Γιώργος Ν. Παπαθανασόπουλος, Nα αξιοποιήσουμε τον Λόρδο Βύρωνα . Για να επιστρέψουν τα λεηλατημένα γλυπτά του Παρθενώνα

Nα αξιοποιήσουμε τον Λόρδο Βύρωνα

Για να επιστρέψουν τα λεηλατημένα γλυπτά του Παρθενώνα

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

            Η πολλαπλή κρίση που διερχόμαστε και που δεν έχει τέλος, έχει πάει πίσω την προσπάθειά μας να ενοποιηθούν τα μοναδικά γλυπτά του Παρθενώνα στη φυσική τους θέση, στο Μουσείο της Ακρόπολης των Αθηνών. Είναι λάθος να αφήνουμε να ησυχάζουν όσοι διαιωνίζουν το έγκλημα σε βάρος του παγκοσμίου πολιτισμού, που διεπράχθη πριν από 210 χρόνια από τον Έλγιν. Κάθε ημέρα πρέπει να υπάρχει και κάποια ενέργειά μας, που να υπενθυμίζει το έγκλημα και να παρενοχλεί όσους έχουν και σήμερα τη νοοτροπία του Έλγιν. Και στην συνεχή προσπάθεια μας αυτή πρέπει να αναφέρουμε τον Λόρδο Βύρωνα, που είχε καταγγείλει τον Έλγιν για τη λεηλασία του Παρθενώνα.

 Απόδειξη του ότι χρειάζεται η συνεχής και σε διεθνές επίπεδο υπόμνηση της διαρπαγής είναι ότι η έως τώρα προσπάθεια έχει καρπούς, που τους αντιλαμβάνεται όποιος επισκέπτεται τα λεηλατημένα γλυπτά του Παρθενώνα στο Βρετανικό Μουσείο.

            Στη μεγάλη αίθουσα με τα γλυπτά του Παρθενώνα διατίθεται φυλλάδιο, με το οποίο οι υπεύθυνοι του Μουσείου επιχειρούν να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα. Το κείμενο έχει προφανείς ανακρίβειες. Αναφέρεται λ.χ. ότι ο Έλγιν αφαίρεσε από τα ερείπια και, δευτερευόντως, από τις μετώπες και τα αετώματα τα γλυπτά του Παρθενώνα. Στην πραγματικότητα ο Έλγιν συμπεριφέρθηκε ως ο χειρότερος των βαρβάρων και ο ανοσιότερος των απολίτιστων ανθρώπων. Χρησιμοποίησε αξίνες και όποιο πρόσφορο εργαλείο της εποχής υπήρχε και με αυτά γκρέμισε τα μοναδικά γλυπτά από ψηλά στο έδαφος και τραυμάτισε θανάσιμα το ανυπέρβλητο μνημείο. Φυσικά ο Παρθενώνας δεν ήταν ερείπια, όπως υποστηρίζεται στο φυλλάδιο. Έτσι τον κατάντησε ο Έλγιν.

Στο ίδιο φυλλάδιο γράφεται με περισσό θράσος ότι ο Έλγιν με την αφαίρεση των γλυπτών τα προστάτευσε " από τους βανδαλισμούς, τις καιρικές συνθήκες και τη ρύπανση της ατμόσφαιρας". Ο βάνδαλος διέσωσε το μνημείο από τους βανδαλισμούς…Αν είναι δυνατό να υποστηρίζονται τέτοιες εξωφρενικές δικαιολογίες. Το μνημείο από το 440 π.Χ. έως το 1802 ( για 2200 περίπου χρόνια δηλαδή) είχε υποστεί ελάχιστες φθορές από τις καιρικές συνθήκες και βέβαια οι καταστροφές που υπέστη είναι από τους "πολιτισμένους" Μοροζίνι και Έλγιν και βέβαια τους Οθωμανούς δυνάστες. Αντί λοιπόν να ζητηθεί συγγνώμη από την Ελλάδα για τα όσα ο Έλγιν διέπραξε σε βάρος της και να της δοθεί σχετική αποζημίωση οι υπεύθυνοι του Βρετανικού Μουσείου τον υποστηρίζουν και τον τιμούν! Η ρύπανση στην Αθήνα ήταν μια πρόσφατη δικαιολογία που λεγόταν για να μην επιστραφούν τα γλυπτά, που πάντως από την ώρα που είναι σε λειτουργία το Μουσείο της Ακρόπολης δεν ισχύει. Οι συνθήκες σ' αυτό είναι πολύ καλύτερες από αυτές του Βρετανικού Μουσείου.

                                    Ο Λόρδος Βύρωνας

                 Ο Λόρδος Βύρωνας επισκέφθηκε την Αθήνα για πρώτη φορά και για δυο έως τρεις μήνες, το 1809, λίγα χρόνια δηλαδή μετά το ανοσιούργημα του Έλγιν. Βλέποντας την καταστροφή που ο Παρθενώνας είχε υποστεί αγανάκτησε και τη δικαιολογημένη του οργή την αποτύπωσε στο κλασσικό ποίημα του  Childe Hharold' s Pilgrimage (Άσμα 2, παρ. 1):

" Κανένας δεν μπορεί να μείνει άπονος βλέποντας τα ερείπια που άλλοτε ήταν η πρωτεύουσα μεγάλου κράτους…Αλίμονο!…Ο Σύλλας τιμώρησε μονάχα την Αθήνα, ο Φίλιππος την υπέταξε και ο Ξέρξης την έκαψε, αλλά έμενε σ' ένα πουλημένο αρχαιολόγο και μερικούς βρωμερούς πράκτορές του να τραυματίσουν τα μνημεία της, ως οι πλέον κοινοί εγκληματίες. Ποιος από όλους τους ιερόσυλους ….στάθηκε ο πιο βάρβαρος και απαίσιος συλητής;

Κοκκίνισε ω Καληδονία (Σκωτία) γιατί είναι γιός σου ( Σημ. Ο Έλγιν ήταν Σκώτος). Χαίρομαι ω Αγγλία, γιατί δεν γεννήθηκε στη γη σου…Πώς ημπόρεσαν τα χέρια του να συλήσουν την κατοικία πονεμένων θεών και να απαγάγουν τους βωμούς τους; Ούτε τα κύματα δεν υπέφεραν μια τέτοια ασέβεια και αρνήθηκαν να γίνουν συνένοχοι σ' αυτή την ιεροσυλία". (Σημ. Ένα από τα καράβια που μετέφεραν τα γλυπτά βυθίστηκε σε θαλασσοταραχή).  

            Φέτος είναι τα 190 χρόνια από το τελευταίο ταξίδι του Λόρδου Βύρωνα στην Ελλάδα. Ήρθε τον Αύγουστο του 1823 στην Κεφαλονιά και από εκεί πέρασε στο Μεσολόγγι, στις αρχές του 1824. Το 2014 είναι τα 190 χρόνια από τη θυσία του. Πεθαίνοντας στο Μεσολόγγι, στις 18 Απριλίου του 1814, γράφτηκε στην βιογραφία του από τον Τόμας Μουρ, ότι είπε ο Βύρωνας:

" Ελλάδα, σου διέθεσα τον χρόνο μου, τη σκέψη μου, την υγεία μου - και τώρα σου δίνω τη ζωή μου! - Τι περισσότερο μπορούσα να σου δώσω;" (Σημ. Αλήθεια, πόσοι Έλληνες που μας κυβερνούν μπορούν  να πουν αυτά που είπε ο Βύρωνας;…). ( Letters and Journals of Lord Byron: With notices of his life by Thomas Moore, John Murray, Albemarie Street, London, 1860, p. 638)

            Ο Βύρωνας είναι ο μεγάλος σύμμαχός μας στην επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα. Κι άλλοι ευγενείς Ευρωπαίοι κατήγγειλαν τον Έλγιν για το έγκλημά του, όπως οι Σατομπριάν, Ντόντγουελ, Κλαρκ,  Χιούζ και  Γουίλιαμ. Όμως ο Βύρωνας πέραν του ότι θεωρείται από τους σημαντικότερους ρομαντικούς συγγραφείς έκαμε πράξη την αγάπη του για την Ελλάδα και θυσιάστηκε γι' αυτήν. Αυτός λοιπόν είναι ο σημαντικότερος κατήγορος των συνεχιστών του Έλγιν, που είναι και Άγγλοι, (…)  και αυτόν πρέπει να προβάλουμε τα δύο χρόνια που έχουμε μπροστά μας.-