Κυριακή ΙΕ΄Ματθαίου - «Διδάσκαλε, ποία εντολή μεγάλη εν τω νόμω;»

Ευαγγέλιο: Ματθ. κβ΄ 35-46 

«Διδάσκαλε, ποία εντολή μεγάλη εν τω νόμω;» (Ματθ. κβ΄ 36)

 Η ερώτηση απευθύνεται στο Χριστό από ένα νομοδιδάσκαλο του Ισραήλ. Ασφαλώς γνωρίζει το θείο νόμο ο νομικός αυτός και ασφαλώς τον διδάσκει στους συμπατριώτες του. Εκφράζει όμως την δήθεν απορία του για να βάλει σε δύσκολη θέση το Χριστό, όπως νομίζει. Οι διατάξεις που περιέχονται στην Παλαιά Διαθήκη είναι μερικές εκατοντάδες και πολλές απ’ αυτές χαρακτηρίζονται για τη σχολαστική τους λεπτομέρεια και την περιορισμένη σημασία τους. Ωστόσο, σημαντικές και ουσιώδεις είμαι οι δέκα εντολές. Αποτελούν τις βασικές διατάξεις της παιδαγωγού Παλαιάς Διαθήκης που απεκάλυψε και μας παρέδωσε ο Θεός δια του Μωϋσέως. Οι Ισραηλίτες όμως ασχολούμενοι με ατέρμονες και άσκοπες συζητήσεις για τις άπειρες διατάξεις, σχεδόν λησμόνησαν τις δέκα εντολές και τη σημασία τους.

Η απάντηση του Ιησού προς τον προκλητικό νομοδιδάσκαλο του Ισραήλ, χωρίς να είναι επαναστατική και καινοφανής, αγαπητοί μου αδελφοί, του υπέδειξε την πρώτη και μεγάλη εντολή του δεκάλογου. «Αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου, εν όλη τη καρδία σου και εν όλη τη ψυχή σου και εν όλη τη διανοία σου». Η ολοκληρωτική αγάπη προς τον Κύριον και Θεόν είναι η πρώτη και μεγάλη εντολή. Η αγάπη και προσήλωση με το συναίσθημα, με τη θέληση και με το νου. «Ζω δε ουκέτι εγώ ζη δε εν εμοί Χριστός» λέγει ο Απόστολος Παύλος, για να δείξει ποιος πρέπει να είναι ο δεσμός μας με τον Κύριο, πόσο πρέπει να Τον αγαπούμε με όλη μας την ύπαρξη. Είναι η δίκαια ανταπόδοση προς την αγάπη που έδειξε για μας ο Θεός. Αφού όλη μας η ζωή και ότι έχουμε, αυτή η ύπαρξη μας, είναι δώρα της αγάπης του Θεού. Η παρουσία  της αγάπης του Θεού. Η παρουσία της αγάπης του Θεού είναι καθημερινή, είναι συνυφασμένη με τη ζωή μας. Εάν βλέπουμε το φως, εάν αναπνέουμε και ζούμε και χαιρόμαστε τα άπειρα πνευματικά και τα πλούσια υλικά αγαθά, το οφείλουμε στη μακροθυμία της πατρικής Του αγάπης. Ακόμη και αν κάποτε επιτρέπει, η αγάπη Του να περνούμε δύσκολες στιγμές και να αντιμετωπίζουμε σοβαρά προβλήματα, βλέπουμε το πατρικό χέρι Του που μας παιδαγωγεί μ’ αυτό τον τρόπο. Οφείλουμε λοιπόν να Τον αγαπούμε τηρώντας με θρησκευτική ευλάβεια την πρώτη και μεγάλη εντολή.

Και η δεύτερη εντολή που είναι όμοια με την πρώτη: «αγαπήσεις τον πλησίον σου ως σεαυτόν». Παύει πλέον να ισχύει η μέχρι τώρα παλαιά αντίληψη: «αγαπήσεις τον πλησίον και μισήσεις τον εχθρό σου» ή «οφθαλμόν αντί οφθαλμού και οδόντα αντί οδόντος». Μια νέα αντίληψη στις σχέσεις των ανθρώπων διδάσκεται και καθιερώνεται. Αυτή κι αν είναι επαναστατική θέση. Ο Θεός Πατήρ, αγαπά χωρίς διάκριση, όλους τους ανθρώπους, τα δημιουργήματά Του. Εμείς τα παιδιά Του, λέγει στην πρώτη εντολή, πρέπει να Τον αγαπούμε. Απλή και φυσική συνέπεια, λοιπόν είναι να αγαπά ο ένας τον άλλον, «τον πλησίον» του. «Μηδενί μηδέν οφείλετε, ει μη το αγαπάν αλλήλους» συμπληρώνει ο Απόστολος Παύλος, διερμηνεύοντας την αποκαλυφθείσα σ’ αυτόν αλήθεια. Τίποτε άλλο δε χρωστάτε στους άλλους εκτός από το να είστε αγαπημένοι μεταξύ σας. Εντολή από το Θεό η αγάπη του «πλησίον», οφειλή χρέος τη χαρακτηρίζει ο Παύλος. Αλλά η αγάπη δεν περιορίζεται στο συναισθηματικό χώρο. Είναι αγάπη πρακτική και αποτελεσματική. Είναι διαρκές και ουσιαστικό χώρο. Είναι αγάπη πρακτική και αποτελεσματική. Είναι διαρκές και ουσιαστικό ενδιαφέρον.

 Αντιμετωπίζει τα προβλήματα του άλλου. «Ως σεαυτόν» σημειώνει η εντολή. Πώς και πόσο αγαπάς τον εαυτό σου. Με τον ίδιον ακριβώς τρόπο πρέπει να αγαπάς, να ενδιαφέρεσαι για τον πλησίον σου. Να συμπάσχεις ακόμη, αν χρειαστεί. Αυτό σημαίνει ότι και ικανοποίηση θα αισθάνεσαι όταν ευτυχεί ο πλησίον σου, αλλά και κόπους και θυσίες θα υφίστασαι χωρίς να γογγύζεις, για να βοηθήσεις, να υπερασπιστείς τον πλησίον σου. «Ως σεαυτόν». Να τον αγαπήσεις όπως αγαπάς τον εαυτό σου. Τον εαυτό σου, που τον ανέχεσαι με όλα του τα ελαττώματα και δεν του χαλάς το χατίρι για ότι επιθυμεί και σου επιβάλλει. Τον εαυτό σου, που τον φροντίζεις και τον προστατεύσεις νυχθημερόν και σ’ όλη σου τη ζωή. Τον εαυτό σου, για τον οποίο φροντίζεις να προοδεύει, να μορφώνεται, να ζει άνετα και χωρίς περισπασμούς. Ο ευαγγελιστής Λουκάς αναφερόμενος στη συνάντηση του Κυρίου με το νομικό, στην περικοπή του καλού Σαμαρείτη, δίδει και την ερμηνεία του «πλησίον». Συμπεραίνουμε από την παραβολή αυτή ότι «πλησίον» δεν είναι μόνο οι οικείοι μας, οι φίλοι μας, οι ομοεθνείς μας, αλλά και  όλοι οι άλλοι, χωρίς διάκριση συγγένειας, φυλής ή χρώματος και κοινωνικής τάξης.

Και συνεχίζει την απάντηση Του ο Κύριος προς τον επιπόλαιο νομικό, για να δηλώσει το κυρίαρχο χαρακτηριστικό της διδασκαλίας Του. «Εν ταύταις ταις δυσί εντολαίς όλος ο νόμος και οι προφήται κρέμανται». Οι δυο αυτές εντολές ενωμένες μαζί είναι βάση του νόμου και των προφητειών. Αποτελούν ζεύγος αδιάσπαστο, χαρακτηρίζουν τη θρησκεία του Χριστιανισμού. Καθορίζουν τις σχέσεις Θεού και ανθρώπων και των ανθρώπων μεταξύ τους. Είναι η βάση της διδασκαλίας του ευαγγελίου της Καινής Διαθήκης. Αυτές οι δυο εντολές πρέπει να χρωματίζουν τις σχέσεις μας με τους άλλους και το Θεό, να σημαδεύουν τον πνευματικό αλλά και τον υλικό πολιτισμό μας.

Ο σημερινός κόσμος, αγαπητοί μου αδελφοί, αντιμετωπίζει πολέμους σε πολλές περιοχές της γης, φοβάται γενικότερα συγκρούσεις που είναι δυστυχώς δυνατόν να συμβούν. Βλέπουμε τους ανθρώπους να είναι χωρισμένοι σε αντιμαχόμενα στρατόπεδα. Πολιτικές, θρησκευτικές, οικονομικές, φυλετικές και άλλες διαφορές μας χωρίζουν. Δεν είμαστε διατεθειμένοι να υποχωρήσουμε, να συμβιβαστούμε, να πλησιάσουμε και να περιορίσουμε την απόσταση στις διαφορές που μας χωρίζουν. Έχουμε λησμονήσει το «αγαπήσεις τον πλησίον σου ως σεαυτόν». Και περιμένουμε να επικρατήσει η ειρήνη! Πόσον ανόητοι είμαστε! Αλλά μήπως θυμόμαστε την εντολή αυτή στις σχέσεις μας με τον πλησίον μας συνάνθρωπο; Καλό λοιπόν είναι να εξετάσουμε τον εαυτό μας, να δώσουμε την απάντηση στο ερώτημα αυτό, να διορθώσουμε τη ζωή μας και τις σχέσεις μας. Αν κατορθώσουμε να τακτοποιήσουμε τις σχέσεις μας με τον πλησίον μας, ασφαλώς θα μπορέσουμε ως εθνικά, πολιτικά, θρησκευτικά σύνολα πλέον, να αποκτήσουμε και την ειρήνη του Θεού.

 Δ.Γ.Σ –Μητρόπολη Πάφου