Στέργιος Σάκκος, Ο μείζων έν γεννητοίς

Ὁ Ἰωάννης εἶναι μιά φυσιογνωμία πολυσύνθετη, θά λέγαμε, παρ’ ὅλη τήν ἁπλότητα καί ἀσκητικότητα τῆς ζωῆς του. Μέ βάση τά στοιχεῖα, πού μᾶς προσφέρουν τά ἱερά κείμενα, τά εὐαγγέλια, μποροῦμε νά ξεχωρίσουμε στήν ἱστορία τοῦ Ἰωάννου ἔντονα ὁρισμένα χαρακτηριστικά πού δείχνουν καί τήν προσωπικότητά του καί τήν ἀποστολή του.
-Εἶναι ὅσιος, πού θά πεῖ ἅγιος ἀπό τήν κοιλιά τῆς μάνας του, διαλεγμένος ἀπό τό Θεό, ἐκλεκτός τοῦ Θεοῦ σ’ ὅλη του τήν ζωή, μακριά ἀπό πάθη, ἀπό ἀνθρώπινες ἀδυναμίες καί ἀπό τήν κακία τοῦ κόσμου. Πάλεψε κι αὐτός σάν ἄνθρωπος στή γῆ μέ τούς πειρασμούς, τή σάρκα, τόν κόσμο καί τό σατανᾶ καί μέ τή χάρη καί τή δύναμη τοῦ Θεοῦ νίκησε. Ἰδιαίτερα ὅμως στό γνώρισμα τῆς ὁσιότητος τοῦ Ἰωάννου ἡ Γραφή τονίζει, ὅτι εἶναι ἀπό τήν κοιλιά τῆς μάνας του διαλεγμένος γιά τή μεγάλη ἀποστολή, γιά τήν ἀποστολή στό ἔργο τοῦ Θεοῦ. Διαβάζοντας τό 1ο κεφ. τοῦ εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ, μαθαίνουμε ἀπό τόν ἴδιο τό Θεό ποιός εἶναι ὁ Ἰωάννης, γιατί ἡ φωνή τοῦ ἀγγέλου εἶναι ἡ φωνή τοῦ Θεοῦ. Καί πρῶτα-πρῶτα τό ὄνομά του, Ἰωάννης, πού σημαίνει δῶρο τοῦ Θεοῦ. Εἶναι καρπός τῆς προσευχῆς τῶν εὐσεβῶν γονέων του ὁ Ἰωάννης, μά περισσότερο εἶναι δῶρο Θεοῦ. Εἶναι καλύτερα, τό προμήνυμα τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ. Εἶναι αὐτός στόν ὁποῖον ὁ Θεός στηρίζει, χύνει τό ἔλεός του. Γι’ αὐτό κι ἐξηγεῖ στό Ζαχαρία ὁ ἄγγελος ὅτι ὁ Ἰωάννης θά εἶναι ἡ χαρά καί ἡ ἀγαλλίαση σ’ αὐτόν ἀλλά καί σέ πολλούς ἀνθρώπους. Δέν ἀνήκει μόνο στή μικρή οἰκογένεια τοῦ Ζαχαρία ἀλλά στή μεγάλη οἰκογένεια τῆς ἀνθρωπότητος. Κι ἔτσι παρουσιάζεται μεγάλος ἐνώπιον τοῦ Κυρίου.
-Εἶναι ἀκόμη ἀσκητής. Καί αὐτό προφητεύεται στήν Παλαιά Διαθήκη, ἀλλά λέγεται καί ἀπό τόν ἄγγελο στό Ζαχαρία. Δέν θά πιεῖ οἰνοπνευματώδη ποτά, δέν θά ζήσει μέ τίς ἀνέσεις τῶν ἄλλων ἀνθρώπων κι ὅμως αὐτός θά εἶναι πλήρης Πνεύματος ἁγίου, μέ μιά μεγάλη ἀποστολή, νά ἐπιστρέψει τίς καρδιές τῶν ἀνθρώπων στόν Κύριο, νά προετοιμάσει τό δρόμο τοῦ Κυρίου μέ πνεῦμα καί δύναμη Ἠλιού προφήτου, νά ἐπιστρέψει τίς καρδιές τῶν πατέρων στά τέκνα, ἀλλά καί νά διδάξει τά τέκνα, νά τά φέρει μέ φρόνηση καί μέ σύνεση στό σωστό δρόμο. Ἡ ἀσκητικότητα τοῦ Ἰωάννου φαίνεται στήν ὅλη ἐμφάνισή του. Φοροῦσε ἕνα ροῦχο ἀπό μαλλί καμήλας καί εἶχε μιά πέτσινη ζώνη στή μέση. Αὐτό τό ντύσιμο ὄχι μόνο πολυτέλεια δέν ἔχει ἀλλά οὔτε καί στοιχειώδη ἄνεση. Ἡ τροφή του ἦταν ἀκρίδες καί μέλι ἄγριο. Ἔτσι ἔζησε ἐκεῖνα τά χρόνια στήν ἔρημο ὁ Ἰωάννης ὁ ἀσκητής.
-Εἶναι παρθένος. Ἔζησε ἐν παρθενίᾳ σ’ ὅλη του τή ζωή καί ξέρουμε πώς αὐτό τό γνώρισμα εἶναι σπάνιο στήν Παλαιά Διαθήκη, ἀκόμη καί στούς μεγάλους ἀνθρώπους τοῦ Θεοῦ. Καί οἱ πατριάρχες καί οἱ προφῆτες ἦταν ἔγγαμοι ἐκτός ἀπό ἐλάχιστες ἐξαιρέσεις (Ἠλίας, Ἐλισσαῖος, Ἰερεμίας). Στίς ἐξαιρέσεις αὐτές προστίθεται καί ὁ Ἰωάννης, ὁ ὅσιος, ἀσκητής καί παρθένος.
-Εἶναι διδάσκαλος καί μάλιστα ἕνας διαπρύσιος κήρυκας τῆς ἀληθείας τοῦ Θεοῦ. Τήν κήρυξε μέ δύναμη, ζωντάνια καί παρρησία, μέ ἁπλότητα καί πρακτικότητα. Δέν χρειάσθηκε νά ἐγκαταλείψει τήν ἔρημο καί τόν Ἰορδάνη, γιατί εἶχε τή δύναμη ὁ ἀσκητής, μέ μόνη τή ζωή καί τήν ἐμφάνισή του, νά ἑλκύσει κοντά του τά πλήθη ἀπ’ ὅλες τίς πόλεις κι ἀπό τήν πρωτεύουσα ἀκόμη, τό κέντρο τῆς θεοκρατίας. Κατά χιλιάδες πήγαιναν οἱ ἄνθρωποι ν’ ἀκούσουν τόν ἀσκητή καί προφήτη. Ἕναν προφήτη, πού ἐμφανίσθηκε στή σειρά τῶν προφητῶν μετά ἀπό 500 χρόνια.
Ἡ διδασκαλία του ἦταν ἁπλῆ, πρακτική, σύντομη ἀλλά μέ φλόγα καί παρρησία, ἀπαλλαγμένη πέρα γιά πέρα ἀπό ἐθνικιστικά ἰδεώδη καί ποτισμένη μ’ ἕνα παγκόσμιο πνεῦμα, ἐκεῖνο πού θ’ ἀποκαλύψει μέ τή διδασκαλία καί τή ζωή του ὁ Θεάνθρωπος. Ὁ Ἰωάννης στό λόγο του ἀγκαλιάζει ὅλους τούς ἀνθρώπους καί δίνει ἀπάντηση στοῦ καθενός τά προβλήματα. Στόν καθένα δίνει σάν πνευματικός γιατρός, τή συνταγή πού χρειάζεται. Μιλάει μ’ ἄλλη γλῶσσα στούς ἁμαρτωλούς τελῶνες, μ’ ἄλλη στούς ὑποκριτάς γραμματεῖς καί φαρισαίους καί μ’ ἄλλη στούς ἐκμεταλλευτάς τῆς εὐσεβείας τοῦ λαοῦ, τούς σαδδουκαίους. Καί σ’ ὅλους, μέ προφητική δύναμη, ἀπηύθυνε τό κήρυγμα τῆς μετανοίας. «Μετανοεῖτε, γιατί ἡ ἀξίνη εἶναι στή ρίζα τοῦ δέντρου καί σάν ἄκαρπα δέντρα θά κοπεῖτε καί θά ριχθεῖτε στή φωτιά».
-Εἶναι, ἀκόμη, προφήτης καί στό πρόσωπό του συνοψίζονται ὅλες οἱ προφητεῖες τῆς Π. Διαθήκης, ὅλα τά κηρύγματα τῶν προφητῶν. Ὁ ἴδιος ἔρχεται σἀν ἡ ἐνσάρκωση τῆς προφητείας τῆς Π. Διαθήκης γιά νά προφητεύσει γιά τό Μεσσία καί νά τόν δείξει μέ τό ἴδιο του τό χέρι· «ἴδε ὁ ἀμνός τοῦ Θεοῦ». Κι ἔτσι ἀπό τό χορό τῶν προφητῶν μπαίνει στό χορό τῶν ἀποστόλων.
-Εἶναι καί ἱερέας. Ἐνῶ ἐγκατέλειψε -φάνηκε ὅτι ἐγκατέλειψε- τό ἱερατικό στάδιο, στό ὁποῖο σάν γιός ἱερέως θά εἶχε μία καλή ἐξέλιξη, ἐν τούτοις ἀξιώθηκε νά ἱερουργήσει τήν πιό μεγάλη ἱερουργία τῆς Π. Διαθήκης, ἀφοῦ ἀξιώθηκε νά βαπτίσει τόν ἀναμάρτητο Υἱό τοῦ Θεοῦ, τόν ἄσπιλο Υἱό τῆς Παρθένου, τόν Θεάνθρωπο Ἰησοῦ. Ἔτσι δέν εἶναι μόνο ὁ πρόδρομος καί προφήτης ἀλλά καί ὁ βαπτιστής τοῦ Χριστοῦ.
-Τέλος, ὁ Ἰωάννης εἶναι μάρτυρας. Ἔχυσε τό αἷμα του πρίν ἀπό τόν πρωτομάρτυρα Στέφανο καί τόν ἀπόστολο Ἰάκωβο.
Ὁ Ἰωάννης ὑπῆρξε ὅσιος, παρθένος, ἀσκητής, διδάσκαλος, προφήτης, ἱερέας, μάρτυρας. Νά γιατί ὁ Κύριος τόν χαρακτήρισε ὡς τόν μεγαλύτερο ἄνθρωπο· «ἀμήν λέγω ὑμῖν, οὐκ ἐγήγερται ἐν γεννητοῖς γυναικῶν μείζων Ἰωάννου τοῦ βαπτιστοῦ» (Μθ 11,11).
(Στέργιος Σάκκος, ομότιμος καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης)