Κυριακή Γ΄ Ματθαίου -«μακάριος εἶ, Σίμων Βαριωνᾶ, ὅτι σὰρξ καὶ αἷμα οὐκ ἀπεκάλυψέ σοι, ἀλλ᾽ ὁ πατήρ μου ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς».

Ἀπόστολος: Β´ Κορ. ια´ 21-ιβ´ 9

Εὐαγγέλιον: Ματθ. ιστ´ 13-19

Ἦχος: β´.— Ἑωθινόν: Γ´

«μακάριος εἶ, Σίμων Βαριωνᾶ, ὅτι σὰρξ καὶ αἷμα οὐκ ἀπεκάλυψέ σοι, ἀλλ᾽ ὁ πατήρ μου ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς».

Ὁ Κύριος, θέλων νὰ ὁδηγήσει τοὺς μαθητές Του στὴν σωστὴ κατανόηση γιὰ τὸ Πρόσωπό Του, τοὺς ὑποβάλλει τὴν ἐρώτηση, «τίνα με λέγουσιν οἱ ἄνθρωποι εἶναι τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου;», μὲ σκοπὸν νὰ διατυπώσουν οἱ μαθητὲς τὶς γνῶμες τοῦ πλήθους, ποὺ εἶχαν ἀκούσει τὴν διδασκαλία τοῦ Κυρίου, εἶχαν εὐεργετηθεῖ ἀπὸ τὰ θαύματά Του, ἀλλὰ δὲν εἶχαν κατανοήσει ποιὸς πραγματικὰ ἦταν ὁ υἱὸς τοῦ Ἀνθρώπου.

Οἱ ἀπαντήσεις τῶν μαθητῶν φανερώνουν τὴν σύγχυση τοῦ λαοῦ γιὰ τὸ ποιὸς ἦταν ὁ Ἰησοῦς. Ἔτσι, ἄλλοι ἐθεωροῦσαν ὅτι ἦταν ὁ Ἰωάννης ὁ Βαπτιστής, ἄλλοι ὁ Ἠλίας, καὶ ἄλλοι ὁ Ἰερεμίας ἢ κάποιος ἀπὸ τοὺς προφῆτες.

Οἱ ἀπαντήσεις αὐτὲς δείχνουν ὅτι οἱ γνῶμες τοῦ πλήθους ἔμεναν στὸν ἐξωτερικῶς φαινόμενον ἄνθρωπον Ἰησοῦν, χωρὶς νὰ δύνανται νὰ εἰσδύσουν στὴν πραγματικὴ ταυτότητα τοῦ Υἱοῦ τοῦ Ἀνθρώπου. Ὁ Κύριος ἐρωτᾶ τοὺς μαθητὲς ὄχι διότι ἀγνοοῦσε τὴν ἀπάντηση, ἀλλὰ κατ᾽ οἰκονομίαν, προκειμένου ὁ Πέτρος νὰ ὁμολογήσει τὴν θεότητα τοῦ Ἰησοῦ καὶ νὰ ἀποδοκομασθοῦν οἱ γνῶμες τῶν πολλῶν περὶ Αὐτοῦ ὡς πεπλανημένες (Εὐθύμιος Ζιγαβηνός). Ἤδη οἱ μαθητὲς εἶχαν δεῖ τὰ πολλὰ καὶ μεγάλα σημεῖα ποὺ ἐπετέλεσε ὁ Ἰησοῦς. Εἶχαν ἐπίσης καταστεῖ ἀκροατὲς τῆς ὑπέροχης διδασκαλίας Του. Αὐτὰ θὰ μποροῦσαν νὰ τοὺς παράσχουν ἱκανὲς ἀποδείξεις γιὰ τὴν θεότητα τοῦ Υἱοῦ τοῦ Ἀνθρώπου.

Ὁ Κύριος προχωρεῖ καὶ σὲ μία δεύτερη ἐρώτηση, ζητῶν τώρα τὴν προσωπικὴ γνώμη τῶν μαθητῶν. Μὲ ἔμφαση τοὺς θέτει εὐθέως τὸ ἐρώτημα: «ὑμεῖς δὲ τίνα με λέγεται εἶναι;». Οἱ μαθητές, ζώντας μαζὶ μὲ τὸν Κύριο, θὰ ἔπρεπε νὰ γνωρίζουν τὴν ἀπάντηση, διότι εἶχαν δεῖ καὶ ζήσει πολλὰ μαζὶ μὲ τὸν Ἰησοῦ. Ὁ Πέτρος, ὡς ὁ πιὸ ἔνθερμος τῶν μαθητῶν καὶ πρωτοκορυφαῖος, προλαμβάνει τοὺς ἄλλους καὶ δίδει τὴν ἀπάντηση (Ἁγ.Ἰω. Χρυσόστομος). «Σὺ εἶ ὁ Χριστός, ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος».

Ἡ ἀπόκριση τοῦ Πέτρου φανερώνει πὼς εἶχε ἀληθῶς κατανοήσει τὴν θεία φύση τοῦ Χριστοῦ ὡς Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ. Ἐπειδὴ ὁ Πέτρος ὡμολόγησε ὀρθῶς περὶ τοῦ Χριστοῦ, ὁ Κύριος ἐπαινεῖ τὴν ὁμολογία του καὶ τὸν μακαρίζει διότι ὁ Θεὸς Πατὴρ κατέστησε τὸν Πέτρο ἄξιο νὰ τύχει τέτοιας θείας ἀποκαλύψεως. Ὁ Κύριος δίδει ἔμφαση στὸ γεγονὸς ὅτι ἡ ὁμολογία τοῦ Πέτρου ὑπῆρξε καρπὸς θείας ἀποκαλύψεως, λέγων ὅτι οὔτε σάρκα οὔτε αἷμα (δηλ. καμία ἀνθρώπινη δύναμη) ἀλλὰ ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς Πατὴρ τοῦ τὸ ἀπεκάλυψε.

Δὲν μποροῦσε παρὰ μόνον κατόπιν ἀποκαλύψεως νὰ ὁδηγηθεῖ ὁ Πέτρος στὴν μεγαλειώδη ὁμολογία. Χωρὶς τὴν ἔλλαμψη τῆς θείας χάριτος ὁ ἄνθρωπος ἀπὸ μόνος του δὲν μπορεῖ νὰ γνωρίσει τὴν θεία ἀλήθεια. Διότι πολλὲς καὶ συχνὰ ἀλληλοσυγκρουόμενες εἶναι οἱ ἀνθρώπινες γνῶμες καὶ ἀντιλήψεις, ἀλλὰ μόνον ἡ ἐξ ἀποκαλύψεως ἀλήθεια ἔχει τὸ κῦρος τοῦ Θεοῦ. Ἔρχεται λοιπὸν ὁ Κύριος νὰ μακαρίσει τὸν Πέτρο καὶ νὰ ἐπικυρώσει τὴν ὁμολογία του.

Ἀλλὰ ὁ Κύριος προχωρεῖ ἀκόμη περισσότερο καὶ ἀποκαλύπτει στὸν Πέτρο ὅτι πάνω στὴν σταθερὰ καὶ ἀκλόνητη σὰν πέτρα ὁμολογία του θὰ οἰκοδομηθεῖ ἡ Ἐκκλησία. Καὶ πράγματι, ἡ ὁμολογία τῆς πίστεως στὴν θεότητα τοῦ Χρστοῦ ὡς Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ ἀποτελεῖ τὴν θεμελιώδη ἀλήθεια, τὸ θεμέλιον τῆς πίστεως ὅσων ἐπρόκειτο στὸ μέλλον νὰ πιστεύσουν καὶ νὰ οἰκοδομήσουν ἐπ᾽ αὐτῆς τὴν πίστη τους (Θεοφύλακτος Ἀχρίδος). Ἡ ὁμολογία τοῦ Πέτρου ἀποτελεῖ τὴν κοινὴ ὁμολογία πίστεως τῶν Ἀποστόλων, οἱ ὁποῖοι ἀποκαλοῦνται θεμέλιοτῆς Ἐκκλησίας, μὲ τὸν Χριστὸ νὰ ἀποτελεῖ τὸν ἀκρογωνιαῖο λίθο (Ἐφεσ.β' 20). Ἑπομένως, ἐπ᾽ οὐδενὶ οἱ λόγοι τοῦ Κυρίου κατοχυρώνουν κανενὸς εἴδους πρωτείου τοῦ Πέτρου.

Ἐπιπροσθέτως, ὁ Κύριος δίδει στὸν Πέτρο τὰ κλειδιὰ τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν ὡς μία ἔνδειξη πνευματικῆς ἐξουσίας νὰ συγχωρεῖ ἁμαρτίες. Τὴν πνευματικὴ αὐτὴν ὑπόσχεση ἐπαναλαμβάνει ὁ Κύριος στοὺς μαθητὲς μετὰ τὴν Ἀνάσταση ὅταν τοὺς εἶπε: «λάβετε Πνεῦμα Ἅγιον. ἂν τινῶν ἀφῆτε τὰς ἁμαρτίας ἀφίενται αὐτοῖς, ἂν τινων κρατῆτε κεκράτηνται» (Ἰω. κ´ 23).

Τὴν ἐξουσία τῆς ἀφέσεως ἁμαρτιῶν ὁ Κύριος χορηγεῖ σὲ ὅλους τους Ἀποστόλους, ἀλλὰ πρῶτον τὴν δίδει στὸν Πέτρο διότι πρῶτος αὐτὸς ὡμολόγησε ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ (Εὐθύμιος Ζιγαβηνός). Ὁ Πέτρος καὶ οἱ ἄλλοι Ἀπόστολοι νοοῦνται ὡς κλειδοῦχοι τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν μὲ τὴν ἔννοια ὅτι ἡ ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν ἐπὶ τῆς γῆς, σημαίνει ὅτι τὰ ἁμαρτήματα αὐτὰ εἶναι συγχωρημένα στὸν οὐρανό. Ὄντως, ἔτσι συμβαίνει. Ἡ μετάνοια καὶ ἡ ἐξομολόγηση τῶν ἁμαρτιῶν μπορεῖ νὰ μᾶς ἀνοίξει τὴν ὁδὸ γιὰ τοὺς οὐρανούς. Ἡ μεγάλη δωρεὰ τοῦ Χριστοῦ διά τῆς ἀφέσεως τῶν ἁμαρτιῶν δίδει τὴν δυνατότητα στοὺς ἀνθρώπους νὰ μετανοήσουν καίνὰ ἀλλάξουν τὴν ζωή τους. Ἀπὸ τὴν σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπὴ ἀξίζει νὰ κρατήσουμε ὅτι ἡ ὁμολογία τῆς θεότητος τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ βάση τῆς πίστεώς μας, καὶ ὅτι ἡ ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν διά τῆς ἐξομολογήσεως μᾶς ἀνοίγει τὶς θύρες τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν.

Ἀρχιμανδρίτης π. Κύριλλος Κεφαλόπουλος

Ορθόδοξος Τύπος,20/06/2014