Γιώργος Ν. Παπαθανασόπουλος, Η απομάκρυνση του Μητροπολίτη Κίτρους

Η απομάκρυνση του Μητροπολίτη Κίτρους

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

            Από την ανακοίνωση του Μητροπολίτη Φθιώτιδος κ. Νικολάου η κοινή γνώμη πληροφορήθηκε ότι η Διαρκής Ιερά Σύνοδος συζήτησε το σοβαρότατο θέμα να απαλλαγεί από τα καθήκοντα του ο Μητροπολίτης Κίτρους κ. Αγαθόνικος. Για μιαν ακόμη φορά η ΔΙΣ δεν ανακοίνωσε τίποτε για το εν λόγω θέμα. Αποτέλεσμα ήταν να ακούγονται διάφορα και οι φήμες να έχουν ενταθεί μετά την παρέμβαση του Μητροπολίτη Φθιώτιδος. Η σιωπή της ΔΙΣ και η τακτική της να μην ανακοινώνει τίποτε για τα συζητούμενα σ' αυτήν θέματα και για τις αποφάσεις που λαμβάνονται δεν επιτρέπουν στον πιστό λαό να έχει πληροφόρηση για τα όσα συμβαίνουν στην Εκκλησία και δείχνει μια περιφρόνηση προς αυτόν.

            Τι συνέβη κατά τις τελευταίες συνεδριάσεις της ΔΙΣ με την προηγούμενη σύνθεση της; Από τις πληροφορίες που συλλέξαμε ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος κ. Ιερώνυμος έθεσε το ζήτημα του Μητροπολίτη Κίτρους στην ΔΙΣ. Όπως ενημέρωσε τα μέλη της επιστρέφοντας από την Φλώρινα και μετά την Βέροια διήλθε από την Κατερίνη, επισκέφθηκε τον εκεί Μητροπολίτη κ. Αγαθόνικο και διαπίστωσε ότι δεν επικοινωνεί με το περιβάλλον. Κατόπιν αυτού ζήτησε από τους Συνοδικούς Μητροπολίτες να αποφασίσουν την εφαρμογή του άρθρου 34 του Καταστατικού Χάρτου της Εκκλησίας της Ελλάδος, να απαλλάξουν από τα καθήκοντα του τον εν λόγω Μητροπολίτη και να κηρύξουν τη Μητρόπολη εν χηρεία, ώστε τον προσεχή Οκτώβριο, κατά την τακτική συνέλευση της Ιεραρχίας,  να γίνει εκλογή νέου Μητροπολίτη, μαζί με αυτήν για τη Μητρόπολη Νικοπόλεως και Πρεβέζης.

Στην πρόταση του Αρχιεπισκόπου υπήρξαν ενστάσεις, κυρίως από τον Μητροπολίτη Εδέσσης κ. Ιωήλ. Η ένσταση ήταν να μη φανεί η ΔΙΣ ότι στοχεύει μόνο τον Μητροπολίτη Κίτρους και να υπάρξει μια γενικότερη απόφαση που να αφορά σε περισσότερους ηλικιωμένους και ασθενείς Μητροπολίτες. Έγινε εκτεταμένη συζήτηση και δεν υπήρξε ομοφωνία. Κατόπιν αυτού ο Μητροπολίτης Μεσογαίας κ. Νικόλαος πρότεινε τη συμβιβαστική λύση, καθηγήτρια ιατρός ( πρότεινε και συγκεκριμένο όνομα ) να επισκεφθεί τον Μητροπολίτη Κίτρους, ως σύμβουλος της ΔΙΣ, και αφού τον εξετάσει να καταθέσει την αναφορά της και με βάση αυτήν η ΔΙΣ να προχωρήσει ή όχι στην εφαρμογή του συγκεκριμένου άρθρου του Καταστατικού Χάρτη. Η απόφαση διευκόλυνε τους Συνοδικούς Αρχιερείς να μην πάρουν αυτοί τη σοβαρή αυτή απόφαση και να την μεταφέρουν στη ΔΙΣ με τη νέα της σύνθεση…Έτσι η συμβιβαστική πρόταση ψηφίστηκε ομόφωνα και με ένα αίσθημα ανακούφισης από ορισμένους Συνοδικούς…Οι εξελίξεις θα δείξουν αν η απόφαση της ΔΙΣ θα είναι μόνο για το καλό της Εκκλησίας ή και για να ικανοποιηθεί η βούληση Μητροπολίτη γειτονικής Μητρόπολης. Πάντως για την καλή αυτή Μητρόπολη στέλεχος της Συνόδου εκτίμησε ότι δεκαοκτώ (18)  αρχιμανδρίτες έχουν τη φιλοδοξία να την υπηρετήσουν από τη θέση του Μητροπολίτη…

            Με την πρόταση του για τον Μητροπολίτη Κίτρους ο  Αρχιεπίσκοπος κ. Ιερώνυμος έθεσε το ακανθώδες ζήτημα των Μητροπολιτών, που δεν μπορούν να εκτελέσουν τα καθήκοντα τους και παραμένουν στους θρόνους τους. Σήμερα στην Εκκλησία της Ελλάδος υπάρχουν δεκαέξι αρχιερείς άνω των ογδόντα ετών και δεν είναι μεν όλοι στην ίδια φυσική κατάσταση, αλλά όλοι έχουν την φυσική, εκ της ηλικίας, φθορά. Υπάρχουν και Μητροπολίτες που είναι κάτω των 80 ετών, αλλά αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας. Ένας από αυτούς είναι ο Μητροπολίτης Κίτρους, ο οποίος είναι 75 ετών, κι ενώ η υπόλοιπη σωματική του κατάσταση είναι πολύ καλή,  δεν μπορεί να αυτοεξυπηρετηθεί και δεν έχει επικοινωνία με το περιβάλλον.

Μέχρι σήμερα η ΔΙΣ διστάζει να εφαρμόσει τα προβλεπόμενα από τον Καταστατικό της Χάρτη και όποτε τα εφάρμοσε αντιμετώπισε προβλήματα από το περιβάλλον του Μητροπολίτη, το οποίο στην ουσία διοικούσε τη Μητρόπολη. Ο Κ.Χ., που είναι ο Νόμος 590/1977, προβλέπει ειδική διαδικασία για να απαλλαγεί από τα καθήκοντα ανήμπορος Μητροπολίτης, αλλά, όπως συμβαίνει κατά κανόνα στην Ελλάδα, δεν εφαρμόζεται.  Ο Κ.Χ. προβλέπει ότι "Μητροπολίτης μη δυνάμενος να εκτελή τα καθήκοντα αυτού δια νόσον ή γήρας, δικαιούται να υποβάλη κανονικήν παραίτησιν…". Το πρόβλημα υπάρχει από την ώρα που "Μητροπολίτης καταστάς ανίκανος προς εκπλήρωσιν των καθηκόντων του" δεν υποβάλλει παραίτηση. Τότε ο Νόμος προβλέπει ότι ειδική Επιτροπή, αποτελούμενη από τον Πρόεδρο του Συμβουλίου Επικρατείας και δύο καθηγητές της Ιατρικής Σχολής αποφασίζει να τον απαλλάξει από τα καθήκοντα του.

Για το ζήτημα της ενεργοποίησης της Επιτροπής για την απομάκρυνση ενός ασθενούς Μητροπολίτη υπάρχουν επιφυλάξεις από πολλούς Μητροπολίτες, με τη δικαιολογία ότι είναι ταπεινωτικό για ένα Αρχιερέα, σε όποια κατάσταση κι αν βρίσκεται, να τίθεται υπό τον έλεγχο μιας Επιτροπής λαϊκών. Άλλοι Μητροπολίτες υποστηρίζουν ότι είναι ευθύνη του εκάστοτε Αρχιεπισκόπου και Προέδρου της Ιεράς Συνόδου πριν οι από τους Αρχιερείς ασθενείς φτάσουν στο σημείο να μην μπορούν να αποφασίσουν μόνοι τους την παραίτηση να πεισθούν ότι θα είναι προς όφελος της Εκκλησίας και ότι η Σύνοδος θα κάνει τα πάντα για να έχουν άψογη περίθαλψη και στοργή στα γεράματα τους. Επί μακαριστού Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου είχε προχωρήσει σε σοβαρό βαθμό συζήτηση με τη Ριζάρειο Σχολή για να διατεθεί στον χώρο της, στο Χαλάνδρι, οίκημα που να περιθάλπονται και να έχουν τη φροντίδα της Εκκλησίας  όσοι γέροντες Αρχιερείς δέχονταν να παραιτηθούν. Επίσης υπήρξαν περιπτώσεις παραιτήσεως Αρχιερέων ( παράδειγμα οι Ελασσώνος και  Ύδρας από τους αποβιώσαντας και Πειραιώς και Μεσογαίας από τους ζώντας) που οι διάδοχοι τους Μητροπολίτες έδειξαν και δείχνουν ενδιαφέρον και φροντίδα γι' αυτούς.

Μέγα το ζήτημα της ποιμαντικής ευθύνης των Αρχιερέων και αυτό δεν επιλύεται με την κατά το δοκούν και κατά το προσωπικό ή συλλογικό συμφέρον τους ερμηνεία των Ιερών Κανόνων. Το ζήτημα θεολογικά και εκκλησιολογικά είναι απλό. Όποιος Αρχιερεύς δεν μπορεί να τελέσει τη Θεία Ευχαριστία και να εκτελέσει τα ποιμαντικά του καθήκοντα οφείλει να παραιτείται. Δεν μπορεί φαρισαϊκά να κατηγορεί τους κοσμικούς αξιωματούχους ότι "βιδώνονται" στην καρέκλα τους και ο ίδιος να μην κουνιέται από τον θρόνο του. Είναι πολύ λυπηρό ένας ασθενής Μητροπολίτης να περιμένει να ακούσει από το περιβάλλον του το πόσο καλός είναι και πόσο απαραίτητος παραμένει για την Εκκλησία για να διευκολυνθεί η αρχιερατική του συνείδηση και να μην πάρει τη γενναία απόφαση της παραιτήσεως. Δεν θα έπρεπε να εφαρμόζεται ο Νόμος, αν οι Αρχιερείς ήσαν υπεράνω αυτού, όπως τονίζει ο Απόστολος Παύλος. Αλλά αφού δεν έχουν γενναιότητα ψυχής οι εν λόγω ασθενείς Μητροπολίτες ο Αρχιεπίσκοπος και οι Συνοδικοί Αρχιερείς πρέπει να αναλάβουν τις έναντι της Εκκλησίας ευθύνες τους και χωρίς συμβιβασμούς, αναβολές  και μισόλογα να εφαρμόσουν το Νόμο.-