπνό, ἀπό λαό τρομερό στούς ἐγγύς καί τούς μακράν, ἀπό ἔθνος ἰσχυρό καί θριαμβευτικό, τήν χώρα τοῦ ὁποίου διασχίζουν οἱ ποταμοί, στό ὄρος Σιών, τόν τόπο ὅπου εἶναι τό ὄνομα τοῦ Κυρίου τῶν Δυνάμεων.

(Σύντομα ἑρμηνευτικά σχόλια τῆς περικοπῆς)

18,1-7: Κατά τῆς Αἰγύπτου. Ἡ ἀφορμή εἶναι μία πρόσκληση τῆς Αἰγύπτου νά συμμετάσχει σέ μία ἀντι-Ἀσσυριακή συνωμοσία, περί τό 714 π.Χ. Χρησιμοποιώντας ὁ Ἡσαΐας τήν εἰκόνα τοῦ θεριστοῦ λέγει ὅτι ἀφοῦ ὁ Θεός καθορίζει τήν πορεία τῶν πραγμάτων, ὁ ἄνθρωπος πρέπει νά περιμένει τήν ἔκβαση αὐτῶν ἀπό τόν Θεό. Ὅταν ἔλθει ὁ καιρός, τότε ὁ Θεός θά δώσει τό σύνθημα κατά τῶν Ἀσσυρίων. 18.1. Τῆς Αἰθιοπίας. «Κούς», λέγει τό Ἑβρ. Ἦταν ἕνα παλαιό ὄνομα τῆς Αἰθιοπίας, πού σημαίνει ἐδῶ τήν Αἴγυπτο, ἡ ὁποία στούς χρόνους τοῦ Ἠσαΐου εἶχε περάσει σέ αἰθιοπική δυναστεία. 18,2. Πορεύσονται γάρ ἄγγελοι κοῦφοι... Εἶναι οἱ ἀγγελεῖς τοῦ Φαραώ, τούς ὁποίους, κατά τό Ἑβρ., ὁ προφήτης προτρέπει νά ἐπιστρέψουν στόν τόπο τους καί νά σταματήσουν νά διαβουλεύονται συνασπισμούς ἐναντίον τῆς Ἀσσυρίας. – «Τήν χώρα, τήν ὁποία διασχίζουν οἱ ποταμοί», κατά τήν ἀνάγνωση ἀπό τό Ἑβρ. εἶναι ἡ Αἴγυπτος, τήν ὁποία διασχίζει ὁ Νεῖλος. 18,4-6. Οἱ λόγοι τῶν στίχ. αὐτῶν εἶναι μία μεγαλοπρεπής προφητεία: Ὅπως τό ἔτος προχωρεῖ πρός τό τέλος του (καιρός τοῦ θερισμοῦ), ἔτσι καί ὁ Θεός θά δράσει στήν κρίση του καί θά φέρει σέ ἕνα τέλος (σέ ἕνα θερισμό τῆς καταστροφῆς) τήν δύναμη τῆς Ἀσσυρίας. 18,4. Ὁ προφήτης ἀναγγέλλει ὅτι μία εἰσβολή θά καταστρέψει τήν Αἴγυπτο. Πράγματι, ἡ Αἴγυπτος θά κατακτηθεῖ, θά λεηλατηθεῖ καί θά ὑποταχθεῖ ὑπό τόν Assarhaddon καί τόν Assurbanipal στό πρῶτο ἥμισυ τοῦ 7ου αἰ. 18,5. Καί ἀφελεῖ τά βοτρύδια τά μικρά τοῖς δρεπάνοις... Κατά τόν καθορισμένο ἀπό τόν Γιαχβέ χρόνο οἱ κλάδοι τοῦ κλίματος (οἱ Ἀσσύριοι) θά κοποῦν μέ τό ἐργαλεῖο τῆς θείας κρίσεως. Ὅταν δέ τελειώσει τό ἔργο τῆς θείας κρίσεως, τότε οἱ Αἰθίοπες θά ὑποταχθοῦν στόν Γιαχβέ κατοικοῦντες στό ὄρος Σιών. 18,7. Ὁ στίχ. αὐτός εἶναι γραμμένος σέ πεζό μέτρο καί ἀναγγέλλει τήν μεταστροφή τῆς Αἰθιοπίας, ἡ ὁποία, κτυπημένη ἀπό τά γεγονότα, ἀποστέλλει δῶρα στόν Ναό τῆς Ἰερουσαλήμ.