Κυριακή των Πατέρων της Α΄Οικουμενικής Συνόδου - Των αγίων Πατέρων

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ: Πράξ. Κ΄16-18, 28-36

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ: Ιωάνν. ΙΖ΄ 1-13

ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ

1. Ἡ ἀπειλὴ  τῶν αἱρέσεων

Τὴ σημερινὴ Κυριακὴ ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία τιμᾶ τοὺς 318 ἁγίους καὶ θεοφόρους Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου οἱ ὁ­­­ποῖοι συνῆλθαν στὴ Νίκαια τῆς Βιθυνίας τὸ 325 μ.Χ., μὲ σκοπὸ νὰ καταδικάσουν τὴ φοβερὴ αἵρεση τοῦ θεομάχου Ἀρείου καὶ νὰ καθοδηγήσουν τὸ Ὀρθόδοξο ποίμνιο στὴν ὁδὸ τῆς ἀληθείας.

Εἶναι ἀξιοσημείωτη ἡ ­ἔντονη εὐαισθησία ποὺ δείχνουν οἱ Ἅ­­­γιοι μπροστὰ στὴν ἀπειλὴ τῶν αἱρέσεων. Τὴν ἴδια εὐαισθησία ἔδειξε πρωτίστως ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ὁ ὁποῖος, ὅπως διαβάζουμε στὴ σημερινὴ ἀποστολικὴ περικοπή, εἶπε καὶ τὰ ἑξῆς στοὺς πρεσβυτέρους τῆς Ἐφέσου, ὅ­­­ταν τοὺς μίλησε γιὰ τελευταία φο­ρά: ­Προσέχετε, εἶπε, διότι γνω­ρίζω καλὰ ὅτι μετὰ τὴν ἀναχώ­ρησή μου ­«εἰσελεύσονται... λύκοι βαρεῖς εἰς ὑμᾶς μὴ φειδόμενοι τοῦ ποιμνίου»· θὰ εἰσβάλουν ἀνάμεσά σας ψευδοδιδάσκαλοι καὶ πλάνοι σὰν ἄγριοι καὶ σκληροὶ λύκοι, ποὺ θὰ διαρπάζουν ἀλύπητα τὸ ποίμνιο βλάπτον­τας καὶ ἀφανίζοντας τὶς ψυχὲς τῶν προβάτων. 

Δὲν εἶναι ὑπερβολικὴ ἡ εἰκόνα τῶν ἄγριων λύκων ποὺ χρησιμοποιεῖ ὁ ἅγιος Ἀ­­­πόστολος, γιὰ νὰ παραστήσει τὸν κίνδυ­νο ἀπὸ τὴν εἰσβολὴ τῶν αἱρετικῶν. ­Ἄλ­­­λωστε καὶ ὁ ἴδιος ὁ Κύριος εἶχε χαρακτη­ρίσει «λύ­κους ἅρπαγες» τοὺς αἱρετι­κοὺς καὶ μά­­λιστα εἶχε προειδοποιήσει τοὺς ­μαθητές Του νὰ προσέχουν, διότι οἱ ­ἁρπακτικοὶ αὐ­τοὶ λύκοι ἐμφανίζονται «ἐν ­ἐνδύμασι προβάτων», δηλαδὴ μὲ τὴν ἐξωτερικὴ μορ­φὴ τῆς ἀθωότητας καὶ τῆς ἡμερότητας τοῦ προβάτου (Ματθ. ζ΄ 15)! 

Στὴν ἐποχὴ τοῦ συγκρητισμοῦ ποὺ ζοῦ­με, ὅπου ἡ ἀλήθεια παραθεωρεῖται ἐν ὀνόματι τῆς δῆθεν ἀγάπης, εἶναι πολὺ σημαν­τικὸ νὰ ὑπογραμμίσουμε μὲ πόση προσοχὴ οἱ θεοφώτιστοι ἅγιοι Πατέρες ἀντιμετώπιζαν τὴν αἵρεση, ὥστε κι ἐμεῖς νὰ μὴν ὑποχωροῦμε σὲ θέματα πίστεως, ὅπου «οὐκ ἐγχωρεῖ συγκατάβασις», ὅπως ἔλεγε ὁ μέγας ὑπέρμαχος τῆς Ὀρθοδοξίας, ὁ ἅγιος Μάρκος ὁ Εὐγενικός.

2. Ἡ ἐξατομικευμένη ἀγωγὴ

Στὴ συνέχεια ὁ ἀπόστολος Παῦλος, γιὰ νὰ τονίσει τὴν ἀγάπη καὶ τὸ ­ἐνδιαφέρον του πρὸς κάθε πιστὸ ξεχωριστά, τοὺς εἶπε: Νὰ θυμάστε ὅτι «τριετίαν νύκτα καὶ ἡμέραν οὐκ ἐπαυσάμην μετὰ δακρύων νουθετῶν ἕνα ἕκαστον». Γιὰ τρία χρόνια ποὺ ἤμουν κοντά σας, συνεχῶς, νύχτα καὶ μέρα, δὲν σταμάτη­σα νὰ νουθετῶ μὲ δάκρυα τὸν καθένα ἀπὸ σᾶς ξεχωριστά. 

Πόση ἀγάπη εἶχε ὁ ἀπόστολος τῶν Ἐ­­­θνῶν! Δὲν περιοριζόταν μόνο στὰ κηρύ­γματα τῶν λατρευτικῶν συνάξεων ἢ στὶς δημόσιες ὁμιλίες του, ἀλλὰ ἐνδιαφερό­ταν γιὰ τὸν καθένα. «Ἕνα ἕκαστον»! Τὸ ὑπογραμμίζει ἔντονα ὁ ἱερὸς Χρυσόστο­μος: Πρόσεξε, λέει, πόσες ­ὑπερβολὲς χρησιμοποιεῖ ὁ Παῦλος· «μετὰ δακρύων», «νύκτα καὶ ἡμέραν», «ὑπὲρ μιᾶς ψυχῆς» (P.G. 60, 311).

Ἡ ἀγάπη εἶναι ἡ κινητήριος δύναμη ἀλλὰ καὶ ἡ ἀσφαλὴς ἐγγύηση γιὰ τὴν ἐπιτυχημένη ἀγωγή. Κι ἐπειδὴ κάθε ἄνθρωπος εἶναι ξεχωριστὴ προσωπικότητα καὶ ἔχει τὶς δικές του ἰδιαιτερότητες, εἶναι ἀπαραίτητο ὅσοι ἀσχολοῦνται μὲ τὸ ἔργο τῆς ἀγωγῆς, γονεῖς καὶ παιδαγωγοί, κατηχητὲς καὶ πνευματικοὶ πατέρες, νὰ ἀφιερώνουν χρόνο στὴν ἐξατομικευμένη ἀγωγή.

Νὰ πλησιάζουν μὲ ἀγάπη καὶ διάκριση τὸν κάθε ἄνθρωπο, μάλιστα τὸ παιδί, ἔτσι ὥστε νὰ τὸ γνωρίσουν βαθύτερα, καὶ νὰ χρησιμοποιοῦν τὰ καταλληλότερα μέσα γιὰ νὰ τὸ βοηθοῦν στὴν πνευματική του πρόοδο καὶ προκοπή.

3. Στὰ γόνατα!

Στὸ τέλος τῆς ὁμιλίας του πρὸς τοὺς πρεσβυτέρους τῆς Ἐφέσου ὁ ἀπόστολος Παῦλος κάλεσε ὅλους νὰ προσευχηθοῦν. Τὸ συγκλονιστικὸ εἶναι ὅτι πρῶτος ὁ ἴδιος «θεὶς τὰ γόνατα αὐτοῦ σὺν πᾶσιν αὐτοῖς προσηύξατο».

Γονάτισε καὶ προσευχήθηκε μαζὶ μὲ ὅλους τοὺς πρεσβυτέρους.
Πράγματι, τὸ νὰ γονατίζουμε καὶ ἐμεῖς στὴν προσευχὴ εἶναι πολὺ βοηθητικό, διότι ἡ ταπεινὴ στάση τοῦ σώματος παρακινεῖ καὶ τὴν ψυχὴ νὰ συμμετέχει μὲ ἀνάλογη διάθεση. Μὲ τὸ νὰ γονατίζουμε ἐκδηλώνουμε τὴ συντριβή μας κάτω ἀπὸ τὸ βάρος τῶν ἁμαρτιῶν μας ἀλλὰ καὶ τὴν ὑποταγή μας στὸν παντοδύναμο Θεό. Ὄχι μόνο ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ἀλλὰ καὶ γενικότερα οἱ πιστοὶ στὴν πρώτη Ἐκκλησία συνήθιζαν νὰ προσεύχονται γονατιστοί. Κι ἦταν τόσο θερμὲς οἱ ἱκεσίες τους ποὺ συγκλονιζόταν ὁ τόπος καὶ γίνονταν καὶ ἐκπληκτικὰ θαύματα (Πράξ. δ΄ 31, ιβ΄ 5-17)!

Ἂν θέλουμε κι ἐμεῖς νὰ προσευχόμαστε μὲ συναίσθηση καὶ κατάνυξη, ἂς συν­ηθίσουμε νὰ πέφτουμε στὰ γόνατα. Ὄχι γιὰ νὰ συμμορφωθοῦμε σ’ ἕναν ἐξωτερικὸ τύπο προσευχῆς, ἀλλὰ γιὰ νὰ μάθουμε καὶ τὴν ψυχή μας νὰ γονατίζει, νὰ ταπεινώνεται, κι ἔτσι νὰ ἑλκύουμε τὴ χάρη καὶ τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ.

Περιοδικό “Ο ΣΩΤΗΡ”