Επιστολή του Μητροπολίτη Ηλείας Γερμανού για δημοσίευμα εφημερίδας περί του εθίμου του Αϊ Γιάννη του Κλήδονα

Προς Τον αξιότιμον Διευθυντήν της Εφημερίδος ΠΡΩΤΗ Πύργου

Αξιότιμε κ. Διευθυντά,

Εδιάβασα στο σημερινό ( 23-6-2014) φύλλο της εγκρίτου Εφημερίδος σας ΠΡΩΤΗ ( σελίδα 18 ) δημοσίευμα του κ.Νίκου Ματσάνκου με τίτλο « Το έθιμο του Αϊ Γιάννη του Κλήδονα» και ως Επίσκοπος της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ηλείας, ως Ηλείος και ως άνθρωπος επόνεσα πολύ για την άγνοια των ανθρώπων σε βασικές διδασκαλίες της χριστιανικής μας πίστεως, για το ανακάτεμα από μερικούς των αξιών της ζωής και όσων την απαξιώνουν και για κάποιους άλλους που επαγγέλονται τους προοδευτικούς και ίσως χωρίς να το καταλαβαίνουν γυρίζουν τους ανθρώπους χιλιάδες χρόνια πίσω. Σας γνωρίζω λοιπόν τα εξής :

1. Θα αρχίσω από τον τίτλον του δημοσιεύματος : « Το έθιμο του Αϊ Γιάννη του Κλήδονα» . Είναι κλασσικό παράδειγμα ανακατώματος χριστιανισμού και μαγείας . Ο άγιος Ιωάννης ούτε είχε ούτε έχει ούτε μπορεί να έχη σχέσι με το μαγικό τρόπο του σκέπτεσθαι και ενεργείν , ως ο Κλήδονας . Και όμως ο αρθρογράφος σας τα συνέδεσε ! ! Ποτέ και από κανέναν ο κλήδονας δεν ονομάστηκε Κλήδονας του Αϊ Γιάννη . Ούτε ο άγιος Ιωάννης ονομάσθηκε ποτέ ο αϊ Γιάννης ο Κλήδονας. Απλώς κάποιοι συνεδύασαν την εορτή του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου με τους κλήδονες και τις πυροβασίες , επειδή συμπίπτει με την εαρινήν ισημερία.

2. Ο Καθηγητής της Λαογραφίας στην Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών Βασίλειος Οικονομίδης γράφει · «... Εις τους αρχαίους Έλληνες Κλήδονες ονομάζονται αι τυχαίως ακουόμεναι λέξεις , εκ των οποίων κάποιοι συνεπέραναν μάντεμα. Κατά την βυζαντινήν εποχήν το ρήμα κληδονίζομαι είχε και την σημασίαν : καλώ τους νεκρούς κατά την νεκρομαντείαν , κλήδων δε κατά τον Μιχ. Ψελλόν είναι δαιμόνων πονηρών πρόσκλησις . Εις τους μεταγενέστερους χρόνους η λέξις εσήμαινε ο,τι και σήμερον , δηλαδή το να ζητή τις να γνωρίση δια τινων σημείων εάν πρόκειται εις το μέλλον να ευτηχήση η να δυστυχήση.

Ο σημερινός κλήδονας είναι καθαρά κληρομαντεία , η οποία λαμβάνει χώραν κατά την εορτήν του γενεθλίου του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου ( 24 Ιουνίου )». ( Θ.Η.Ε Τόμος 7, στήλες 620-621 , λήμμα Κλήδονας).

Λοιπόν σ’ αυτά θέλει ο εκπολιτιστικός Σύλλογος Κάτω Παναγιάς να επιστρέψη τα Μέλη του ; Δηλαδή σ’ αυτά που ο Χριστός και ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος κατήργησαν ;   Οι Πρόγονοί τους, όταν ήλθαν από την Μικρά Ασία στην Ηλεία έφεραν μαζί τους τους σταυρούς , τις εικόνες τους , τα λείψανα των αγίων τους, που τους εβοήθησαν και τους εστήριξαν στην ζωή . Τώρα τα δισέγγονά τους θα εγκαταλείψουν αυτά και θα επανέλθουν στην προ Χριστού ειδωλολατρεία ; Τώρα που είδαμε το « φως το αληθινόν » · Τώρα που απαλλαγήκαμε από την δουλεία των παθών και ζούμε ελεύθεροι , τώρα θα επανέλθουμε   στην σκλαβιά των παθών και στο σκοτάδι της ζωής ;

3. Βεβαίως οι Έλληνες είμεθα παραδοσιακός Λαός και κρατάμε τις παραδόσεις μας. ΝΑΙ και πρέπει . Αλλά τις παραδόσεις που βοηθούν και ωφελούν τον άνθρωπον. Παράδοσις π.χ. για τους Κρήτες ήτο η «βεντέτα». Θα την συνεχίσουμε ; Ασφαλώς ΟΧΙ. Παράδοσις ήτο οι ανθρωποθυσίες. Θα τις ξαναρχίσουμε ; ΠΟΤΕ. Αυτά οι πρόγονοί τους ως αντιχριστιανικά, βλαβερά και επικίνδυνα τα έσβησαν και τα ξέχασαν . Τώρα τα δισέγγονα τους θα τα επαναφέρουν ;

4. Συνιστώ στους κατά τα άλλα καλούς νέους της Κάτω Παναγιάς και σ’όλους τους Ηλείους, αν θέλουν να τιμήσουν τις Παραδόσεις μας και τους προγόνους μας, και να βοηθήσουν τους συμπολίτες να χαρούν άλλους τρόπους , λογικούς, χρήσιμους και ωφέλιμους δια την ζωή να βρουν. Να βρουν τρόπους και μέσα που πραγματικά ανυψώνουν και αληθινά χαροποιηούν τους συνανθρώπους τους και όχι τους κλήδονες , τις μαγείες και τις μαγγανίες, που οδηγούν στην οπισθοδρόμησι, στο σκοτάδι και τελικά στην καταστροφή.

Με ευχές, ευχαριστίες και εκτίμησι

† Ο Ηλείας Γερμανός