Άλλα Ηλιακά Συστήματα

Εικόνα 1: Το σύστημα του Κέπλερ 62.

Άλλα Ηλιακά Συστήματα

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου  -συγγραφέα

ΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΟ ΤΗΛΕΣΚΟΠΙΟ ΚΕΠΛΕΡ: Οι τελευταίες παρατηρήσεις του διαστημικού τηλεσκόπιου Kepler της NASA, τριπλασίασαν τον αριθμό των υποψήφιων πλανητών, στους οποίους πιθανολογείται η ύπαρξη ζωής, σε 1235 πιθανολογώντας πολύ ενδιαφέρουσες αποκαλύψεις. «Αρχίζουμε να βλέπουμε τι είναι εκεί έξω, τις ομάδες των πλανητών που υπάρχουν. Είναι πολύ ενδιαφέρον», δήλωσε ο Gregory Laghlin από το Πανεπιστήμιο Santa Cruz της California, που παρ’ όλο ότι δεν ανήκει στην ομάδα του Kepler μελετά τα στοιχεία πολύ προσεκτικά. 

Όταν η NASA ανακοίνωσε τα νέα στοιχεία στις 2 Φεβρουαρίου 2012, τα δημοσιεύματα του τύπου εστίασαν στην πιθανή ύπαρξη κατοικήσιμων πλανητών κυρίως σε ένα πιθανό αστρικό σύστημα έξι πλανητών. Στο ετήσιο συνέδριο του American Association for the Advancement of Science (AAAS) στην Ουάσινγκτον, το ενδιαφέρον επικεντρώθηκε σε ένα πλανήτη που θα μπορούσε να είναι δίδυμος με τη Γη. Το τηλεσκόπιο Kepler, εξετάζει περίπου 150.000 αστέρια, τα περισσότερα από αυτά βρίσκονται σε απόσταση 600 έως 3.000 έτη φωτός και ανιχνεύει πλανήτες που περιφέρονται γύρω από τα αστέρια-γονείς τους. Το τηλεσκόπιο είναι πολύ ευαίσθητο σε αυτά τα «περάσματα» που κάνουν το φως των αστέρων να τρεμοπαίζει,

ΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΟ ΤΗΛΕΣΚΟΠΙΟ ΚΕΠΛΕΡ: Οι τελευταίες παρατηρήσεις του διαστημικού τηλεσκόπιου Kepler της NASA, τριπλασίασαν τον αριθμό των υποψήφιων πλανητών, στους οποίους πιθανολογείται η ύπαρξη ζωής, σε 1235 πιθανολογώντας πολύ ενδιαφέρουσες αποκαλύψεις. «Αρχίζουμε να βλέπουμε τι είναι εκεί έξω, τις ομάδες των πλανητών που υπάρχουν. Είναι πολύ ενδιαφέρον», δήλωσε ο Gregory Laghlin από το Πανεπιστήμιο Santa Cruz της California, που παρ’ όλο ότι δεν ανήκει στην ομάδα του Kepler μελετά τα στοιχεία πολύ προσεκτικά. Όταν η NASA ανακοίνωσε τα νέα στοιχεία στις 2 Φεβρουαρίου 2012, τα δημοσιεύματα του τύπου εστίασαν στην πιθανή ύπαρξη κατοικήσιμων πλανητών κυρίως σε ένα πιθανό αστρικό σύστημα έξι πλανητών. Στο ετήσιο συνέδριο του American Association for the Advancement of Science (AAAS) στην Ουάσινγκτον, το ενδιαφέρον επικεντρώθηκε σε ένα πλανήτη που θα μπορούσε να είναι δίδυμος με τη Γη. Το τηλεσκόπιο Kepler, εξετάζει περίπου 150.000 αστέρια, τα περισσότερα από αυτά βρίσκονται σε απόσταση 600 έως 3.000 έτη φωτός και ανιχνεύει πλανήτες που περιφέρονται γύρω από τα αστέρια-γονείς τους. Το τηλεσκόπιο είναι πολύ ευαίσθητο σε αυτά τα «περάσματα» που κάνουν το φως των αστέρων να τρεμοπαίζει, επιτρέποντας στο τηλεσκόπιο να «βλέπει» πλανήτες στο μέγεθος της Γης, που δεν γίνονται αντιληπτοί με άλλα μέσα. Όμως, επειδή κηλίδες πάνω στα άστρα, σαν τις ηλιακές, μπορεί να προκαλέσουν αυτό το τρεμόπαιγμα στο φως τους, πρέπει να γίνουν περαιτέρω παρατηρήσεις για να βεβαιωθεί η ύπαρξη αυτών των πλανητών.

Παρ’ όλα αυτά, αυτοί οι «υποψήφιοι» πλανήτες μας δίνουν μια γεύση από τις συνθήκες που επικρατούν πέρα από το ηλιακό μας σύστημα, συμπεριλαμβανομένης της αναλογίας αστεριών με τους πλανήτες τους. Μέχρι τώρα το τηλεσκόπιο έχει δει πλανήτες γύρω από 997 άστρα από το συνολικό στόχο των 150.000 άστρων που μπορούν να μπουν στο πεδίο του. Το Kepler ανιχνεύει πλανήτες που οι τροχιές τους βρίσκονται ακριβώς μπροστά του, ίσως το ένα τοις εκατό από το σύνολο τους. Πέρα απ’ αυτό, τα στοιχεία που έχουν αποκαλυφθεί και μελετηθεί αφορούν μόνο τους 4 πρώτους μήνες από την εκτόξευση του Kepler, τον Μάρτιο του 2009, έτσι έχουν ανιχνευθεί μόνο πλανήτες με σύντομες

τροχιές. Η ομάδα αστροφυσικών του Kepler εκτιμά ότι το 34% των άστρων που παρακολουθεί το τηλεσκόπιο, φιλοξενεί ένα πλανήτη με τροχιά λιγότερο από 125 ημέρες. Μια προηγούμενη εκτίμηση που περιόριζε αυτό το νούμερο στο 12%, ήταν μόνο για πλανήτες με πολύ μεγαλύτερη μάζα από της Γης, με τροχιά μικρότερη από 50 ημέρες. Ένα ακόμα άγνωστο στοιχείο είναι το πόσο συνηθισμένα είναι τα ηλιακά συστήματα που έχουν πολλούς πλανήτες, όπως το δικό μας. Μέχρι τώρα ήταν γνωστά μόνο μερικές δωδεκάδες, αλλά τώρα με τα νέα στοιχεία από το Kepler αποκαλύπτεται ότι 17% των ηλιακών συστημάτων περιλαμβάνουν πάνω από ένα πλανήτη. Πιθανώς, λοιπόν, αυτά τα ηλιακά συστήματα να είναι παρόμοια με το δικό μας, όπου οι τροχιές πολλών πλανητών βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο. Παρ’ όλα αυτά το μοντέλο του «17%» είναι πιο πολύπλοκο απ’ ότι δείχνει. Προσπαθώντας να μπει σε κάποιο μοντέλο η σχετική αφθονία των πολύ-πλανητικών συστημάτων, περιορίζονται τα μόνο-πλανητικά συστήματα. Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι κάποια από αυτά έχουν περισσότερους από ένα πλανήτες, απλώς το Kepler δεν μπορεί να δει τις τροχιές τους. Με βάση αυτή την ερμηνεία, πιθανολογείται ένα βίαιο παρελθόν για πολλά ηλιακά συστήματα. Αρχικές μελέτες που χρησιμοποιούν διαφορετικές μετρήσεις βρήκαν σημάδια ότι πολλοί γιγάντιοι πλανήτες αερίων δεν είναι ευθυγραμμισμένοι με τον ισημερινό των αστεριών τους. Επειδή συνήθως οι πλανήτες από αέρια και σκόνη περιστρέφονται γύρω από τον ισημερινό του αστεριού τους, η ανωμαλία αυτή μπορεί να οφείλεται σε βίαιες επαφές με άλλους πλανήτες. «Μερικοί πλανήτες αφομοιώνονται, κάποιοι εκτινάσσονται, και κάποιοι πέφτουν πάνω στο άστρο. Έτσι αυτοί που απομένουν έχουν μεγάλες τροχιακές κλίσεις», λέει ο Daniel Fabrycky του Πανεπιστημίου της Santa Cruz. Μερικά από τα μονο-πλανητικά συστήματα έχουν πλανήτες με μικρή μάζα που τους κάνει πιο ευάλωτους στις αλλαγές της τροχιάς τους. Αυτό ίσως εξηγείται από το ότι οι μικρότεροι πλανήτες είναι ευκολότερο να διασκορπιστούν στο διάστημα».

ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΙΣ: Τελευταία, το διαστημικό τηλεσκόπιο «Κέπλερ» ανακάλυψε 11 νέα ηλιακά συστήματα με συνολικά 26 επιβεβαιωμένους εξωπλανήτες. Η ανακάλυψη σχεδόν τριπλασιάζει τον αριθμό των άστρων που έχουν βρεθεί να έχουν πάνω από ένα πλανήτη σε τροχιά γύρω τους. Συνολικά, μέχρι σήμερα, έχουν επιβεβαιωθεί 729 εξωπλανήτες και από αυτούς οι 61 έχουν εντοπισθεί από το «Κέπλερ». Κάθε ένα από τα νέα πλανητικά συστήματα περιλαμβάνει από δύο το μικρότερο έως πέντε πλανήτες το μεγαλύτερο.

ΤΟ ΑΣΤΡΟ ΚΕΠΛΕΡ-33: Το τελευταίο άστρο που ανακαλύφθηκε είναι το άστρο Κέπλερ-33, παλαιότερο και μεγαλύτερο από τον ήλιο μας, γύρω από το οποίο πέντε πλανήτες του βρίσκονται σε «σφιχτές» τροχιές, πιο κοντινές ακόμα και από τον Ερμή. Οι πλανήτες έχουν μέγεθος από μιάμιση φορά την ακτίνα της Γης έως μεγαλύτερη του Δία, ενώ οι 15, από τους 26 συνολικά, έχουν μέγεθος μεταξύ της Γης και του Ποσειδώνα. Περαιτέρω παρατηρήσεις απαιτούνται για να εντοπισθούν ποιοι είναι βραχώδεις σαν τον πλανήτη μας και ποιοι αέριοι γίγαντες. Οι πλανήτες κάνουν μια πλήρη περιφορά γύρω από το άστρο τους (δηλαδή το έτος τους διαρκεί) από έξι έως 143 γήινες μέρες. Στην πλειονότητά τους οι τροχιές τους είναι πολύ κοντινές στον ήλιο τους, πιο κοντά από ότι η Αφροδίτη στον Ήλιο (η οποία έχει θερμοκρασία 464 βαθμών Κελσίου), άρα θα είναι ακόμα πιο καυτοί και συνεπώς θεωρείται απίθανο να φιλοξενούν ζωή. Το «Κέπλερ» έχει ανακαλύψει, μέσα στα περίπου τρία χρόνια λειτουργίας του, πάνω από 65 βεβαιωμένους εξωπλανήτες και πάνω από 2.300 υποψήφιους, που χρειάζονται επιβεβαίωση1. Και οι προσπάθειες ανακάλυψης μιας νέας Εδέμ της ζωής, για πολλούς φρούδες, συνεχίζονται..