Ο καθηγητής Αντώνης Μανιτάκης σε άρθρο του που δημοσιεύθηκε στην “Ελευθεροτυπία” στις 3 Ιουνίου, κρίνοντας την απόφαση του Συμβουλίου Επικρατείας την σχετική με το μάθημα των Θρησκευτικών, γράφει: “Το Σύνταγμα δεν ορίζει ούτε βέβαια επιτάσσει, όπως εσφαλμένα και παραπειστικά αναφέρουν συγγραφέας και απόφαση, ότι σκοπός της παρεχόμενης παιδείας είναι η ανάπτυξη της θρησκευτικής συνείδησης των Ελληνοπαίδων “σύμφωνα με τις αρχές του ορθοδόξου χριστιανικού δόγματος”. Η διάταξη του άρθρου 16 παρ. 2 μιλά για ανάπτυξη θρησκευτικής συνείδησης γενικά..... Και μάλιστα επειδή πρόκειται για καλλιέργεια θρησκευτικής συνείδησης, που αφορά ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες, ο στόχος δεν μπορεί να επιδιωχθεί με την υποχρεωτική μετάδοση πίστης, αλλά με τον εκούσιο και συνειδητό ενστερνισμό της θρησκευτικής παράδοσης και των διδαγμάτων ζωής και λατρείας μιας θρησκείας, της θρησκείας που επιλέγει ο μαθητής μαζί με τους γονείς του”.
Στις παραπάνω απόψεις πρέπει επιγραμματικά να παρατηρηθούν τα εξής:
Πρώτον, το άρθρο 16 παρ. 2 του Συντάγματος πρέπει να ερμηνεύεται σε συνδυασμό με το άρθρο 3 παρ. 1, που ορίζει ότι επικρατούσα θρησκεία στην Ελλάδα είναι “τής Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας”.
Το νομοθετικό σώμα έχοντας υπόψη αυτό τον συνδυασμό όρισε με τον εκπαιδευτικό νόμο 1566/85, ότι η εκπαίδευση πρέπει να υποβοηθήση τους μαθητές και τις μαθήτριες “.. να διακατέχονται από πίστη προς την πατρίδα και τα γνήσια στοιχεία της Ορθόδοξης Χριστιανικής Παράδοσης”.
Δεύτερον, το σχολείο δεν επιδιώκει “τήν υποχρεωτική μετάδοση πίστης”.
Η πίστη - δηλαδή η εμπιστοσύνη - δεν μεταδίδεται υποχρεωτικά. Το σχολείο, κατά την έκφραση του αγίου Κοσμά του Αιτωλού, ανοίγει την πόρτα της Εκκλησίας, μέσα, όμως, περνά όποιος θέλει.
Όσο για την ελεύθερη επιλογή της θρησκείας από τον μαθητή και τους γονείς του αυτή είναι σεβαστή και κατοχυρωμένη από την νομοθεσία που ισχύει.
Είναι ευνόητο, όμως, ότι έφοσον δεν δηλώνεται κάποιο άλλο δόγμα, ή θρησκεία, ή έστω η αθεΐα, θεωρείται αυτονόητο ότι η επιλογή του μαθητή και των γονέων του είναι η πίστη της συντριπτικής πλειοψηφίας του Ελληνικού λαού, δηλαδή η Ορθόδοξη Χριστιανική πίστη.
Είναι γνωστό, βέβαια, ότι το μεγάλο πρόβλημα της σύγχρονης Ορθόδοξης Εκκλησίας δεν είναι η μαχητική αθεΐα, ή η δράση επικίνδυνων αιρέσεων (υπάρχουν οπωσδήποτε και αυτές), αλλά η αδιαφορία και η πνευματική νωθρότητα, που συνδέονται με την καταναλωτική νοοτροπία και βουλιμία.. Οπότε, όταν κάποιος δεν δηλώνει άθεος ή οπαδός μιας αίρεσης, δεν σημαίνει ότι είναι υποχρεωτικά συνειδητός Ορθόδοξος Χριστιανός.
Η Πολιτεία, όμως, σεβόμενη την πολιτιστική παράδοση που έχει κληρονομήσει - η οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την Ορθοδοξία - και εφαρμόζοντας το Σύνταγμά της, οφείλει να καλλιεργήση την θρησκευτική συνείδηση της νεολαίας με την Ορθόδοξη πίστη των Πατέρων μας, εκπληρώνοντας τον ρόλο του παιδαγωγού σ’ αυτούς που άφησαν μέσα τους να νεκρωθή η πίστη.
Τον καιρό που ακούγονται φωνές για την αποϊεροποίηση της Πολιτείας, μπορεί η άποψη αυτή να ακούγεται σε κάποιους ως θεοκρατική. Πάντως είναι ακραιφνώς ελληνική.
π.Θ.Α.Β.
ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 1998
(Ο συγγραφέας έγραψε το άρθρο με αφορμή επιθέσεις εναντίον του μαθήματος το 1998).
Σχετικό με αυτά,μπορεί να είναι και τα παρακάτω:
ΑπάντησηΔιαγραφή"Γιατί,μήπως μας ρώτησε κανείς όταν μας βάπτιζαν; Το θέμα για εμένα είναι πως πρέπει να είναι ώριμος κάποιος για να προβληματιστεί και να αποφασίσει,αν θέλει,να βαπτισθεί", μου είπε ένας ,σε παρατήρηση δική μου,ότι κατά πλειοψηφία είμαστε οι περισσότεροι βαπτισμένοι Χριστιανοί Ορθόδοξοι.
Η δική μου απάντηση ήταν:
Θέτεις ζήτημα επιλογής κατόπιν ωριμότητας. Αλλά με βάση ποιά δεδομένα, θα προετοιμάσουμε το έδαφος της ωριμότητας δεν το προσδιορίζεις. Μήπως είναι αυτή του "εν οίδα,ότι ουδέν οίδα"; Αν είναι έτσι,τότε δυο τινά θα συμβούν: Ή θα τερματίσουμε τη ζωή μας μέσα σε μια διαρκή άγνοια,μαθαίνοντας και ξεμαθαίνοντας ή θα παραδεχτούμε ότι η γνώση μας ωχριά προ μιας υπέρτερης και ασύλληπτης για τον άνθρωπο, γνώσης. Το να ισχυριστούμε ότι μέσα στην άγνοια θα ζήσουμε και με αυτή θα πεθάνουμε, είναι καθαρή υποκρισία. "Βάση δεδομένων" πάντα θα υπάρχει,έστω και αν οι αγνωστικιστές,σκεπτικιστές κλπ. ισχυρίζονται το αντίθετο. Καλώς ή κακώς, να την απαρνηθούμε και να κάνουμε delete δεν γίνεται. Ο "σκληρός δίσκος" για να γράψει κάτι, έχει ανάγκη από κάποια "βάση δεδομένων" κι εμείς,καλώς ή κακώς πάλι, έχουμε τη δική μας: Το νηπιοβαπτισμό.
Ακόμη όμως κι αν αυτό δεν γινόταν και το βρέφος-νήπιο μεγάλωνε σε οικογενειακό περιβάλλον ελεύθερης επιλογής, νομίζεις τα πράγματα θα διέφεραν από ό,τι σήμερα συμβαίνει; Δεν το νομίζω πιθανό. Το μόνο που θα άλλαζε,θα ήταν οι πανεπιστημιακοί και οι άλλοι (...) να έχυναν το δηλητήριό τους κατά του (θρησκευτικά και εκκλησιαστικά μη υπάρχοντος) πολιτικοοικονομικού συστήματος, το οποίο θα συντηρούσε για λόγους αυτοπροστασίας μερικούς αδίστακτους αυλοκόλακες - κοινώς γραφιάδες,κατάλοιπα απεχθών αυτοκρατορικών παρασκηνίων - του υποτιθέμενου φιλελεύθερου δημοκρατικού (όχι μόνο δικού μας) πολιτεύματος. Αυτοί θα ήταν εκείνοι, που θα φρόντιζαν να μας ενισχύουν την πίστη και την ελπίδα,ώστε κάθε τέσσερα χρόνια να μπορούμε να σέρνουμε τα πόδια μας στο δημοκρατικό "κάλεσμα" της ψήφου.Χωρίς αμφιβολία,τότε θα ζητούσαμε να μας βαφτίσουν στο όνομα της ελευθερίας.
Αυτονόητο,μια ελευθερία αυτών των προδιαγραφών φαλκιδεύει την πίστη και εμπαίζει την ελπίδα.Καλύτερα, θα έλεγα,την μεταθέτει σε χρόνο αόριστο για κάποιους,που δεν ξέρουμε καν αν θα υπάρξουν,πώς θα υπάρξουν και εν πάση περιπτώσει,δεν θα έχει καμία απολύτως σχέση με αυτό που κληθήκαμε να πιστέψουμε και στο όνομα του οποίου διαλέξαμε να βαπτισθούμε,μετά από τη συστηματική και μακροχρόνια έπλυση, που μας έκαναν οι παρακοιμώμενοι κόλακες των πολιτικών διαβουλίων.