Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνας, «Η σύγχρονη κατάσταση των διορθοδόξων και διαχριστιανικών σχέσεων»

Αναδημοσιεύουμε από την ιστοσελίδα του Πατριαρχείου Μόσχας και του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων της Ρωσικής Εκκλησίας, αποσπάσματα από τη διάλεξη του Μητροπολίτη Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνα στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Βελιγραδίου:

Τη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Βελιγραδίου επισκέφθηκε την 1 Απριλίου 2011 ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνας, Πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας. Να αναφερθεί ότι η Σχολή είναι το κορυφαίο εκπαιδευτικό ίδρυμα της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Σερβίας.

Στην είσοδο της Σχολής ο Σεβασμιώτατος κ. Ιλαρίωνας έγινε δεκτός από τον κοσμήτορα της Θεολογικής Σχολής Επισκόπου Ειρηναίου Μπάτσκας, εκπροσώπους καθηγητών και φοιτητών της Σχολής. Ο Μητροπολίτης Ιλαρίωνας μετέβη στο παρεκκλήσιο του Πανεπιστημίου του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, όπου τέλεσε μια σύντομη δοξολογία.

Στη συνέχεια στην Αίθουσα συνελεύσεως της Σχολής ο Πρόεδρος του ΤΕΕΣ έδωσε διάλεξη με θέμα «Η σύγχρονη κατάσταση των διορθοδόξων και διαχριστιανικών σχέσεων». Μεταξύ άλλων ανέφερε:

«Όλοι εμείς αποτελούμε μια Εκκλησία. Αυτή είναι εκείνη η Μια, Αγία και Αποστολική Εκκλησία, την οποία ίδρυσε ο Ίδιος ο Κύριος Ιησούς Χριστός και η οποία παραμένει σε ευχαριστιακή και πνευματική ενότητα. Εκείνα τα όρια της δικαιοδοσίας, τα οποία χωρίζουν τις κατά τόπους Ορθόδοξες Εκκλησίες, είναι όρια διοικητικά, που δεν αφορούν την ουσία της Εκκλησίας. Αυτά τα όρια άλλαξαν στο διάβα των αιώνων και θα αλλάζουν και στο μέλλον, όμως εκείνο, το οποίο πρέπει να μείνει αναλλοίωτο είναι η ενότητα της Εκκλησίας, της οποίας, σύμφωνα με τον Σωτήρα, πύλαι Άδου ου καταισχύσουσιν αυτής (Ματθ. 16. 18). Κάθε Τοπική Ορθόδοξη Εκκλησία περιλαμβάνει όλη την πληρότητα ως Εκκλησία και είναι η Αγία και Αποστολική Εκκλησία. Ταυτόχρονα όλες οι κατά τόπους Ορθόδοξες Εκκλησίας διατηρούν την ενότητα του Πνεύματος στο σύνδεσμο της ειρήνης (Εφ. 4. 3). Αυτή την ενότητα του Πνεύματος εξασφαλίζει η πίστη, την οποία πρεσβεύουμε».

Κατά τη διάρκεια της διαλέξεως ο Σεβασμιώτατος κ. Ιλαρίωνας αναφέρθηκε στο θέμα της προετοιμασίας της Πανορθοδόξου Συνόδου. Όπως τόνισε ο Πρόεδρος του ΤΕΕΣ στην πορεία των προκαταρκτικών συναντήσεων και προπαρασκευαστικών Διασκέψεων διατυπώθηκαν θέματα, τα οποία πρέπει να συζητηθούν στο πανορθόδοξο επίπεδο. «Ένα από τα θέματα αφορά τον τρόπο οργανώσεως της Ορθόδοξης Διασποράς, πως μπορούν να συνυπάρχουν οι δικαιοδοσίες διαφορετικών Ορθοδόξων Εκκλησιών στο ίδιο χώρο και να συνεργάζονται μεταξύ τους, είπε ο Ιεράρχης. Άλλα θέματα αφορούν την αρχή, η οποία παρέχει το αυτοκέφαλο σε μια τοπική Εκκλησίας, ποια αρχή δικαιούται να παρέχει το αυτοκέφαλο, την κατάταξη των Προκαθημένων των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών κατά τη λειτουργική τους μνημόνευση, το ημερολόγιο, το οποίο πρέπει να χρησιμοποιούν οι Ορθόδοξες Εκκλησίες, τα κωλύματα του γάμου, τις εκκλησιαστικές διατάξεις σχετικά με τη νηστεία και τον τρόπο εφαρμογής αυτών σε σχέση με τη σύγχρονη εποχή, την αντιμετώπιση εκ μέρους των Ορθοδόξων Εκκλησιών του υπόλοιπου χριστιανικού κόσμου και τη μορφή συμμετοχής αυτών στην οικουμενική κίνηση. Όλα τα θέματα συζητήθηκαν στα πλαίσια της Διορθόδοξης Προπαρασκευαστικής Επιτροπής κατά τη διάρκεια των πενήντα ετών και σήμερα όλα τα βασικά θέματα έχουν σχεδόν επιλυθεί προκαταρκτικά. Οι διαφωνείς αφορούν μόνα κάποια επουσιώδη θέματα».

Σήμερα είναι πολύ ρεαλιστική η σύγκληση της Πανορθοδόξου Συνόδου, συνέχισε ο Μητροπολίτης Ιλαρίωνας. Επίσης υπενθύμισε ότι ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης είναι βέβαιος ότι αυτή η Σύνοδος μπορεί να συγκληθεί εντός δυο ή τριών προσεχών ετών.

Αναφερόμενος στο θέμα σχέσεων με τους ετεροδόξους ο Πρόεδρος του ΤΕΕΣ τόνισε:

«Η συμμετοχή της Ορθόδοξης Εκκλησίας στις διαχριστιανικές επαφές αποτελεί ένα από τα θέματα της διορθόδοξης συνεργασίας. Σε αυτό ή σε άλλο βαθμό όλες οι Ορθόδοξες κατά τόπους Εκκλησίες συμμετέχουν στις επαφές με τους ετεροδόξους χριστιανούς. Η συμμετοχή αυτή οφείλεται κυρίως στην εντολή της ιεραποστολής, την οποία ανέθεσε στην Εκκλησία ο Ίδιος ο Χριστός: εμείς, οι Ορθόδοξοι, πρέπει να μαρτυρούμε την αλήθεια σε όλο τον κόσμο ακόμα και κυρίως στους ετεροδόξους χριστιανούς. Όμως αυτή η μαρτυρία δε μπορεί να καταλήξει μονόλογος, πρέπει να είναι διάλογος. Πρέπει όχι μόνο να μιλάμε αλλά και να ακούμε.

Στην πορεία του διαχριστιανικού διαλόγου μπορεί να αποδεχθεί ότι επί ορισμένων θεμάτων εμείς (Ορθόδοξοι και Ρωμαιοκαθολικοί, π.χ.) έχουμε απόψεις που προσεγγίζουν περισσότερα από ο, τι νομίζαμε πριν, ενώ επί των άλλων διαφέρουν περισσότερα από ο, τι θεωρείτο παλαιότερα. Π. χ. τα τελευταία διαπιστώνουμε ομοιότητα στις προσεγγίσεις από τους Ορθοδόξους και Ρωμαιοκαθολικούς των ηθικών προβλημάτων. Έχουμε διαφορές στους τομείς θεολογίας, εκκλησιολογίας, αλλά δεν υπάρχει ουσιώδης διαφορά στην προσέγγιση των ηθικών και κοινωνικών θεμάτων. Από την άποψή μου μπορούμε από κοινού με τους Ρωμαιοκαθολικούς να υποστηρίζουμε τις παραδοσιακές χριστιανικές αξίες, όπως την ανθρώπινη ζωή από τη σύλληψη μέχρι το φυσικό θάνατο ή την ακεραιότητα του χριστιανικού γάμου, ο οποίος θεμελιώνεται στη συζυγική πίστη. Υπό τις συνθήκες όταν η εκκοσμίκευση αμφισβητεί την παραδοσιακή αντίληψη της οικογένειας, των θεμάτων της ανθρώπινης σεξουαλικότητας η Ορθόδοξη και η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία μπορούν από κοινού να μαρτυρούν εκείνο, επί του οποίου κατά τη διάρκεια των αιώνων θεμελιωνόταν η ζωή της ανθρωπότητας. Μπορούμε να συνεργαζόμαστε σε αυτό τον τομέα χωρίς να περιμένουμε την επίλυση όλων των θεολογικών μας διαφωνιών».