Τα Άγια Θεοφάνεια - «Επεφάνη γαρ η χάρις του Θεού η σωτήριος πάσιν ανθρώποις»

Απόστολος: Τιτ. β΄ 11-14, γ΄ 4-7

Ευαγγέλιο: Ματθ. γ΄ 13-17

«Επεφάνη γαρ η χάρις του Θεού η σωτήριος πάσιν ανθρώποις»

(Τιτ. β΄ 11)

 Πολλαπλά σημαντική η σημερινή ημέρα, αγαπητοί μου αδελφοί. Ημέρα Θεοφανείων. Ημέρα κατά την οποία ο Θεός όχι μόνο αυτοαποκαλύπτεται ως τριαδικός, αλλά ταυτόχρονα αποκαλύπτει – παρουσιάζει τον Υιό ως Μεσσία και λυτρωτή κατά την Βάπτιση. Μια αποκάλυψη που επιβεβαιώνεται από τα λόγια του Ιησού ότι: «ούτω γαρ πρέπον εστίν πληρώσαι πάσαν δικαιοσύνην», αλλά και του Θεού Πατέρα ότι: «ούτος εστίν ο υιός μου ο αγαπητός εν ω ευδόκησα», Ενώ το Άγιο Πνεύμα «εβεβαίου του λόγου το ασφαλές». Όμως, πέρα από την αποκάλυψη του Τριαδικού Θεού, σήμερα έχουμε με το αγιασμό των υδάτων, τον αγιασμό ολόκληρης της δημιουργίας και ιδιαίτερα του ανθρώπου. Σήμερα ξανανοίγουν οι ουρανοί που είχαν κλείσει λόγω της πτώσεως του Αδάμ γιατί «επεφάνη γαρ η χάρις του Θεού η σωτήριος πάσιν ανθρώποις». Κατά το σημερινό «Απόστολο» «ο Θεός φανέρωσε τη χάρη του για να σώσει όλους τους ανθρώπους».

Σήμερα, λοιπόν, με την Βάπτιση του Κυρίου εις τον Ιορδάνη ποταμό «η της Τριάδος εφανερώθη προσκύνησις», αλλά και «επεφάνη η Χάρις του Θεού». Για τούτο και δικαιολογημένα ονομάζεται η σημερινή ημέρα ως η ημέρα των «Θεοφανείων» και των «Επιφανείων». Η σημερινή διπλή γιορτή δεν έχει σαν σκοπό να μεταφερθούμε νοερά στον Ιορδάνη και να γίνουμε  θεατές της Βαπτίσεως του Ιησού, αλλά κυρίως για  να γίνουμε μέτοχοι κι εμείς της σωτηρίου χάριτος, που ο Θεός φανέρωσε κατά την ημέρα εκείνη.

Υποκλινόμαστε στην άπειρη συγκατάβαση του Θεού. Ο Θεός, που είναι πανταχού παρών, φανερώνεται τοπικά στον άνθρωπο για να τον βοηθήσει να ξεφύγει από τη πτώση και τη φθορά και να επιστρέψει στο χώρο της χάριτος του Θεού.

Σινά και Ιορδάνης οι μεγάλοι σταθμοί αποκαλύψεως του Θεού. Στο μεν Σινά έγινε η αποκάλυψη του Ενός και Μόνου Αληθινού Θεού, στον δε Ιορδάνη έγινε η αποκάλυψη της Αγίας Τριάδας. Ο Υιός βαπτίζεται, ο Πατέρας μιλά και το Άγιο Πνεύμα «ωσεί περιστερά» μεταφέρει το ελπιδοφόρο μήνυμα του τερματισμού του κατακλυσμού της αμαρτίας. Σινά, Βηθλεέμ και Ιορδάνης. Αθέατος – αόρατος και απλησίαστος ο Θεός στο Σινά. Αντίθετα στη Βηθλεέμ και τον Ιορδάνη ο Θεός στο πρόσωπο του Ιησού, εταπείνωσε τον εαυτό του, πήρε μορφή δούλου και έγινε άνθρωπος» (Φιλπ. β΄ 7-8).

Μάλιστα σήμερα τον βλέπουμε να έρχεται στον Ιορδάνη ποταμό και να ζητά από τον Ιωάννη να τον βαπτίσει γιατί «πρέπον εστίν ημίν πληρώσαι πάσαν δικαιοσύνην». Μπροστά στο «πρέπον» υποχωρούν τα ανθρώπινα θελήματα. Μπροστά στο «πρέπον», αν υποτάσσεται ο Ιησούς ως Θεός, τότε δεν υπάρχουν περιθώρια επιλογής για τον Ιωάννη, πολύ δε περισσότερο για μας.

Η σημερινή ημέρα είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτική γιατί ο Ιησούς αποκαλύπτεται ως αναμάρτητος και Μεσσίας. Ο Ιωάννης το επιβεβαιώνει αφού «ο Ιησούς ανέβη ευθύς από του ύδατος», ακούοντας συγχρόνως τη φωνή του Θεού Πατέρα και βλέποντας το Άγιο Πνεύμα «ωσεί περιστερά». Το τελευταίο μάλιστα υπήρξε καταλυτικό. Μαρτυρούσε δημόσια ο Ιωάννης. «Είδα το Πνεύμα να κατεβαίνει σαν περιστέρι από τον ουρανό και να μένει πάνω του. Εγώ δεν τον ήξερα ποιος ήταν, εκείνος όμως που με έστειλε να βαφτίσω με νερό, εκείνος μου είπε: «εκείνος που πάνω του θα δεις να κατεβαίνει και να μένει το Πνεύμα, αυτός είναι που θα βαφτίζει με Άγιο Πνεύμα». Κι αυτό εγώ το είδα και διακήρυξα δημόσια πως είναι ο Υιός του Θεού» (Ιωάν. α΄ 32-34).

Αποκαλυπτική  η μαρτυρία του Ιωάννη και για τα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδος και κατ’ επέκταση για τον αγιασμό τα υλικής δημιουργίας. Παράλληλα είναι μια υπενθύμιση σε όλους για την αναγκαιότητα και του δικού μας αγιασμού. Ενός αγιασμού τον οποίο ο Απόστολος Παύλος θεωρεί ως θέλημα του Θεού. «Τούτο γαρ εστί θέλημα του Θεού, ο αγιασμός ημών» (Α΄ Θεσ. δ΄ 3) Ενός αγιασμού που θα μας καταστήσει  κοινωνούς της σωτηριώδους χάριτος του Θεού και όχι απλά κοινωνούς της αγιασμένης μεν, αλλά άψυχης φύσης του νερού. Και αυτός ο αγιασμός θα επιτευχθεί με τον πραγματικό αγιασμό σώματος και ψυχής.

Σκοπός της προσφερόμενης σήμερα χάριτος του Θεού, κατά το σημερινό «Απόστολο» είναι όπως «Αυτή μας καθοδηγεί να αρνηθούμε την ασέβεια και τις αμαρτωλές επιθυμίες και να ζήσουμε με σωφροσύνη, με δικαιοσύνη και με ευσέβεια στον παρόντα αιώνα, περιμένοντας τη μακαριότητα που ελπίζουμε, δηλαδή την εμφάνιση της δόξας του μεγάλου Θεού και σωτήρα μας Ιησού Χριστού». Δύσκολο το έργο του αγιασμού μας αλλά  όχι ακατόρθωτο. Ένα έργο που θα πρέπει να στραφεί σε δυο κατευθύνσεις και να εκδηλωθεί τόσο αρνητικά όσο και θετικά. Αρνητικά μεν με το να αρνηθούμε την ασέβεια και τις αμαρτωλές επιθυμίες, θετικά δε με το να ζούμε «σωφρόνως και δικαίως και ευσεβώς». Κατά συνέπεια ο αγιασμός δεν εκφράζεται αλλά ούτε και επιτυγχάνεται όταν παραμένει στο στάδιο της επιθυμίας. Θα πρέπει να υλοποιηθεί και να γίνει τρόπος ζωής κατά το σημερινό «Απόστολο». Μιας ζωής που θα καθορίζει και θα υλοποιεί υποχρεώσεις απέναντι στον εαυτό μας (σωφρόνως), το συνάνθρωπο (δικαίως) και το Θεό (ευσεβώς).

«Σωφρόνως» σημαίνει, ειλικρινής έκφραση λόγων, πράξεων και συναισθημάτων. Σημαίνει ακόμα αυτοκυριαρχία, σύνεση και εγκράτεια. Μέσα από αυτές τις αρετές δεν εκπληρώνουμε απλά αυτοσεβασμό και σεβασμό στο νόμο του Θεού, αλλά προχωρούμε στο επόμενο βήμα το «δικαίως» που θα καθορίζει την όλη στάση και συμπεριφορά μας έναντι των άλλων ανθρώπων. Έχοντας σαν βάση τον «Χρυσούν κανόνα» που συστήνει «Όπως θέλετε να σας συμπεριφέρονται οι άνθρωποι, έτσι ακριβώς να τους συμπεριφέρεστε κι εσείς» (Λουκ. στ΄31). Δηλαδή με αγάπη, με καλοσύνη, με αλληλεγγύη, ιδιαίτερα στην εποχή μας που τις έχει και τις έχουμε ανάγκη.

Υλοποίηση των πιο πάνω θα μας σταθεροποιήσει στο «ευσεβώς». Δηλαδή ακράδαντη πίστη και ειλικρινής και συνεπής χριστιανική ζωή. Μια ζωή που θα εκφράζει αγάπη και απόλυτη αφοσίωση – υποταγή στο θέλημα του Θεού. Μια ζωή που θα βιώνει το σήμερα, αλλά πάντα σε σχέση με την προσδοκώμενη ελπίδα για συμμετοχή στη δόξα του μεγάλου Θεού και σωτήρα, του Ιησού Χριστού.

Αδελφοί μου, η σημερινή γιορτή των Θεοφανείων, ας μην είναι απλά μια επιπλέον γιορτή. Ας είναι μια επιπρόσθετη ευκαιρία για να συνειδητοποιήσουμε την πλούσια χάρη που δεχθήκαμε με την παρουσία και τη Βάπτιση του Ιησού. Ακούσαμε σήμερα τον Απόστολο Παύλο να τονίζει ότι «Επεφάνη η χάρις του Θεού η σωτήριος πάσιν αθρώποις». Εμείς είμαστε κοινωνοί και μέτοχοι αυτής της χάριτος  του Θεού; Αν ναι τότε ας το επιβεβαιώσουμε με το να αρνηθούμε την ασέβεια και τις αμαρτωλές επιθυμίες ζώντας την καθημερινή ζωή μας «σωφρόνως και δικαίως και ευσεβώς».Αμήν.

 Θεόδωρος Αντωνιάδης –Μητρόπολη Πάφου