Κυριακή ΙΑ΄Ματθαίου – «Ουκ έδει και σε ελεήσαι τον συνδουλόν σου, ως και εγώ σε ηλέησα;» (Ματθ. ιη΄ 33)

Απόστολος: Α΄ Κορ. θ΄ 2-12

Ευαγγέλιο: Ματθ. ιη΄ 23-35

«Ουκ έδει και σε ελεήσαι τον συνδουλόν σου, ως και εγώ σε ηλέησα;» (Ματθ. ιη΄ 33)

Η συγχώρηση, αγαπητοί μου αδελφοί, είναι βασικό γνώρισμα του χριστιανισμού, η οποία στην ουσία είναι έκφραση αγάπης. Ο Θεός από αγάπη συγχωρεί τον άνθρωπο. Τούτο το επιβεβαιώνει πρώτον με την αποστολή του Υιού στον κόσμο και την σταυρική του θυσία και δεύτερον με την εξουσία που έδωσε στους Μαθητές Του μετά την Ανάσταση να συγχωρούν τις αμαρτίες των ανθρώπων. Είπε ο Κύριος στους Μαθητές του: «Λάβετε Άγιο Πνεύμα. Σε όποιους συγχωρήσετε τις αμαρτίες θα είναι συγχωρημένες• σε όποιους τις κρατήσετε ασυγχώρητες, θα κρατηθούν έτσι» (Ιωάν. κ΄ 23).

Ο Κύριος επανέρχεται συχνά, μέσα από τη διδασκαλία Του στο θέμα της συγχώρησης. Στην Κυριακή προσευχή (Πάτερ ημών) μας προτρέπει να ζητούμε από το Θεό τη συγχώρηση των αμαρτιών μας και την ίδια στιγμή μας συστήνει να δίνουμε τη διαβεβαίωση ότι κι εμείς θα συγχωρούμε τους δικούς μας οφειλέτες, δηλαδή τους συνανθρώπους μας. «Και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών, ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών» (Ματθ. στ΄ 12). Στη συνέχεια μας διευκρινίζει πως θα λογοδοτήσουμε για τη συμμόρφωση ή μη στην πιο πάνω διαβεβαίωση μας. «Αν συγχωρήσετε τους ανθρώπους για τα παραπτώματα τους, θα σας συγχωρήσει κι εσάς ο ουράνιος Πατέρας σας. Αν όμως δε συγχωρήσετε στους ανθρώπους τα παραπτώματα τους, ούτε και ο Πατέρας σας θα συγχωρήσει τα δικά σας παραπτώματα» (Ματθ. στ΄14).

Ρώτησε κάποτε ο Πέτρος: «Κύριε πόσες φορές θα οφείλει σ’ εμένα ο αδελφός μου και θα τον συγχωρήσω: Ως εφτά φορές»; Τότε του λέει ο Ιησούς: «Δε σου λέω ως εφτά, αλλά ως εβδομήντα φορές εφτά» (Ματθ. ιη΄ 21-22).

Με αφορμή την πιο πάνω ερώτηση του Πέτρου, αλλά και διευκρινίζοντας τη δική του απάντηση, διηγήθηκε την παραβολή του κακού δούλου που ακούσαμε στο σημερινό ευαγγέλιο. Όπως είπαμε και πιο πάνω, όλοι οι άνθρωποι θα κλιθούμε να λογοδοτήσουμε τόσο για τις πράξεις μας, όσο και για τις παραλείψεις μας. Ο κάθε άνθρωπος, που έχει το προνόμιο να είναι μέλος της βασιλείας των ουρανών, πέραν των σημαντικών προνομίων που απολαμβάνει, έχει παράλληλα και υποχρεώσεις, όχι μόνο έναντι του βασιλιά, αλλά και όλων των άλλων που είναι μέτοχοι αυτής της βασιλείας.

Βασικά γνωρίσματα αυτής της βασιλείας είναι η αγάπη, αλλά και η δικαιοσύνη. Δυο γνωρίσματα που το ένα δεν αναιρεί το άλλο, αλλά το ένα συμπληρώνει το άλλο και που θεμελιώνονται στην αρετή της επιείκειας. Μας προτρέπει ο Απόστολος Παύλος: «Το επιεικές υμών γνωσθήτω πάσιν ανθρώποις» (Φιλιπ. Δ΄ 5). Σ’ όλους να δείχνετε την καλοσύνη σας.

Αυτή την επιείκεια που εκδηλώνει ο Θεός σε μας, αυτή την επιείκεια καλούμαστε να μεταφέρουμε στις σχέσεις μας με τους άλλους. Όμως η επιείκεια είναι βασικό μας γνώρισμα; Συμπεριφερόμαστε με επιείκεια στο συνάνθρωπο, όπως με επιείκεια μας φέρεται ο θεός;

Ο Θεός φέρθηκε με επιείκεια στον πρώτο δούλο της παραβολής. Όχι μόνο εκδήλωσε φιλανθρωπία, αλλά και του χάρισε το χρέος των δέκα χιλιάδων ταλάντων. Υπέρογκο χρέος αν υπολογιστεί ότι το τάλαντο ισοδυναμεί με διακόσιες σαράντα χρυσές λίρες ή έξι χιλιάδες δηνάρια.

Η συμπεριφορά του πρώτου δούλου του σημερινού Ευαγγελίου είναι αντιφατική. Ενώ ο Κύριος του εκδηλώνει όχι μόνο μακροθυμία, αλλά και του φέρεται με υπερβολική επιείκεια, αφού του χαρίζει το υπέρογκο χρέος, εν τούτοις ο ίδιος αρνείται αυτή την επιείκεια στον σύνδουλο του, έστω κι αν το οφειλόμενο χρέος ήταν ασυγκρίτως μικρότερο, αφού ανερχόταν μόνο στα εκατό δηνάρια!

Και οι δυο δούλοι ζήτησαν ανθρώπινη επιείκεια. Ο πρώτος εξασφάλισε θεία συγκατάβαση, αλλά αρνήθηκε την ίδια στιγμή να προσφέρει στον σύνδουλο του ανθρώπινη  επιείκεια. Αντίθετα συμπεριφέρθηκε απάνθρωπα.

Δυστυχώς η πιο πάνω αντίφαση δεν παρατηρήθηκε μόνο στον δούλο της παραβολής. Αυτή η αντίφαση παρατηρείται και σε μας τους χριστιανούς. Γιατί απλούστατα ενώ «πολλά γαρ πταίομαι άπαντες» (Ιακ. γ΄1), εν τούτοις ζητούμε το έλεος του Θεού, ενώ  την ίδια στιγμή παραμένουμε μνησίκακοι, ασυνεπείς και διπρόσωποι, αφού αρνούμαστε να συγχωρήσουμε τους άλλους ανθρώπους. Ενώ εκκλησιαζόμαστε, νηστεύουμε, προσευχόμαστε και συμμετέχουμε στα μυστήρια, εντούτοις αυτή η πνευματικότητα δεν αντανακλάται πολλές φορές στις σχέσεις μας με το συνάνθρωπο με πράξεις ανοχής και αγάπης.

Είναι στ’ αλήθεια εξωφρενικό και παράδοξο να μας ενδιαφέρει η συγχώρηση του Θεού, αλλά να μας εξοργίζει το παραμικρό φταίξιμο του συνανθρώπου μας. Με τον τρόπο αυτό επιβεβαιώνονται και για μας οι λόγοι του Κυρίου προς τους φαρισαίους ότι διυλίζουμε τον κώνωπα και καταπίνουμε την κάμηλο (Ματθ. κγ΄ 24).

Αδελφοί μοι, εκείνο που χρειαζόμαστε περισσότερο είναι η αυτοκριτική και όχι η κριτική σαν πράξη αυτοδικαίωσης της μνησικακίας μας. Πηγή όλων των αρετών είναι η αγάπη. Όποιος αρνείται ενσυνείδητα να συγχωρήσει, αυτός  αρνείται την αγάπη, και κατ’επέκταση αρνείται τον ίδιο το Θεό.

Δυστυχώς αδελφοί μου, μεγάλη είναι η κραυγή που ακούεται σήμερα στα σπίτια μας, στην κοινωνία μας, στην πατρίδα μας και σε ολόκληρο τον κόσμο. Γιατί αφήνουμε τις μικροδιαφορές να εξελιχθούν σε έχθρα και μίσος. Αδειάσαμε τον εαυτό μας από την αγάπη. Η βαναυσότητα έγινε συνώνυμη με τον τρόπο της ζωή μας, άλλοτε σαν ανοχή και άλλοτε σαν ενεργός συμμετοχή. Ως πότε όμως θα κωφεύουμε στη γοερή κραυγή που ακούεται σαν παράκληση: «μακροθύνησον επ’ εμοί». Ως ότου δώσουμε θετική απάντηση αμείλιχτο θ’ ακούεται το σημερινό ερώτημα του Κυρίου: «Ουκ έδει και σε ελεήσαι τον σύνδουλον σου, ως και εγώ σε ηλέησα». Σ’ αυτό το ερώτημα ας φροντίσουμε η απάντηση μας να είναι απάντηση μακροθυμίας. Αμήν.

Θεόδωρος Αντωνιάδης- Μητροπόλεως Πάφου