Υφίσταται σύγκρουση επιστήμης και Εκκλησίας;

Ισχυρίζονται μερικοί ότι η επιστήμη κατάργησε τη θρησκευτική πίστη και έλυσε τα προβλήματα που ανάγκαζαν τον άνθρωπο να καταφεύγει στο Θεό. Δε θα συμφωνήσουμε. Αυτό που αληθινά επιζητά ο άνθρωπος κοντά στο Θεό είναι η αφθαρτοποίησή του, η θέωσή του, η πραγμάτωση της αποστολής του, που είναι το “καθ’ ομοίωσιν”. Και φυσικά αυτό δεν έχει σχέση με τον υλικό κόσμο, αλλά με τον πνευματικό, τον οποίο δεν μπορείς να τον εξετάσεις στο μικροσκόπιο του ματιού, αλλά της καρδιάς.
Δυστυχώς, υπάρχει η παρεξήγηση ότι διάφορες επιστημονικές ανακαλύψεις ή θεωρίες μπορούν να καταρρίψουν στοιχεία της πίστης μας. Λησμονείται η αλήθεια ότι πολλά στοιχεία εκφράζονται με γλώσσα συμβολική και φυσικά επικεντρώνονται στο σχέδιο του Θεού για τη σωτηρία του ανθρώπου, μέσα από την αγαπητική σχέση μαζί Του. Μεγάλο ρόλο σε όλα αυτά έχει παίξει και ο μεσσιανισμός της επιστήμης, που έχει χρησιμοποιηθεί ακριβώς για να πληγεί η χριστιανική πίστη. Πρέπει να γίνει αντιληπτό, ότι η επιστήμη έχει το δικό της πεδίο έρευνας και δράσης και δεν αναμιγνύεται στα θρησκευτικά ζητήματα. Πολύ περισσότερο δεν αντιστρατεύεται την πίστη.

Όπως είναι λάθος να ισχυριζόμαστε ότι η επιστήμη αποδεικνύει την ύπαρξη του Θεού, έτσι είναι λάθος να λέμε ότι η επιστήμη αποδεικνύει την ανυπαρξία του Θεού. Η επιστήμη δεν αποδεικνύει ούτε το ένα, ούτε το άλλο. Απλούστατα γιατί η επιστήμη ασχολείται με το επιστητό, με τον αισθητό κόσμο, με τα πράγματα που μπορεί ο άνθρωπος να γνωρίσει με επιστημονικές μεθόδους. Παρατηρεί, πειραματίζεται, ερευνά. Αλλά είναι φανερό, ο Θεός δε χωράει μέσα στο δοκιμαστικό σωλήνα, ούτε μπαίνει κάτω από το μεγεθυντικό φακό του μικροσκοπίου. Είναι σωστό αυτό που έχει λεχθεί: η επιστήμη καθ’ εαυτήν δεν είναι ούτε άθεη ούτε πιστή. Γι’ αυτό και ο αθεϊσμός δεν μπορεί να προβληθεί ως συμπέρασμα επιστημονικής έρευνας. Το ίδιο ισχύει και για την πίστη. Τις απλές αυτές αλήθειες κάποιοι δε θέλουν να τις καταλάβουν ή κάνουν πως δεν τις καταλαβαίνουν και γι’ αυτόξιφουλκούν εν ονόματι της επιστήμης, για να πολεμήσουν την πίστη στο Θεό. Η παντοδυναμία της επιστήμης, μας λένε, βάζει στο περιθώριο την πίστη.

Αναντίρρητα, η επιστήμη έχει προσφέρει πολλά. Παράλληλα, όμως η κατάχρηση των επιτευγμάτων της απειλεί ακόμη και την ίδια τη ζωή μας με ολοκληρωτική εξαφάνιση. Η επιστήμη παρατείνει το όριο της ζωής. Αλλά η ίδια η επιστήμη προσφέρει και τον ομαδικό θάνατο με τρομακτικά μέσα μαζικής καταστροφής. Όταν οι άνθρωποι που υπηρετούν την επιστήμη, θέτουν τις ικανότητές τους στην υπηρεσία του ολέθρου, μπορούμε να μιλάμε για πρόοδο;

“Στις αρχές του αιώνα μας και μετά τον πόλεμο, εξηγούσε ένας φυσικός του Orsay, είχαμε ζήσει όλοι, λιγότερο ή περισσότερο, ένα δόγμα αδιαμφισβήτητο: Η επιστήμη προσφέρει την ευτυχία στους ανθρώπους. Ήταν κάτι το συγκινητικό. Η επιστήμη είχε γίνει μια μεγάλη ελπίδα. Και έπειτα ήλθε η ατομική βόμβα, οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές και τελευταία η δυνατότητα γενετικών χειρισμών. Έτσι η αμφιβολία εγκαταστάθηκε. Οι βεβαιότητες κλονίσθηκαν. Προβληματισμοί παρουσιάσθηκαν”.

Ο σύγχρονος άνθρωπος μπροστά στα αγωνιώδη ερωτηματικά για το μέλλον της επιστήμης, αναγκάζεται να ξανακάνει μερικές επανατοποθετήσεις. Να ξαναδεί πιο ήρεμα την επιστήμη και τα επιτεύγματά της. Να ξαναθυμηθεί τα λόγια της αρχαίας σοφίας, που εξακολουθούν και σήμερα να έχουν την επικαιρότητά τους: “Κάθε επιστημονική γνώση, όταν χωρίζεται από την αρετή, καταντά πανουργία και όχι σοφία”. Επομένως μονάχα μια επιστήμη που προχωράει συντροφιά με την αρετή μπορεί να δημιουργήσει κάτι το αληθινά μεγάλο.

Όταν μιλάμε για επιστήμη εννοούμε πρώτα από όλα τον σοβαρό, ταπεινό και με αυξημένο αίσθημα ευθύνης επιστήμονα. Τον επιστήμονα που δεν ξιπάζεται, αλλά αναγνωρίζει την ανθρώπινη ανεπάρκεια και αδυναμία. Ένας τέτοιος επιστήμονας δεν μπορεί παρά να θέτει την επιστήμη του στην υπηρεσία του ανθρώπου. Συναισθάνεται το βάρος της ευθύνης του και φρικιά στη σκέψη, ότι μπορεί κάποτε ένας οιηματίας, ένας εγωπαθής να εκτρέψει την επιστήμη και να χρησιμοποιήσει τα επιτεύγματά της για την εξόντωση της ανθρωπότητας. Γι’ αυτό ένας υπεύθυνος επιστήμονας όχι μόνο δε θεωρεί περιττή την πίστη, αλλά τη θεωρεί απαραίτητη για τον ορθό προσανατολισμό της επιστήμης.

Κλείνουμε αυτή την απάντηση με τα λόγια του μητροπολίτη Μεσογαίας και Λαυραιωτικής κ.κ. Νικολάου τα οποία ταιριάζουν απόλυτα στην περίσταση: “Ο Θεός δεν είναι επιχείρημα, απόδειξη ή ανακάλυψη. Ο Θεός είναι από-κάλυψη! Η επιστήμη θα δώσει το πολύ παλιό, το πολύ μεγάλο, το πάρα πολύ όμορφο. Δεν μπορεί να δώσει ούτε το αιώνιο, ούτε το άρτιο, ούτε το τέλειο. Η Εκκλησία ακουμπάει την ψυχή και μέσα από την ψυχή φτάνει κατευθείαν αυτά που δεν μπορεί να φτάσει με το μυαλό. Η επιστήμη μοιάζει με αγωνιστικό αυτοκίνητο. Το περισσότερο που μπορεί να τρέξει είναι 320 χλμ. την ώρα. Η Εκκλησία μοιάζει με πύραυλο. Στην πρώτη περίπτωση, αν υπερβείς το όριο ταχύτητας γκρεμοτσακίζεσαι, στην δεύτερη εκτοξεύεσαι”.+

Βιβλίο “Ερωτήματα στον Ιησού Χριστό”, Γ. Μελέτη, Εκδόσεις Ζωής & xfd.gr/