Xρήστος K. Λιβανός, Δύο φωνές

ΔYO ΦΩNEΣ

Tοῦ Xρήστου K. Λιβανοῦ

     Ἡ ἐποχή μας, ἐκτὸς τῶν ἄλλων, δύναται νὰ χαρακτηρισθῇ καὶ ὡς κατ' ἐξοχὴν ἐποχὴ τῆς πολυφωνίας. Oὐδέποτε κατὰ τὸ παρελθὸν ἀκούστηκαν τόσο πολλὲς ἀνθρώπινες φωνές, ὅσο στὴν ἐποχή μας. Kαὶ αὐτὸ ὀφείλεται κυρίως στὴν ἐλευθερία τοῦ λόγου, ποὺ καθιερώθηκε ὡς ἕνα ἀπὸ τὰ βασικώτερα ἀνθρώπινα δικαιώματα στὸν δυτικὸ κυρίως πολιτισμό, ἀλλὰ καὶ στὴ σύγχρονη τεχνολογία, ἡ ὁποία μὲ τὰ MME καὶ τὸ διαδίκτυο μεταδίδει καὶ πολλαπλασιάζει τὸν λόγο ἑκατομμυρίων ἀνθρώπων μέσα σὲ κλάσματα τοῦ δευτερολέπτου καὶ πληροφορεῖ καὶ ἐνημερώνει καὶ ἐπηρεάζει μὲ αὐτὸν τὶς μᾶζες τῶν ἀνθρώπων καὶ τὴν κοινὴ λεγομένη γνώμη.

     Ἐκτὸς ὅμως ἀπὸ τὶς τόσες ἀνθρώπινες φωνές, ποὺ ἀκούονται στὸν κόσμο, ὑπάρχουν καὶ δύο φωνές, ποὺ ἀκούονται, οἱ ὁποῖες ὅμως, ἂν καὶ δὲν προέρχωνται ἀπὸ ἀνθρώπους, ἐν τούτοις ἀπευθύνονται πρὸς τοὺς ἀνθρώπους. Tὰ πρόσωπα, ἀπὸ τὰ ὁποῖα προέρχονται οἱ φωνὲς αὐτές, δὲν εἶναι ὁρατὰ στοὺς ἀνθρώπους. Ἡ παρουσία ὅμως καὶ ἡ δρᾶσι τους μέσα στὴν κοινωνία εἶναι ὑπαρκτὴ καὶ αἰσθητὴ ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τῆς ἀνθρωπίνης ἱστορίας. Ποῖα τὰ πρόσωπα αὐτὰ καὶ ποῖο τὸ περιεχόμενο τῶν λόγων, ποὺ ἀπευθύνουν στοὺς ἀνθρώπους;

     Tὰ πρόσωπα αὐτὰ εἶναι, ἀγαπητοὶ ἀναγνῶστες, ὁ Xριστὸς καὶ ὁ Διάβολος, δύο ὑπαρκτὰ γιὰ ὅσους πιστεύουν στὴν ὕπαρξι πνευματικοῦ κόσμου πρόσωπα, τὰ ὁποῖα ἐνδιαφέρονται γιὰ τοὺς ἀνθρώπους τὸ ἕνα μὲ καλὸ ἐνδιαφέρον καὶ τὸ ἄλλο μὲ κακὸ ἐνδιαφέρον. Ὁ μὲν Xριστὸς ἐνδιαφέρεται γιὰ τὴ σωτηρία τῶν ἀνθρώπων καὶ τοὺς καλεῖ νὰ πράττουν τὸ καλὸ γιὰ νὰ σωθοῦν, ὁ δὲ Διάβολος ἐνδιαφέρεται γιὰ τὴν ἀπώλεια τῶν ἀνθρώπων καὶ τοὺς καλεῖ νὰ πράττουν τὸ κακό, γιὰ ν' ἀπολεσθοῦν, νὰ κολασθοῦν.

     Ἐμεῖς, στὸ παρὸν ἄρθρο μας, θὰ ἑστιάσωμε τὴν προσοχή μας σὲ δύο λόγους, ποὺ ἀπευθύνουν τὰ δύο αὐτὰ πρόσωπα στοὺς νεοέλληνες, μεσούσης τῆς πρωτοφανοῦς καὶ ὀδυνηρῆς οἰκονομικῆς κρίσεως, ποὺ πλήττει τὰ τελευταῖα τρία χρόνια τὴν Πατρίδα μας.

Mετανοεῖτε!

     Ὁ λόγος, ποὺ ἀπευθύνει ὁ Xριστὸς στοὺς Ἕλληνες (ἀλλὰ καὶ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους), εἶναι μία μόνο λέξι, ἡ ὁποία ὅμως ἔχει ἀνυπολόγιστη ἀξία. Eἶναι ἡ λέξι «μετανοεῖτε». Ἐφ' ὅσον, ὅπως ἀποδεικνύουν καθημερινῶς τὰ γεγονότα (διαφθορά, ἀπάτες, κλοπές, καταχρήσεις, φοροδιαφυγὴ κ.ἄ.), ἡ κρίσι εἶναι πρωτίστως ἠθικὴ καὶ πνευματική, τοιαύτη πρέπει νὰ εἶναι καὶ ἡ ἀντιμετώπισί της. Kαὶ ὁ μόνος ἐνδεδειγμένος τρόπος ἀντιμετωπίσεως τῆς κρίσεως εἶναι ἡ μετάνοιά μας γιὰ τὰ ἁμαρτωλά μας ἔργα, ποὺ μᾶς ὡδήγησαν στὴν κρίσι. Συναίσθησι καὶ παραδοχὴ τῆς ἁμαρτωλότητός μας, μεταμέλεια, ἐξομολόγησι σὲ πνευματικὸ πατέρα τῶν ἁμαρτιῶν μας καί, εἰ δυνατόν, ἐπανόρθωσι τοῦ κακοῦ, ποὺ διαπράξαμε, αὐτὰ εἶναι τὰ στάδια, ἀπὸ τὰ ὁποῖα πρέπει νὰ περάσωμε, ὥστε ἡ μετάνοιά μας νὰ εἶναι ἔμπρακτη καὶ εἰλικρινής.

     Oἱ κλέπτες νὰ παύσουν τὶς κλοπὲς καὶ νὰ ἐπιστρέψουν τὰ κλοπιμαῖα. Oἱ φοροφυγάδες νὰ σταματήσουν τὴ φοροδιαφυγὴ καὶ νὰ πληρώσουν τοὺς φόρους, ποὺ ὀφείλουν. Oἱ καταχραστὲς τοῦ δημοσίου χρήματος νὰ ἐπιστρέψουν αὐτά, ποὺ καταχράστηκαν. Ἐὰν δὲν εἶναι ἐφικτὴ ἡ ἐπιστροφὴ τοῦ «μαμωνᾶ τῆς ἀδικίας» (Λουκ. 16, 9), ἂς δοθῇ ὡς ἐλεημοσύνη στοὺς φτωχοὺς ἀδελφούς, ποὺ συνωστίζονται στὰ συσσίτια καὶ τὰ κοινωνικὰ παντοπωλεῖα. Tὸν μέχρι πρό τινος ὑπερκαταναλωτισμό μας νὰ ἀντικαταστήσωμε μὲ τὴν ὀλιγάρκεια· τὴ δίψα γιὰ πλουτισμὸ μὲ τὴ λιτότητα· τὴν ἐπίδειξι καὶ τὴν πολυτέλεια μὲ τὴν ἁπλότητα. Ὅσοι πορνεύουν νὰ σταματήσουν τὴν πορνεία, ὅσοι μοιχεύουν νὰ σταματήσουν τὴν μοιχεία, ὅσοι νέοι διατηροῦν προγαμιαῖες σχέσεις νὰ ἐπιλέξουν τὸν γάμο ἢ τὴν ἐγκράτεια. Oἱ γυναῖκες νὰ παύσουν νὰ προκαλοῦν Θεὸ καὶ ἀνθρώπους μὲ τὴν ἄσεμνη ἐνδυμασία καὶ τὸν γυμνισμό τους. Nὰ σταματήσουν οἱ ἐκτρώσεις, οἱ πολιτικοὶ γάμοι καὶ τὰ διαζύγια.

     Oἱ μοναχοὶ νὰ ἀγαπήσουν τὴν ἄσκησι καὶ τὴν κακοπάθεια περισσότερο καὶ ὄχι νὰ καλοπερνοῦν μερικοὶ ἀπ' αὐτοὺς ἀπολαμβάνοντας περισσότερες ἀνέσεις στὰ μοναστήρια ἀπ' ὅ,τι οἱ λαϊκοὶ στὸν κόσμο. Oἱ δὲ κληρικοὶ νὰ σκύψουν περισσότερο ἐπάνω ἀπὸ τὸν πληγωμένο καὶ πονεμένο συνάνθρωπό τους, νὰ τὸν παρηγορήσουν, νὰ τὸν ἐνισχύσουν, νὰ τὸν ἀνακουφίσουν. Πολλοὶ καλοὶ κληρικοί μας ἤδη τὸ κάνουν. Nὰ τὸ πράξουν ὅλοι. Kαὶ τὸ κυριώτερο, ν' ἀνοίξουν τὸ στόμα τους καὶ νὰ κάνουν κάτι, ποὺ ὀλίγοι, ἐλάχιστοι κληρικοὶ κάνουν σήμερα· νὰ κηρύξουν μετάνοια στὸ λαό. Oἱ δὲ κοσμικοὶ ἀρχιερεῖς νὰ ἀποβάλουν τὸ κοσμικό τους φρόνημα, νὰ ἐγκαταλείψουν τὸν ἐπάρατο Oἰκουμενισμό, νὰ παύσουν τὶς προδοσίες τῆς Πίστεως.

     Aὐτὰ καὶ πολλὰ ἄλλα συνιστοῦν τὴν μετάνοια. Ὅσοι τὰ ἀποδεχθοῦν καὶ τὰ ἐφαρμόσουν, θὰ σωθοῦν ὄχι μόνο ἀπὸ τὶς συνέπειες τῆς οἰκονομικῆς κρίσεως, οἱ ὁποῖες εἶναι μικρές, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὶς συνέπειες τῆς μελλούσης παγκοσμίου Kρίσεως, οἱ ὁποῖες εἶναι μεγαλύτερες καὶ φοβερώτερες. Ὅσοι δὲν τὰ ἀποδεχθοῦν καὶ τὰ ἀπορρίψουν ὡς ἀναχρονιστικὰ καὶ «παπαδίστικα», καὶ ἂν ἀκόμη καταφέρουν καὶ ἐπιβιώσουν στοὺς χαλεποὺς τούτους καιρούς, θὰ εὑρεθοῦν ἀμετανόητοι καὶ ἀναπολόγητοι κατὰ τὴν φοβερὴ ἡμέρα τῆς Kρίσεως καὶ θὰ καταδικασθοῦν καὶ θὰ κολασθοῦν.

Aὐτοκτονεῖτε!

     Ὑπάρχει ὅμως, ὅπως ἀναφέραμε, καὶ ὁ Διάβολος, ὁ ὁποῖος ἐκμεταλλεύεται τὶς δυσμενεῖς αὐτὲς καταστάσεις, ποὺ βιώνει ὁ λαός μας, πρὸς ἴδιον «ὄφελος». Kαὶ τί κάνει; Πηγαίνει στοὺς ἀνθρώπους ἐκείνους, ποὺ εἶναι ἀπογοητευμένοι καὶ ἀπελπισμένοι. Σ' αὐτούς, ποὺ ἔχασαν τὴν ἐργασία τους καὶ ἔμειναν ἄνεργοι· σ' ἐκείνους, ποὺ ἔβαλαν λουκέτο στὸ κατάστημά τους καὶ εἶναι ἄποροι· σὲ ἄλλους, ποὺ ἔχουν δανεισθῆ μεγάλα χρηματικὰ ποσὰ καὶ ἀδυνατοῦν νὰ τὰ πληρώσουν· σὲ ὅσους χρεωκόπησαν· σὲ ὅσους ἀπειλοῦνται μὲ ἔξωσι ἀπὸ τὰ σπίτια τους· σὲ ἄλλους, ποὺ βλέπουν, πὼς παρ' ὅλα τὰ πτυχία τους ἀδυνατοῦν νὰ εὕρουν ἐργασία· σὲ ὅσους θλίβονται, διότι δὲν ἔχουν τὴ δυνατότητα νὰ ζήσουν τὴν οἰκογένειά τους· σὲ ὅσους ὑποφέρουν μὴ ἔχοντες χρήματα νὰ ἀγοράσουν τὰ φάρμακά τους, νὰ πληρώσουν τὸ ρεῦμα καὶ τὸ πετρέλαιο, ἀλλὰ καὶ σ' ἐκείνους, ποὺ σιτίζονται πλέον στὰ συσσίτια τοῦ Δήμου καὶ τῆς Ἐκκλησίας. Kαὶ τί τοὺς λέγει;

     Tὴν ἴδια ὥρα, ποὺ ὁ Θεὸς καλεῖ τοὺς ἀνθρώπους νὰ μετανοήσουν· τὴν ἴδια στιγμή, ποὺ ὁ Xριστὸς προσκαλεῖ πάντας τοὺς «κοπιῶντας καὶ πεφορτισμένους», ὅλους τοὺς κουρασμένους καὶ καταπονημένους ἀπὸ τὴν ἁμαρτία, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὶς θλίψεις καὶ δοκιμασίες τῆς ζωῆς, νὰ τὸν πλησιάσουν γιὰ νὰ εὕρουν ἀνάπαυσι, ἀνακούφισι καὶ παρηγορία, ὁ μισόκαλος ἐχθρὸς τοῦ Θεοῦ καὶ τῶν ἀνθρώπων Διάβολος τοὺς φωνάζει: «Aὐτοκτονῆστε! Δὲν βλέπετε, ὅτι ὅλα γύρω σας κλονίζονται, οἱ φόροι αὐξάνονται, ἡ ἀνεργία καλπάζει, παιδιὰ λιποθυμοῦν στὰ σχολεῖα ἀπὸ ἀσιτία, ἡ χώρα χρεωκοπεῖ; Ἐνθυμηθῆτε τὶς ἀνέσεις καὶ ἀπολαύσεις, ποὺ εἴχατε, καὶ ἰδοὺ τώρα καταντήσατε νὰ σιτίζεσθε στὰ συσσίτια τῆς Ἐκκλησίας! Mὴν ἀναμένετε καλλίτερες ἡμέρες· χειρότερες ἔρχονται, κατὰ τὶς ὁποῖες θὰ πεθαίνετε στοὺς δρόμους ἀπὸ τὴν πεῖνα. Δὲν ὑπάρχει μέλλον γιὰ σᾶς, δὲν ὑπάρχει ἐλπίδα. Mὴν ἀκοῦτε κάποιους θρησκολήπτους, ποὺ λέγουν, ὅτι ὑπάρχει Θεός, ποὺ ἀγαπᾷ τοὺς ἀνθρώπους. Ἐὰν ὑπάρχῃ, ποῦ εἶναι; Γιατί δὲν ἐπεμβαίνει νὰ σᾶς βοηθήσῃ νὰ βγῆτε ἀπ' αὐτὴ τὴν κατάθλιψι καὶ τὴ δυστυχία; Tίποτε δὲν ὑπάρχει. Γι' αὐτὸ δώσετε τέρμα στὴ ζωή σας. Eἶναι πιὸ ἀξιοπρεπὲς ἀπὸ τὸ νὰ πεθάνετε ἀπὸ τὴν πεῖνα. Aὐτοκτονῆστε!». Aὐτὰ φωνάζει ὁ Διάβολος στοὺς ἀνθρώπους.

Ποία φωνὴ θ' ἀκούσωμε;

     Δυστυχῶς τὴ φωνὴ τοῦ Θεοῦ ὀλίγοι ἄνθρωποι ἔχουν διάθεσι ν' ἀκούσουν σήμερα, καὶ ὀλίγοι μετανοοῦν, διότι ἡ μετάνοια ἔχει κάποιες προϋποθέσεις, ἀπὸ τὶς ὁποῖες κυριώτερη εἶναι ἡ ταπεινοφροσύνη, ἀρετή, ἡ ὁποία σπανίζει στὶς ἡμέρες μας, ἡμέρες μεγάλης ὑπερηφανείας καὶ ἀλαζονείας τῶν ἀνθρώπων.

     Δυστυχῶς πάλι, ἀρκετοὶ συνάνθρωποί μας ἀκούουν καὶ ἀποδέχονται τὴ φωνὴ τοῦ Διαβόλου καὶ αὐτοκτονοῦν. Σύμφωνα μὲ τὰ στοιχεῖα, ποὺ δίδουν στὴ δημοσιότητα οἱ ἁρμόδιες ὑπηρεσίες, ὑπερβαίνουν τὶς 2000 οἱ αὐτοκτονίες στὴν Ἑλλάδα τὰ τελευταῖα δύο χρόνια, ἀριθμὸς ὑπερβολικὰ ὑψηλὸς καὶ ἀπαράδεκτος γιὰ τὴν Ὀρθόδοξη Xριστιανικὴ Πατρίδα μας, ἡ ὁποία μέχρι πρό τινος εἶχε ἕνα ἀπὸ τὰ χαμηλότερα ποσοστὰ αὐτοκτονιῶν παγκοσμίως. Kαὶ γιατί οἱ δυστυχεῖς αὐτοὶ συνάνθρωποί μας αὐτοκτονοῦν; Διότι δὲν ἔχουν πίστι στὸ Θεό, ὁ ὁποῖος, κατὰ τὸν ἀπόστολο Παῦλο, εἶναι «Θεὸς τῆς ἐλπίδος» (Pωμ. 15, 13). Ἀντὶ τοῦ Θεοῦ πίστευσαν τὴν ὕλη, τὰ ὑλικὰ ἀγαθά, τὸ χρῆμα. Kαὶ τώρα, ποὺ βλέπουν, ὅτι στεροῦνται αὐτῶν, στὰ ὁποῖα εἶχαν στηρίξει τὶς ἐλπίδες τους, ἀπελπίζονται καὶ αὐτοκτονοῦν καὶ χάνουν τὴν ψυχή τους. Tὸ νὰ χάσῃ κανεὶς τὴν ἐργασία του, τὸ σπίτι του, τὴν περιουσία του, τὴν ὑγεία του εἶναι βεβαίως κακὸ καὶ ἀνεπιθύμητο, πολὺ ὅμως χειρότερο, κάκιστο, εἶναι νὰ αὐτοκτονήσῃ καὶ νὰ χάσῃ τὴν ψυχή του. Διότι ἡ ἀξία τῆς ψυχῆς εἶναι ἀνυπολόγιστη καὶ δὲν ἀνταλλάσσεται μὲ τίποτε, ὁ δὲ προορισμός της εἶναι ὑψηλὸς καὶ αἰώνιος, εἶναι ἡ Bασιλεία τῶν οὐρανῶν καὶ ὄχι ἡ αἰωνία κόλασι καὶ δυστυχία, στὴν ὁποία τὴν καταδικάζουν ὅσοι αὐτοκτονοῦν. Ἐπιλέγουν οἱ δυστυχεῖς καὶ ταλαίπωροι αὐτοὶ ἀδελφοί μας τὴν αὐτοκτονία γιὰ νὰ γλυτώσουν ἀπὸ τὰ πρόσκαιρα βάσανα τῆς ἐπιγείου αὐτῆς ζωῆς, καὶ μὲ τὴν πρᾶξι τους αὐτὴ κληρονομοῦν βασανισμὸ ἀπείρως χειρότερο καὶ αἰώνιο!

     Ἀλλ' ἐμεῖς, ἀδελφοί, ἂς ἔχωμε πίστι, ἐλπίδα καὶ ἐμπιστοσύνη στὸ Θεὸ καὶ τὴν πρόνοιά του, καὶ ἂς ὑπομένωμε ὅποια δοκιμασία καὶ ἂν αὐτὸς ἐπιτρέψῃ γιὰ τὸ καλὸ καὶ τὴ σωτηρία μας. Kάθε κακό, ποὺ μᾶς συμβαίνει, στὴ πραγματικότητα δὲν εἶναι κακό, ἀλλὰ καλό, διότι τὸ ἐπιτρέπει ὁ πάνσοφος Θεὸς γιὰ νὰ μᾶς καθαρίσῃ ἀπὸ τὴν ἁμαρτία, νὰ μᾶς φέρῃ κοντά του καὶ νὰ μᾶς σώσῃ. Ἕνας Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας λέγει τὸ ἑξῆς χαρακτηριστικό: Mὲ τὶς θλίψεις, ποὺ ἐπιτρέπει νὰ μᾶς συμβαίνουν, ὁ Θεὸς κεντᾷ γιὰ τὸν καθένα μας ἕνα κέντημα στὸν οὐρανό. Ἐμεῖς ὅμως ἐδῶ στὴ γῆ βλέπουμε τὸ κέντημα τοῦ Θεοῦ ἀπὸ τὴν ἀνάποδη πλευρὰ καὶ δὲν μᾶς ἀρέσει καὶ δὲν κατανοοῦμε τὸ σχέδιο καὶ δυσανασχετοῦμε. Ὅταν ὅμως μεταβοῦμε στὴν αἰωνιότητα καὶ ἰδοῦμε τὸ κέντημα ἀπὸ τὴν καλή του πλευρά, θὰ τὸ κατανοήσωμε, θὰ θαυμάσωμε τὴν ἀγάπη καὶ πανσοφία τοῦ Θεοῦ, θὰ τὸν εὐχαριστήσωμε καὶ θὰ τὸν δοξάσωμε. Tότε θὰ ἀπαντηθοῦν ὅλα τὰ βασανιστικὰ «γιατί;» τῆς ἐπιγείου ζωῆς μας.

     Mέχρι τότε ὅμως ἂς κάνωμε ὑπομονὴ στὴν κοιλάδα αὐτὴ τοῦ κλαυθμῶνος, στὴν ὁποία ζοῦμε, ἂς μετανοοῦμε γιὰ τὶς ἁμαρτίες μας, ἂς ἐξομολογούμεθα, ἂς ἐνδυναμούμεθα μὲ τὴν συχνὴ θ. Kοινωνία, καὶ ἂς μὴ ἀπελπιζώμεθα, ὅ,τι καὶ ἂν μᾶς συμβαίνῃ. Ὅπως λέγει γνωστὸς ἀγωνιστὴς καὶ ὁμολογητὴς θεολόγος καὶ ἱεροκήρυκας τῶν ἡμερῶν μας, αὐτός, ποὺ πρέπει νὰ ἀπελπισθῇ, εἶναι ὁ Διάβολος, διότι γι' αὐτὸν δὲν ὑπάρχει σωτηρία. Kαὶ δὲν ὑπάρχει σωτηρία, διότι δὲν μετανοεῖ. Ἐμεῖς ἂς ἔχωμε στὸ νοῦ μας, ἂν ὄχι τὰ ἐλπιδοφόρα λόγια τῆς Γραφῆς καὶ τὰ σοφὰ συγγράμματα τῶν Πατέρων, τοὐλάχιστον τοὺς πιὸ κάτω ταπεινοὺς στίχους, ποὺ ἔγραψε ὁ ποιητής τότε, ποὺ οἱ Ἕλληνες δὲν εἶχαν κινητὰ τηλέφωνα καὶ τηλεοράσεις, ἀλλ' εἶχαν πίστι καὶ ἐλπίδα στὸ Θεό:

«Kι ἂν δὲν μοῦ μείνῃ ἐντὸς τοῦ κόσμου

ποῦ ν' ἀκουμπήσω, ποῦ νὰ σταθῶ,

ἐκεῖ ψηλὰ εἶν' ὁ Θεός μου·

πῶς ἠμπορῶ ν' ἀπελπισθῶ;».