Η Περιτομή του Κυρίου

Η περιτομή ήταν αρχαία συνήθεια πολλών λαών και συνδεόταν με την ένταξη των ενηλίκων στην κοινότητα ή στο γάμο. Για τον Εβραϊκό λαό ήταν μια τελετουργική διάταξη. Δόθηκε στον Αβραάμ, πριν από το νόμο της Παλαιάς Διαθήκης, ως σημάδι, που θα ξεχώριζε αυτόν και τους απογόνους του από τα έθνη.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία γιορτάζει την 1η Ιανουαρίου, εκτός από τη μνήμη του Αγίου Βασιλείου και την Περιτομή τού Χριστού μας. Οκτώ μέρες μετά τη γέννηση του Κυρίου μας, η Παναγία μας τον πήρε στην αγκαλιά της και μαζί με τον προστάτη της Ιωσήφ, τον έφερε στο ναό, σύμφωνα με την προσταγή του παλαιού νόμου, του περιτεμείν το παιδίον, και εκλήθη το όνομα αυτού Ιησούς, το κληθέν υπό του αγγέλου προ του συλληφθήναι αυτόν εν τη κοιλία. Μετά δε την περιτομή, ο γλυκύτατός μας Ιησούς έζησε μαζί με τους γονείς Του, προκόπτων και αυξάνων, τόσον κατά την ηλικία του σώματος, όσον και « σοφία και χάριτι παρά Θεώ και ανθρώποις».
Οι θεοφώτιστοι Πατέρες της Εκκλησίας, διαπιστώνουν στην περιτομή του Χριστού μας ένα μήνυμα υπακοής. Ο Χριστός μας περιτέμνεται, για να δηλώσει υποταγή στο θέλημα του Θεού. Ο γιος του Θεού, λοιπόν, παράδειγμα προς μίμηση, για να μάθουμε και εμείς, ότι είμαστε υποχρεωμένοι να υπακούμε στο νόμο του Θεού, όχι σύμφωνα με τη λογική μας, αλλά κατά τη θεία εντολή. Έτσι θα μπορέσουμε να ελευθερωθούμε από την αμαρτία. Ουκ επησχύνθη ο πανάγαθος Θεός, της σαρκός περιτμηθήναι, αλλ’ έδωκεν εαυτόν τύπον και υπογραμμόν πάσι προς σωτηρίαν.
Γιατί γιορτάζεται η περιτομή; Εκείνος που έχει περιουσία, την σφραγίζει για να την ξεχωρίζει. Έτσι και ο Θεός σημάδεψε τον περιούσιο λαό Του, για να δείξει σε αυτόν ότι είναι ιδιοκτησία Του. Η περιτομή, λοιπόν, φανερώνει την παρουσία του Θεού και δηλώνει την υπακοή των ανθρώπων, ως σύνδεσμο απόλυτης εμπιστοσύνης μεταξύ του Κυρίου μας και του πιστού.
Για την Εκκλησία μας, η περιτομή έπαυσε να ισχύει ως σημάδι πάνω στη σάρκα μας. Μας χρειάζεται, όμως, η αχειροποίητος περιτομή,ως συνείδηση και βίωμα μέσα στην καρδιά μας. Μας χρειάζεται, για να διώχνει το θέλημα του κόσμου μακριά μας και για να κρατεί ζωντανό το θέλημα του Θεού στη ζωή μας. Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός διαβλέπει στην περιτομή τον τύπο του βαπτίσματος. Αφού, όμως, φανερώθηκε η αλήθεια, είναι ανώφελος ο τύπος και η σκιά (Εβρ.: 10: 1). Επομένως, τώρα είναι άχρηστη, περιττή η περιτομή και αντίθετη προς το άγιο βάπτισμα. Εμείς, οι βαπτισμένοι πιστοί, μπορούμε να αναφωνούμε «ημείς γάρ εσμέν η περιτομή, οι Πνεύματι Θεού λατρεύοντες» (Φιλιπ.: Γ: 3). Αληθινή περιτομή είμαστε εμείς οι Χριστιανοί, οι οποίοι διά του φωτισμού, που μας δίνει το Πνεύμα του Θεού, προσφέρουμε στον Θεό αληθινή λατρεία.
Ζούμε, λοιπόν και σήμερα, μέσα στην Εκκλησία την περιτομή μας, γιορτάζοντας την περιτομή του Κυρίου μας. Ανανεώνουμε την απόφασή μας, ότι ανήκουμε σε Αυτόν και τηρούμε τους όρους της σχέσης μας με Αυτόν. Η συναίσθηση ότι είμαστε κτήμα Του και περιουσία Του, μας βοηθεί να κρατούμε καθαρό τον εαυτό μας. Η πεποίθηση ότι είμαστε εκούσια δούλοι Του, μας σπρώχνει να κάνουμε αβίαστα το θέλημά Του. Βιώνουμε, έτσι, την προστασία και παρηγοριά Του. Χωρίς να έχουμε πάνω μας την εβραϊκή περιτομή σημαδευόμαστε από την περιτομή των παθών, από την αποκοπή των κακών, από την εκκοπή του εγωιστικού μας θελήματος. Συμπερασματικά, θα πρέπει να είμαστε του Θεού, για να είναι και Αυτός δικός μας. Αποτελεί την ωραιότερη ευχή και την καταλληλότερη προσευχή για την καινούρια χρονιά.
Δρ Ελένη Ρωσσίδου-Κουτσού, Φιλόλογος-Βυζαντινολόγος
Πηγές: Ιωάννου Δαμασκηνού, Έκδοσις ακριβής της Ορθοδόξου Πίστεως (Θεσσαλονίκη, 1978)· Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας (Αθήνα, 2005)· Φουντούλη, Ι.Μ., Λογική Λατρεία (Αθήνα, 1997).
Αρχιεπισκοπή Κύπρου