Πού βρίσκονται άραγε σήμερα η Αγωγή και η Παιδεία με αρετή;

Πού βρίσκονται άραγε σήμερα η Αγωγή και η Παιδεία με αρετή;

  Γράφει ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΔΕΜΟΣ

* Πρόσφατα ο ΟΟΣΑ δημοσίευσε μια έκθεση που συνδέει την οικονομική ανάπτυξη με την εκπαίδευση. Το ανησυχητικό για μας είναι ότι η Ελλάδα βρίσκεται στην τελευταία θέση. Όπως επισημαίνεται η εκπαίδευση στην Ελλάδα παρουσιάζει το χειρότερο εκπαιδευτικό σύστημα  σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, ενώ σε παγκόσμιο επίπεδο καταλαμβάνει ασθμαίνοντας την 33η θέση ανάμεσα σε 40 χώρες.

Ο πίνακας που βρίσκει τη χώρα μας λίγες θέσεις πριν το τέλος, ανάμεσα στην Τουρκία, την Ταϊλάνδη και την Κολομβία βασίζεται σε στοιχεία που έχει συλλέξει ο ΟΟΣΑ για τις επιδόσεις μαθητών και σπουδαστών στις διάφορες χώρες. Στις γνωστικές δεξιότητες η Ελλάδα καταλαμβάνει πάλι την 33η θέση, ενώ όσον αφορά στο μορφωτικό επίπεδο πέφτει ακόμα περισσότερο, στην 35η θέση, με τη Βραζιλία και την Ταϊλάνδη να ακολουθούν, ενώ η Ινδονησία κατέχει την τελευταία θέση.

Η έρευνα του εκδοτικού οίκου Pearson επισημαίνει ότι η οικονομική ανάπτυξη συνδέεται άμεσα με τις δεξιότητες. Επιπλέον, τονίζει ότι στις χώρες όπου παρατηρούνται οι καλύτερες επιδόσεις των μαθητών, υπάρχει σύμπνοια του εκπαιδευτικού συστήματος, των γονέων αλλά και της πολιτείας, η οποία θέτει σε προτεραιότητα τον τομέα της εκπαίδευσης.
Με αφορμή τα παραπάνω, επιβάλλεται να ιδούμε αναλυτικότερα κάποια πράγματα. Ο όρος Εκπαίδευση δημιουργήθηκε τον 19ον αιώνα για να αποδοθεί ο γαλλικός όρος instruction. Στην αρχαία ελληνική δεν υπάρχει η λέξη αυτή, αλλά αντί αυτής υπήρχαν οι λέξειςΠαίδευσις και Παιδεία.

Σήμερα, λέγοντας Εκπαίδευση εννοούμε

1) Την ενέργεια με την οποία δίνουμε στο παιδί κυρίως, αλλά και στον ενήλικο, ορισμένες γνώσεις και δεξιότητες.

2) Το σύνολο των γνώσεων ή δεξιοτήτων κατόπιν γενομένης εις αυτόν διδασκαλίας. Αγωγή λέγοντας εννοούμε εκείνο το οποίο εξέφραζαν οι αρχαίοι Έλληνες με τον όρο Παιδεία.Απέβλεπαν στην αρμονική ανάπτυξη σώματος και πνεύματος και του ήθους, ώστε να καταστούν οι νέοι «καλοί καγαθοί» τέλειοι άνθρωποι και πολίτες, δυνάμενοι να πραγματοποιούν το ύψιστον ιδεώδες και υπέρτατον σκοπόν για τον Έλληνα: «άρχειν τε και άρχεσθαι μετά δίκης».

Ο Πλάτων στους «Νόμους» (κεφ. 643e-644a) γράφει (σε μετάφραση) «...παιδεία είναι η διαπαιδαγώγηση προς την αρετή από την παιδική ηλικία, που κάνει τον πολίτη να επιθυμεί και να αρέσκεται στο να γίνει τέλειος, να γνωρίζει δε να άρχει και να άρχεται με δικαιοσύνη...».

Ο μεγάλος Γερμανός φιλόλογος Βέρνερ Γαίγκερ έμεινε έκθαμβος από τα διδάγματα των αρχαίων Ελλήνων σοφών σχετικά με την Παιδεία, ώστε στο τρίτομο έργο του δεν μπόρεσε να βρει άλλον τίτλο και το επέγραψε με τον καθαρά ελληνικό τίτλο PAIDEIA (Παιδεία).

Από τα ολίγα που είδαμε πιο πάνω εύκολα καταλαβαίνει κανείς ότι υπάρχει κάποια διαφορά μεταξύ των εννοιών Εκπαίδευση και Παιδεία. Εκπαίδευση είναι η συστηματική παροχή γνώσεων επάνω σε ένα αντικείμενο. Σε εκπαίδευση υπόκεινται και τα ζώα. Πηγαίνουμε σε ένα τσίρκο και μένουμε κατάπληκτοι βλέποντας κάποια ζώα να πραγματοποιούν «νούμερα» που μας αφήνουν άφωνους. Για να εκτελούν όλα αυτά υπέστησαν πολύχρονη και επίπονη «εκπαίδευση».

Σε Παιδεία, όμως, δεν υπόκεινται τα ζώα. Γιατί Παιδεία είναι η ολόπλευρη καλλιέργεια των πέντε μερών του ανθρώπου: Του σώματος, της λογικής, του συναισθήματος, της βουλήσεως και των μεταφυσικών ανησυχιών.
Οι αρχαίοι Έλληνες παρείχαν πραγματική ΠΑΙΔΕΙΑ. Γι’ αυτό και ο Βέρνερ Γαίγκερ (Werner jaeger) στο τρίτο έργο του «Παιδεία» έδωσε τον ορισμό: «Παιδεία είναι η μόρφωση του Έλληνος Ανθρώπου».

Είδαμε ότι ο ΟΟΣΑ κατέταξε το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα στην 33η θέση ανάμεσα σε 40 χώρες. Στο μορφωτικό επίπεδο πέφτει ακόμα περισσότερο, στην 35η θέση.

Μένει τώρα να ιδούμε, αν λειτουργεί σωστά η Αγωγή, αν έχουμε σήμερα στην Ελλάδα μόρφωση του Έλληνος ανθρώπου, όπως ενθουσιωδώς διακήρυξε ο μεγάλος Βέρνερ Γαίγκερ.

Η πρώτη εντύπωση από τα σχολικά βιβλία Νεοελληνικών Κειμένων του Δημοτικού και του Γυμνασίου είναι, ότι εξοβελίστηκαν οι μεγάλοι Έλληνες λογοτέχνες και γενικά τα κείμενα με εθνικό, πατριωτικό και χριστιανικό περιεχόμενο. Καθώς και η δημοτική ποίηση.

Βλέπουμε να βάλλονται ευθέως και απροκάλυπτα η πίστη και η πατρίδα. Έτσι εισβάλλει στο ελληνικό σχολείο το θολό ιδεολόγημα της πολυπολιτισμικής κοινωνίας. Στο βιβλίο «Γλώσσας» Α’ Δημοτικού, β’ τεύχος, σελ. 56, ο μαθητής διαπιστώνει ότι Πάσχα δεν είναι η Ανάσταση του Χριστού, αλλά μυρουδιές φούρνων, τραπεζώματα, κουλούρια και κόκκινα αυγά...Και το τρισάθλιο κείμενο: «...ήταν η Ελλάδα μια γυναίκα τόσο προκλητική σεξουαλικά που έπρεπε να την ερωτευτώ σωματικά κι απελπισμένα...».

Σελ. 79 «Τότε που πήγαμε βόλτα τον Επιτάφιο»: «Σήκωσαν τον Επιτάφιο ψηλά πάνω κι όλοι περάσαμε από κάτω. Να, όπως παίζουμε το περνά-περνά η μέλισσα». Παντελής έλλειψη σεβασμού και σαφής βλασφημία της πιο κατανυκτικής στιγμής του Θείου Δράματος.

Σελ. 143. Κείμενο με τίτλο: «Ένας αλλιώτικος ποδοσφαιρικός αγώνας». Μόνον που τερματοφύλακες στον «αστείο και επεισοδιακό» αυτόν αγώνα είναι ένας παπάς και ένας δάσκαλος, οι οποίοι διαπληκτίζονται κιόλας με φράσεις του τύπου «πίσω και σ’ έφαγα». Στα νεοταξικά βιβλία το ράσο (ο παπάς) όπως και ο δάσκαλος χλευάζονται, προφανώς γιατί είναι τα δύο λειτουργήματα που μπορούν, εφόσον εκπροσωπηθούν από άξιους, με «ελληνική και χριστιανική ψυχή» λειτουργούς, να αφυπνίσουν το λαό μας.

Από τα ολίγα αυτά «μαργαριτάρια», που είδαμε από το πλήθος που «προσφέρονται» για τη «διάπλαση του ήθους» των μαθητών Δημοτικού και Γυμνασίου, εύκολα καταλαβαίνει κανείς ότιαυτή δεν είναι «μόρφωση του Έλληνος ανθρώπου», όπως πολύ ορθά διακήρυξε ο μεγάλος Γερμανός Ελληνιστής Βέρνερ Γαίγκερ.

Έκπληξη και μεγάλη απορία, αλλά και πολλή πικρία συγχρόνως προκαλεί το κείμενο που διαβάζουμε στο βιβλίο της Γ’ τάξης του Γυμνασίου «Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας» σελ. 72.

Αυτό, γιατί τα τελευταία χρόνια, όλος ο κόσμος είναι εξοργισμένος εναντίον των πολιτικών που οδήγησαν τη χώρα στα πρόθυρα της χρεωκοπίας. Αυτονόητο είναι ότι θα περίμενε κανείς να προβληθεί σαν παράδειγμα για μίμηση ένας ενάρετος πολιτικός. Δυστυχώς, όμως, οι έχοντες την ευθύνη της Αγωγής των Ελληνοπαίδων φροντίζουν να ισοπεδώσουν τους πάντες...

Άριστο υπόδειγμα πολιτικού είναι ο πρώτος Κυβερνήτης του Νεοελληνικού Κράτους Ιω. Καποδίστριας, ο οποίος επάξια αποκλήθηκε άγιος της πολιτικής. Είναι πασίγνωστο ότι ο Καποδίστριας, όχι μόνον δεν δέχτηκε να πάρει μισθό από το κράτος, αλλά έδωσε όλη του την περιουσία στο ελληνικό κράτος. Όταν η Εθνοσυνέλευση αποφάσισε να του δοθεί χορηγία (μισθός), ο Καποδίστριας απάντησε με ένα έγγραφο, το οποίο δεν έχει όμοιό του στα πολιτικά πράγματα και καταλήγει: «...Ελπίζω ότι όσοι εξ υμών συμμετάσχουν εις την Κυβέρνησιν, θέλουν γνωρίσει μεθ’ ημών ότι εις τας παρούσας περιστάσεις εις τα δημόσια υπουργήματα δεν είναι δυνατό να λαμβάνουν μισθούς αναλόγους με τον βαθμόν του υψηλού υπουργήματός των και τας εκδουλεύσεις των, αλλ’ ότι οι μισθοί ούτοι πρέπει να αναλογούν ακριβώς με τα χρηματικά μέσα τα οποία έχει η Κυβέρνησις εις την εξουσίαν της».

Η άρνηση του Καποδίστρια να αποδεχτεί την χορηγία προκάλεσε έκπληξη «διά το μοναδικόν της πράξεως και τον θαυμασμόν προς τον υπέροχον άνδρα...».

Η εντιμότητα του Καποδίστρια φαίνεται και από τα παρακάτω λόγια του: «Προτιμώ τον θάνατον, παρά να απατήσω λαόν, εμπιστεύσαντα την τύχην του εις την αφοσίωσίν μου».

Έπειτα από όλα αυτά θα περίμενε κανείς να προβάλουν τον Καποδίστρια ως πρότυπο αρετής, ιδανικό παράδειγμα στα νέα παιδιά για μίμηση, όπως και πραγματικά είναι ο Πρώτος άξιος Κυβερνήτης του Νεοελληνικού Κράτους, ο οποίος επάξια αποκλήθηκε «άγιος της πολιτικής».
Κι όμως, αντί γι’ αυτό, στη σελ. 72 στο βιβλίο της Γ’ Γυμνασίου παραθέτουν ένα ποίημα με σαφείς υπαινιγμούς για χρηματισμό. Από ποιον; Από τον άνθρωπο που δώρισε ό,τι είχε στο φτωχότατο κράτος, τον πολιτικό με το ήθος το ενάρετο, που είναι άριστο υπόδειγμα για κάθε πολιτικό; Τον αδικοχαμένο Ιωάννη Καποδίστρια;

Από όλα αυτά φαίνεται, ότι στην Ελλάδα κάποιοι δεν ενδιαφέρονται να προσφέρουν στους μαθητές τη «μόρφωση του Έλληνος ανθρώπου».

Από την έκθεση του ΟΟΣΑ αποκαλύπτεται ότι το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα βρίσκεται στην τελετυαία θέση σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες...

Από όσα παρουσιάσαμε πιο πάνω από τα πολλά παρόμοια κείμενα, που υπάρχουν στα σχολικά βιβλία, η Αγωγή, η Παιδεία με αρετή σε ποια θέση βρίσκεται;

ΠΡΩΙΝΟΣ ΛΟΓΟΣ,26/06/2014