Των προεστώτων ο έλεγχος (Κυριακή Ι΄ Ματθαίου)

Απόστολος: Α΄ Κορινθίους δ΄ 9 – 16

Παιδαγωγικό χαρακτήρα έχουν τα λόγια της εσχάτης ταπεινώσεως, τα οποία απευθύνει ο θεηγόρος απόστολος Παύλος στους υπερόπτες Κορινθίους. Αντί να τους επιτιμά και να τους κατακρίνει για την εγωιστική τους νοοτροπία, προτάσσει τη δική του αναξιότητα και ταπεινότητα, μήπως και τους οδηγήσει σε γνήσια αυτοκριτική και συναίσθηση. Πικρότατο και πληκτικότατο πράγμα είναι των προεστώτων ο έλεγχος. Γι' αυτό το λόγο, όπως οι σοφοί ιατροί αναμιγνύουν το φάρμακο με μερικά νόστιμα αρτύματα, έτσι και ο ιατρός των ψυχών κατασκευάζει δεκτό μείγμα ελέγχου και απαλών λόγων για να θεραπεύσει το τραύμα της ψυχής.

Τα σημερινά λόγια της επιστολής περιέχουν αυστηρότατο έλεγχο κατά των Κορινθίων. Με τόση όμως σοφία και επιστήμη συγκέρασε ο πάνσοφος διδάσκαλος το σκληρό με το απαλό και συνέμιξε το πικρό με το γλυκύ, ώστε κατασκεύασε μείγμα λόγου ευάρεστο στο νου και θεραπευτικό της αμαρτίας.

Οι χριστιανοί της Κορίνθου είχαν φθαρεί από διδασκαλίες των ψευδαποστόλων, οι οποίοι τους είχαν υποβάλλει τον λογισμό, ότι ήδη είχαν φθάσει στης αρετής τα ύψη. Εκαυχώντο και εκόμπαζαν για τους πνευματικούς τους πατέρες μέχρι σημείου να δημιουργούνται παρατάξεις και σχίσματα. Ο θείος Παύλος θέλοντας να τους επαναφέρει στον ορθό δρόμο του εκκλησιαστικού φρονήματος δεν τους ελέγχει ευθέως για να μην τους οδηγήσει στο πάθος της οργής και του θυμού, αλλά προβάλλει ειρωνικά όσα εκείνοι οι ίδιοι εφαντάζοντο για τον εαυτό τους. «Σεις είσθε πια χορτάτοι. Τώρα γίνατε πλούσιοι από πνευματικούς θησαυρούς. Χωρίς να έχετε μαζί σας και εμάς τους διδασκάλους σας κατακτήσατε τη Βασιλεία των ουρανών. Είθε να βασιλεύατε για να βασιλεύσουμε κι εμείς μαζί σας» (Α Κορ. 4,8). Με τον τρόπο αυτό τους ξεσκεπάζει. Τους φέρνει στην πραγματικότητα. Με τέχνη τους αφαιρεί το προσωπείο της υποκρίσεως.

Στη συνέχεια τους κεραυνοβολεί με την περιγραφή της δικής του και των λοιπών Αποστόλων καταστάσεως. «Εμείς οι Απόστολοι στα μάτια των ανθρώπων είμαστε τελευταίοι, κατάδικοι που πρόκειται να θανατωθούν. Γίναμε θέαμα σ' όλο τον κόσμο και σε αγγέλους και σε ανθρώπους. Από τους απίστους θεωρούμαστε βλάκες και ανόητοι για το όνομα του Χριστού. Σεις όμως είστε ισχυροί, ένδοξοι, απείραστοι, ανώτεροι...» (Α Κορ. 4,9-11).

Δεν θέλει να τους ντροπιάσει, αλλά να τους φέρει στα λογικά τους. Ο παιδαγωγικός του τρόπος είναι πιο ισχυρός από τη ράβδο των επιπλήξεων και των ελέγχων.

Όταν λέγει ο Απόστολος ότι «γίναμε σαν καθάρματα και αποσαρώματα του κόσμου, αποσπόγγισμα ακάθαρτο στα μάτια όλων έως τη στιγμή αυτή» δεν είναι σχήμα λόγου, ούτε το λέγει για να ευαισθητοποιήσει τους εγωιστές νεοφύτους της Εκκλησίας. Το πιστεύει και το ζει. Τι ευτελέστερο από τα «περικαθάρματα», δηλαδή τα αποσαρώματα που ρίχνουμε έξω από το σπίτι αφού σαρώσουμε; Τι καταφρονητότερο από τα αποσπογγίσματα των ακαθαρσιών; Έτσι νιώθουν οι Απόστολοι, οι πεπληρωμένοι από τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος. Για τον κόσμο και τους ανθρώπους είναι μικροί, ασθενείς, κατάδικοι. Χλευάζονται, διώκονται, βλασφημούνται, πεινούν, διψούν, κοπιάζουν, ζουν ζωή στερήσεων και κακουχιών. Μέσα στους κινδύνους είχαν τα μάτια τους στραμμένα στο τέλειο αρχέτυπο, τον Εσταυρωμένο και Αναστάντα Κύριο Ιησού Χριστό. Και όπως ο ζωγράφος, όσον τελειότερο παράδειγμα έχει προ των οφθαλμών του, τόσο τεχνικότερο κατασκευάζει το έργο του, έτσι και ο πιστός όσο αγιότερο παράδειγμα έχει μπροστά στη ζωή του, τόσο θεοπρεπέστατο εργάζεται το έργο της προαιρέσεώς του.

«Τον Χριστό να βλέπετε και αυτόν να μιμείσθε. Τους αγίους να σέβεσθε και την αγία ζωή τους να ακολουθείτε. Να μην προσκολλάσθε σε πρόσωπα. Είναι δυνατόν να απογοητευθείτε. Καταφυγή και δύναμή μας είναι και πρέπει να είναι μόνο ο Κύριος μας Ιησούς». Αυτά ήθελε να πει με την προτροπή: «Μιμηταί μου γίνεσθε, καθώς καγώ Χριστού» (Α Κορ. 11,1). Στο πρόσωπο του πνευματικού μας διδασκάλου να βλέπουμε το πρόσωπο του Χριστού. Μόνο έτσι θα αποφύγουμε τις διαιρέσεις και θα προαχθούμε στην εν Αγίω Πνεύματι ζωή.

Ασφαλιστική δικλείδα στην πνευματική ζωή είναι η ταπεινοφροσύνη. Με το φρόνημα της ταπεινώσεως αναπαύεται η ψυχή (Ματθ. 11,29). (Ο Μέγας Βασίλειος μας διδάσκει, ότι η ταπεινοφροσύνη δοξάζει τον εραστή της: «ούτω δίωξον την ταπεινοφροσύνην, ως εραστής αυτής. Εράσθητι αυτής και δοξάσει σε») Ο ίδιος ο Κύριος έχει τονίσει, ότι «πας ο υψών εαυτόν ταπεινωθήσεται και ο ταπεινών εαυτόν υψωθήσεται» (Λουκ. 14,11). Η ταπείνωση του Χριστού πρέπει να είναι για μας ασφαλές και βέβαιο υπόδειγμα αληθινής πορείας ζωής. Ενσωματωμένοι στην Εκκλησία με την ταπείνωση πορευόμαστε ενωμένοι. Η υπερηφάνεια διχάζει και σχίζει. Το φρόνημα της Εκκλησίας είναι φρόνημα ταπεινώσεως. Ο εγωιστής και υπερήφανος είναι δούλος του σατανά. Ο άνθρωπος του Θεού αισθάνεται «πάντων περίψημα», έσχατος, διάκονος. Αν μπορούσαμε όλοι οι Χριστιανοί να είχαμε το ψυχικό μεγαλείο των αγίων Αποστόλων, οι οποίοι δοκιμαζόμενοι καθημερινά στο καμίνι της κακίας των ανθρώπων του σκότους, κατόρθωσαν με την αγάπη και την ταπείνωση να κερδίσουν τον κόσμο και να απλώσουν τη Βασιλεία του Θεού σε όλη τη γη.

Αγαπητοί αδελφοί, η εποχή μας θέλει τον άνθρωπο ισχυρό και ικανό για μεγάλα έργα. Ως δύναμη θεωρεί την πανουργία και τη διπλωματία ενώ την πραγματική δύναμη της αρετής υποτιμά. Αν και έχει δοκιμάσει πολλές φορές τη δοκιμασία της ήττας, εν τούτοις δεν έχει συνειδητοποιήσει την αδυναμία και την αθλιότητα του ανθρώπου που χωρίζεται από τον Θεό. Ο Θεός έλαβε σάρκα για να μας οδηγήσει στο βαθύτερο σημείο της ταπεινοφροσύνης κι εμείς ζητάμε να γίνουμε θεοί χωρίς το Θεό. Εδώ βρίσκεται το μεγάλο δράμα της κοινωνίας μας. Και από μας τους Χριστιανούς πολλοί έχουν πλανηθεί σαν τους Κορινθίους της πρώτης Εκκλησίας. Μοναδικό φάρμακο σωτηρίας είναι ταπείνωση. Την εμπειρία της ταπεινώσεως του Χριστού που ζούμε στη λατρεία μας, πρέπει να την κάνουμε καθημερινό βίωμα αν θέλουμε να γινόμαστε μιμηταί Του. Αμήν.

Εκ της Ιεράς Μητροπόλεως Κοζάνης