Ἀθανάσιος Γκάτζιος, Τά παιδιά πού κλέβουν

Τά παιδιά πού κλέβουν

Ἀθανάσιος Γκάτζιος, Φιλόλογος - Θεολόγος

    Μία ἀπό τίς δύσκολες παραβατικές συμπεριφορές τῶν παιδιῶν εἶναι ἡ κλο­πή. Ἕνα φαινόμενο συχνό στήν παιδική ἡλικία πού ἀναστατώνει τούς γονεῖς καί γίνεται πιό σοβαρό ὅταν τά παιδιά εἰσ­έρχονται στήν ἐφηβεία. Ἄν, λοιπόν, ἕνα παι­δί ἤ ἕνας ἔφηβος κλέβει, οἱ γονεῖς του εἶναι πολύ φυσικό νά ἀνησυχοῦν καί νά διερωτῶνται τί ὁδήγησε τό παιδί τους στήν κλοπή. Φοβοῦνται μήπως μέ τήν παραβατική αὐτή συμπεριφορά ἐξελιχθεῖ σέ ἕναν «ἀνήλικο ἐγ­κληματία».

    Εἶναι βέβαια φυσιολογικό γιά ἕνα πο­λύ μικρό παιδί νά πάρει κάτι, π.χ ἕνα παι­χνιδάκι πού τό σχῆμα ἤ τό χρῶμα του τοῦ ἔχει διεγείρει τή φαντασία, τό ἐνδιαφέρον ἤ τήν περιέργεια. Αὐτό δέν θά πρέπει νά θεωρηθεῖ ὡς κλοπή. Συνήθως στήν ἡλικία τῶν τριῶν ἕως πέντε ἐτῶν,  τά παιδιά καταλαβαίνουν ὅτι εἶναι λά­θος νά παίρνουν κάτι πού ἀνήκει σέ ἄλ­λο πρόσωπο.

  Οἱ γονεῖς ὀφείλουν νά διδάσκουν στά παιδιά τους μέ τρόπο ἐνεργητικό τόν σεβασμό ἀπέναντι στούς συνανθρώπους καί στά πράγματά τους, τά ὁποῖα δέν μᾶς ἀνήκουν. Παρότι τά μεγαλύτερα παιδιά καί οἱ ἔφηβοι γνωρίζουν πολύ κα­λά ὅτι ἡ κλοπή εἶναι συμπεριφορά μή ἀ­ποδεκτή, ἐντούτοις κλέβουν γιά διάφο­ρους λόγους:

·         Ἕνα παιδί μπορεῖ νά κλέψει γιά νά ἰσορροπήσει τά πράγματα μέσα του• ἄν π.χ θεωρεῖ ὅτι ἕνα ἀπό τά ἀδέλφια του εὐ­νοεῖται ἀπό τούς γονεῖς ἤ τούς συγ­γε­νεῖς, παπποῦδες ἤ θείους μέ τήν ἀ­γάπη ἤ τά δῶρα τους.

·         Μερικές φορές ἕνα παιδί μπορεῖ νά κλέψει γιά νά ἀποδείξει στούς φίλους του ὅτι εἶναι ἕνας γενναῖος ἄν­δρας.

·         Ἄλλες φορές γιά νά προσφέρει δῶρα στήν οἰκογένειά του ἤ στούς φίλους του καί νά ἐξαγοράσει τήν ἀγάπη τους, πού τόσο ἀνάγκη τήν ἔχει.

·         Ἤ γιά νά γίνει ἀποδεκτό στήν πα­ρέα τῶν συνομηλίκων του, ὅταν ὑποσυνείδητα διακατέχεται ἀπό τόν φόβο μή­πως τό ἀπορ­ρίψουν, γεγονός πολύ ὀδυνηρό γιά τό ἴδιο.

 -Τά παιδιά μποροῦν, ἐπίσης, νά κλέψουν ἐπειδή τά τρομάζει ὁ φόβος τῆς ἐξάρτησης• δέν θέλουν νά ἐξαρ­τῶν­ται ἀπό κανέναν καί ἔτσι παίρνουν ὅ,τι θέλουν. Τό πρόβλημα ἀνάγεται στή βρεφική ἡλικία σέ κακό χειρισμό τῶν γονιῶν καί εἶναι ἀποτέλεσμα ἰσχυρῆς καί συχνῆς ματαίωσης τῶν ἐπιθυμιῶν τοῦ παιδιοῦ.

 Οἱ γονεῖς θά πρέπει νά ἐξετάσουν κατά πόσο τό παιδί τους ἔκλεψε ἀπό μία ἐσωτερική ψυχική ἀνάγκη, ὥστε νά δείξουν περισσότερη προσοχή, ἀγάπη καί ἐνδιαφέρον οἱ ἴδιοι ἀπέναντί του. Σέ αὐ­τή τήν περίπτωση τό παιδί μπορεῖ νά ἐκ­φράσει τόν θυ­μό του. Θά προσπαθήσει νά «πάρει ἐκδίκη­ση» ἀπό τούς γονεῖς του. Τό κλεμμένο ἀν­τικείμενο μπορεῖ νά ἀποτελέσει τό ὑποκατάστατο γιά τήν ἀ­γάπη καί τή στοργή πού ζητάει ἀπό τούς γονεῖς του καί ἡ ὁποία τοῦ λείπει. Οἱ γονεῖς θά πρέπει νά ἔχουν εὐαίσθητες κεραῖες καί νά ἀνταποκριθοῦν θετικά, ἀ­ναγνωρίζοντας τήν ἀξία τοῦ παιδιοῦ τους καί τή θέση του ὡς σπουδαίου μέλους τῆς οἰκογένειάς τους.

 Ἄν οἱ γονεῖς λάβουν τά κατάλληλα μέ­τρα, στίς περισσότερες περιπτώσεις  ἡ κλοπή σταματάει καθώς τό παιδί μεγαλώνει. Πῶς θά διαχειριστοῦν οἱ γονεῖς τό θέ­μα, ὅταν ἀντιληφθοῦν ὅτι τό παιδί τους ἔχει κλέψει;

Ø  Λένε στό παιδί τους ὅτι ἡ συμπεριφορά του αὐτή εἶναι λάθος.

Ø  Βοηθᾶνε τό παιδί τους νά πληρώσει ἤ νά ἐπιστρέψει τό κλεμμένο ἀντικείμενο.

Ø  Βεβαιώνονται ὅτι τό παιδί τους δέν ἐ­πωφελεῖται ἀπό τήν κλοπή μέ ὁποιονδήποτε τρόπο.

Ø  Ἀποφεύγουν τή διδασκαλία γιά πρόβλεψη μελλοντικῆς κακῆς συμπεριφορᾶς.

Ø  Ἀποφεύγουν ὁπωσδήποτε νά τοῦ ποῦν ὅτι εἶναι ἕνας κλέφτης ἤ ἕνας κα­κός χαρακτήρας.

 Ἀναλόγως τῆς ἡλικίας καθιστοῦν σα­φές στό παιδί τους ὅτι ἡ συμπεριφορά του εἶναι ἐντελῶς ἀπαράδεκτη γιά τήν οἰκογενειακή παράδοση, τήν ἐκκλησιαστική κοινότητα καί τή ζωή τῆς Ἐκκλησίας. Κάνουν ἀναφορά στόν νόμο τοῦ Θεοῦ «οὐ κλέψεις» (Ἔξ 20,14) καί κυρίως στήν πηγή τοῦ κακοῦ «οὐκ ἐπιθυμήσεις ὅσα τῷ πλησίον σου ἐστί» (Ἔξ 20,17). Δέν θά ἐ­πιθυμήσεις ὅ,τι ἀνήκει στόν συνάνθρω­πό σου. Σχολιάζοντας τή θεϊκή ἐντολή ἐπισημαίνουν τή ρίζα τοῦ κακοῦ, τήν ἀκόρεστη ἐπιθυμία γιά κατοχή ὑλικῶν ἀγα­θῶν καί τήν ἐξάρτησή μας ἀπό αὐτά. 

 Ὅταν τό παιδί ἔχει πληρώσει ἤ ἔχει ἐπιστρέψει τό κλεμμένο ἀντικείμενο, τό θέμα ἔχει λήξει πλέον καί οἱ γονεῖς δέν πρέπει νά ἐπανέλθουν. Τοῦ δίνουν ἔτσι τή δυνατότητα νά κάνει μία νέα ἀρχή στή ζωή του, ἀφοῦ ἔχει ἤδη ἐναποθέσει καί τό ψυχικό βάρος σέ διακριτικό πνευματικό.

 Ἄν ὅμως ἡ κλοπή εἶναι ἐπίμονη καί συνοδεύεται καί ἀπό ἄλλες προβληματικές ἤ παραβατικές συμπεριφορές, μπορεῖ νά ἀποτελεῖ μία ἔνδειξη γιά πιό σο­βαρό πρόβλημα στή συναισθηματική ἀ­νάπτυξη τοῦ παιδιοῦ ἤ γιά δυσλειτουργία καί προβλήματα στήν οἰκογένεια. Τά παιδιά πού κλέβουν ἐπανειλημμένα μπορεῖ νά ἔχουν δυσκολία νά ἐμπιστευτοῦν τούς ἄλ­λους καί νά δημιουργήσουν στενές σχέσεις μαζί τους. Ἀντί νά αἰσθάνονται τά ἴδια ἔνο­χα γιά τήν πράξη τους, κα­τηγοροῦν τούς ἄλ­λους γιά τή συμπεριφορά τους μέ τό σα­θρό ἐπιχείρημα: «Ἀ­πό τή στιγμή πού ἀρ­νοῦνται νά μοῦ δώ­σουν ὅ,τι μοῦ χρειά­ζεται, θά τό πά­ρω»! Ἐάν, παρ᾽ ὅλες τίς προσπάθειες πού καταβάλλουν οἱ γονεῖς, ἡ κατάσταση δέν διορθώνεται ἀλλά μᾶλλον χειροτερεύει, οἱ γονεῖς θά πρέπει νά ζητήσουν τή βοήθεια τοῦ εἰδικοῦ παιδοψυχιάτρου.