Ποιμαντορική Εγκύκλιος Μητροπολίτου Πειραιώς Σεραφείμ για το νέο έτος 2012

Τέκνα μου ἀγαπητά καί περιπόθητα,

«Τὰ μὲν ὀπίσω ἐπιλανθανόμενος τοῖς δὲ ἔμπροσθεν ἐπεκτεινόμενος κατὰ σκοπὸν διώκω» (Φιλιπ. γ', 14)

Ὁ λόγος τοῦ Ἀποστόλου Παύλου εἶναι πολύ ἐπίκαιρος σήμερα στήν ἀλλαγή τοῦ ἔτους, πού εἶναι μία τομή, συμβατική ἔστω, ἀνάμεσα στό παρελθόν καί στό μέλλον.

Ζωή δέν μπορεῖ νά ὑπάρξει, ἂν δέν ἀφήσουμε τά περασμένα ν' ἀνήκουν στό παρελθόν καί δέν ἐλευθερώσουμε τό παρόν ἀπό τά δεσμά τοῦ παρελθόντος. Ἀλλιῶς πνίγεται τό μέλλον κάτω ἀπ' τό φορτίο τοῦ παρελθόντος. Βέβαια, κάτι - πολλά - ἀπ' τό παρελθόν παραμένουν στό παρόν καί ἀποτελοῦν τό ἔδαφος, τή βά­ση γιά τό μέλλον...

Ὁ ἄνθρωπος ἔχει τήν ἱκανότητα νά διατηρεῖ τό παρελθόν μέ τήν ἀνάμνηση καί νά χωρίζεται ἀπ' τό παρελθόν μέ τή λήθη. Ἡ ἰσορροπία   ἀνάμεσα στήν ἀνάμνηση καί στή λήθη - ἀνάμεσα στό θυμά­μαι καί ξεχνῶ - εἶναι ἕνα δεῖγμα ὑγείας, πού κάνει δυνατὴ τήν πορεία πρός τό νέο. Ὅποιος διατηρεῖ πολλά, μπορεῖ νά τοῦ γίνουν ἐμπόδια στό δρόμο του. Ἀναμνήσεις, τραύματα, συνήθειες τοῦ παρελθόντος μπορεῖ νά δηλητηριάζουν τό παρόν. Ἀλλά καί ξερίζωμα ὁλοκληρωτικό ἀπό τό ἔδαφος τοῦ παρελθόντος ὁδηγεῖ ἄτομα καί λαούς στό ἐσωτερικό κενό, στήν ἀπουσία παρόντος καί στήν ἀπώλεια τοῦ μέλλοντος.

Τό νά ξεχνᾶμε, λοιπόν, εἶναι ἀναγκαῖο γιὰ τήν ἀνανέωση τῆς ζωῆς. Καί ὑπάρχει πρῶτα - πρῶτα μία φυσική, θά λέγαμε, λήθη, πού συμβαίνει αὐτόματα. Αὐτή μᾶς κάνει νά ξεχνᾶμε ὅ,τι εἶναι καθημερινό, ἐπουσιῶδες, χωρὶς σημασία. Ἔτσι ξεχνιοῦνται οἱ περισσότερες μέρες τῆς ζωῆς μας.

Ἀλλὰ ὑπάρχει καί ἕνα ἄλλο εἶδος λήθης, ὅταν ξεχνᾶμε κάτι συνειδητά, ἐπειδὴ θέλουμε νά τό ξεχάσουμε. Ὅταν ἡ ἀνάμνησή μᾶς πονᾶ ἤ μᾶς βαραίνει, τείνουμε νά ξεχνᾶμε ὅ,τι ἐνοχλητικό. Ἔτσι ξεχνᾶμε, ἴσως, εὐεργεσίες, πού μᾶς ἔγιναν, γιατί μᾶς φαίνεται δύσκολη ἡ εὐγνωμοσύνη. Ξεχνᾶμε κάποια ἀγάπη, πού μᾶς προσφέρθηκε, γιατί δέν φανήκαμε ἀντάξιοί της. Ξεχνᾶμε, ἀκόμη, ἕνα παλιὸ μῖσος, γιά νά μή δηλητηριάζει τήν πνευματική μας ὑγεία. Ξεχνᾶμε κάποια ἐνοχή μας, ἴσως, γιατί μᾶς ἐνοχλεῖ ἡ ἀνάμνησή της. Ὅλα αὐτὰ δὲν εἶναι μία φυσική, ἀσυνείδητη λήθη, ἀλλά μιά σκόπιμη καί συνειδητή. Ἀπωθοῦμε ὅ,τι δὲν μποροῦμε ν' ἀντέξουμε, θάβοντας το μέσα μας.

Ἀλλὰ ἐνῶ ἡ φυσική, ἡ μὴ συνειδητὴ λήθη μᾶς ἐλευθερώνει ἄπο διάφορα μικροπράγματα χωρὶς σημασία, ὅ,τι συνειδητὰ θέλομε νά ξεχάσουμε δὲν μᾶς ἀφήνει εὔκολα. Ἡ ἀνάμνηση μπορεῖ νά προβάλει κάθε στιγμὴ ὀδυνηρή. Μόνο ἕνας τρόπος ὑπάρχει γιὰ πραγματικὸ χωρισμὸ ἀπ' ὅ,τι μᾶς ἐνοχλεῖ ἀπ' τὸ παρελθόν, γιά πραγματικὴ ἀπελευθέρωση ἀπ' τό παρελθὸν : ἡ μετάνοια∙ ἀλλαγὴ νοοτροπίας, σκέψεως, ζωῆς, πορείας. Ἡ με­τάνοια μόνη ὁδηγεῖ ὄχι στή λήθη τῆς ἐνοχῆς, ἀλλὰ στήν ὁμολογία τῆς ἐνοχῆς, ποὺ ἔχει σάν συνέπεια τήν ἀπελευθέρωση ἀπ' τήν ἐνοχή μέ τήν ἄφεση, τήν συγχώρηση. Μποροῦμε νά ξεχάσουμε, ὄχι γιατί αὐτό πού ξεχνᾶμε εἶναι χωρίς σημασία, ἀλλά γιατί ἀναγνωρίζομε τήν ἐνοχή μας. Γιατί ξέρομε ὅτι μέ τήν ἄφεση συγχωρήθηκε, ξεχάσθηκε στήν αἰωνιότητα. Αὐτὸ ἐννοεῖ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ὅταν λέγει ὅτι «ἐπιλανθάνεται» τα ὀπίσω, ξεχνᾶ ὅσα βρίσκονται στό παρελθόν.

Αὐτό τό εἶδος τῆς λήθης, αὐτό τόν τρόπο νά                 ξεχνά­με, χρειάζονται καί ὅλες οἱ ἀνθρώπινες σχέσεις, πού ἀναπτύσσονται μέσα στό χρόνο. Χωρὶς τήν                   ἐπαναλαμβανόμενη, σιωπηλὴ συγγνώμη δέν μποροῦμε νά ζήσου­με μέ τούς ἄλλους. Αὐτή ἡ συγγνώμη περιέχει μίαν       ἀντίφαση : ξεχνῶ, μολονότι θυμᾶμαι. Χωρὶς αὐτό δέν μπορεῖ νά ὑπάρξει καμμιά ἀνθρώπινη σχέση. Κι αὐτή ἡ συγγνώμη δέν ἐκφράζεται πάντα μέ λόγια. Εἶναι σιωπηλή, ἐκδηλώνεται μέ τήν προθυμία μας νά ἀποδεχόμαστε ἐκεῖνον πού τυχόν μᾶς πλήγωσε. Ἔτσι θεραπεύονται τά τραύματα καί ἀνανεώνονται οἳ ἀνθρώπινες σχέσεις.

Μποροῦμε νά ζοῦμε μόνο γιατί ἡ ἐνοχή μᾶς συγχωρήθηκε, μέ τό αἷμα τοῦ Χριστοῦ, καί ξεχάστηκε στήν αἰωνιότητα. Καί μποροῦμε ν' ἀγαπᾶμε μόνο ὅταν προσφέρομε καί δεχόμαστε τή συγγνώμη τῶν ἄλλων.

Ὅμως ἐκεῖνο πού γεμίζει μέ ἀγωνία τόν ἄνθρωπο εἴναι ὅτι κι ὁ ἴδιος μιά μέρα θά ξεχασθεῖ. Μάταια προσπαθοῦμε μέ τήν ὑστεροφημία νά πολεμήσουμε αὐτὴν τήν λήθη. Οἱ προτομὲς καί τά μνημεῖα τῶν μεγάλων ἐρειπώνονται κάποτε καί ὅλοι μία μέρα ξεχνιοῦνται. Ὁ πανδαμάτωρ χρόνος, ὅπως λέει ὁ ποιητής : «Ἀπὸ τήν στάμναν χύνει τά ρεύματα τῆς λήθης, καί τά πάντα ἀφανίζει». Καί ὅμως ὁ ἄνθρωπος δέν θέλει νά ξεχασθεῖ. Ὑπάρχει κάτι ποῦ μπορεῖ νά μᾶς σώσει ἀπ' αὐτό; Ναί. τό ὅτι ἐρχόμαστε ἀπ' τήν αἰωνιότητα καί πορευόμαστε πρός τήν αἰωνιότητα εἶναι τό μόνο πού μᾶς σώζει ἀπ' τήν ἀγωνία πού μᾶς γεννᾶ ἡ σκέψη ὅτι θά ξεχασθοῦμε.

Μόνο ἐπειδή εἴμαστε ριζωμένοι στήν αἰωνιότητα, πέραν τοῦ παρελθόντος καί τοῦ μέλλοντος, δέν θά ξεχασθοῦμε. Δηλαδή μόνο ὅταν μετέχουμε «ἐν Χριστῷ» στή ζωή τοῦ Θεοῦ, πού σημαίνει ἁπλά, ὅτι μένουμε ἐνσωματωμένοι στήν Ἐκκλησία καί ζοῦμε τή ζωή πού γεννᾶ μέσα μας τό Ἅγιο Πνεῦμα. Τότε ξεχνᾶμε ὅσα πρέπει νά ξεχάσουμε ἀπ' τό παρελθὸν καί μέ τήν ἄφεση ἐλευθερωνόμαστε ἀπό τά δεσμά του καί «ἐπεκτεινόμεθα» μέ θάρρος πρός τό μέλλον, πού κρατᾶ ὁ Θεὸς «ὁ καιροὺς καὶ χρόνους ἐν τῇ ἰδίᾳ ἐξουσίᾳ θέμενος» στά χέρια Του.

Δέ φοβόμαστε οὔτε τό παρελθὸν οὔτε τό μέλλον. Γιατί τό παρόν μας βρίσκεται ἤδη στήν αἰωνιότητα τοῦ Θεοῦ.

Ἕνα τέτοιο παρὸν ἐν Θεῷ, καὶ εὐλογημένο ἀπό τόν Θεό, ἃς εἶναι γιά ὅλους μας καί ὃ καινούργιος χρόνος 2012.

Καλή Χρονιά, πνευματικά παραγωγική καί εὐλογημένη!

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ

+ ὁ Πειραιῶς ΣΕΡΑΦΕΙΜ