Ο Νέος Άθως της Αμπχαζίας

Σε ένα απείρου κάλλους τοπίο, στην κοιλάδα του πόταμου Πσίρτσχι, στην Αμπχαζία, βρίσκεται ένα πανέμορφο μοναστήρι, ο Νέος Άθως, που “χάρισε” το όνομά του και στην κωμόπολη που δημιουργήθηκε γύρω από αυτό.
Η μόνη κτίστηκε στο όνομα του Απόστολου Σίμωνα του Κανανίτη από αγιορείτες μοναχούς, το 1879. Ήταν μοναχοί της μονής του Αγίου Παντελεήμονα του Αγίου Όρους, οι οποίοι έφτασαν στον Καύκασο του Ευξείνου Πόντου, το 1874.
Η οικοδόμηση της μονής διακόπηκε στη διάρκεια του ρωσο-τουρκικού πολέμου (1877-78) και συνεχίστηκε με γοργούς ρυθμούς στη συνέχεια και ήδη έως το 1880 οι μοναχοί είχαν χτίσει και ένα οινοποιείο, όπου παρήγαν το δικό τους κρασί.
Το 1888, τη μονή επισκέφτηκε ο τσάρος Αλέξανδρος ο Τρίτος. Ήταν τέτοια η εμβέλεια της επίσκεψης για την εποχή, που στον τόπο όπου συναντήθηκε ο τσάρος με τον ηγούμενο της μονής, κτίστηκε ένα παρεκκλήσι και δημιουργήθηκε το Βασιλικό Πάρκο.
Για το Νέο Άθω μιλούσε πλέον όλη η Ρωσική Αυτοκρατορία και από το 1890, η μονή έγινε το σημαντικότερο ορθόδοξο κέντρο στην παρευξείνια περιοχή του Καυκάσου και της Ρωσίας.
Ωστόσο, μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση, οι Σοβιετικοί έκλεισαν το 1924 τη μονή, επειδή «οι μοναχοί δεν δέχτηκαν τη νέα κυβέρνηση», όπως μαρτυρούν έγγραφα της εποχής.
Σήμερα, παρά τα γεωπολιτικά προβλήματα στην περιοχή (σ.σ. το 1992, η Αμπχαζία αποσχίσθηκε από τη Γεωργία με ρωσική υποστήριξη και σήμερα, το πρόβλημα της Αμπχαζίας αποτελεί “πληγή” στις σχέσεις Ρωσίας-Γεωργίας και δημιουργεί πόλο αστάθειας στην περιοχή), η μονή αποτελεί ένα θρησκευτικό και πολιτισμικό κέντρο σε μία χώρα όπου κυρίαρχο είναι το μουσουλμανικό στοιχείο.
Οι Αμπχάζιοι, αν και στην πλειοψηφία τους είναι μουσουλμάνοι, είναι ιδιαίτερα εξοικειωμένοι με την κουλτούρα των ορθόδοξων Ρώσων και Ελλήνων που διέμεναν στην περιοχή αυτή. Ακόμη και στη γραφή τους χρησιμοποιούν το ρωσικό (Κυριλλικό) αλφάβητο και από τον 20ό αιώνα-πολιτικά και οικονομικά- στηρίζονται στη Ρωσία.
Το πρόβλημα της Αμπχαζίας είχε τραγικές επιπτώσεις και στον Ελληνισμό της περιοχής, ιδιαίτερα δε στο Σοχούμι. Από περίπου 30.000 Έλληνες που διέμεναν στη χώρα αυτή, σήμερα έχουν μείνει μόνο 1.600. Ο πόλεμος το 1992 προκάλεσε το μαζικό επαναπατρισμό του ομογενειακού στοιχείου της Αμπχαζίας στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με τους ιστορικούς, η περιοχή του Νέου Άθω, κοντά στο Σουχούμι και την πόλη Γκούντα -Ούτα (Goyta -outa), έχει μακρά ιστορία. Η πρώτη αναφορά για την περιοχή εντοπίζεται στον 3ο αιώνα – ήταν η Ανακοπία, μια ελληνική αποικία, από τα μεγαλύτερα εμπορικά κέντρα της περιοχής του Εύξεινου Πόντου.
Τον 8ο αιώνα, ο Αμπχάζιος κυβερνήτης Λέων ο Δεύτερος, εκμεταλλεύτηκε την εσωτερική διαταραχή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και κήρυξε την Αμπχαζία ανεξάρτητο Βασίλειο, με πρωτεύουσα την Ανακοπία.
Ο Νέος Άθως παραμένει, σήμερα, μια γέφυρα σταθερή στις σχέσεις με την Ελλάδα. Πρόσφατα, οι Έλληνες της Αμπχαζίας έζησαν μοναδικές στιγμές, όταν δέχτηκαν ένα αναπάντεχο δώρο: ήταν η εικόνα του Αγίου Παντελεήμονος, που είχε κλαπεί πριν από περίπου εκατό χρόνια και επιστράφτηκε στο μοναστήρι.
Μεγάλη ήταν η συγκίνηση των ελάχιστων Ελλήνων που έχουν απομείνει στην περιοχή, κατά την υποδοχή της εικόνας, που εντόπισε ο βουλευτής της ρωσικής Δούμα, Συντονιστής του ΣΑΕ, χωρών πρώην ΕΣΣΔ και πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ελλήνων Ρωσίας, Ιβάν Σαββίδης, ο οποίος και την αγόρασε, πρόσφατα, σε δημοπρασία.
Τριακόσιοι Κοζάκοι συνόδευσαν την εικόνα στη μονή, όπου παρουσία του προέδρου της ρωσικής Δούμα, Μπορίς Γκριζλόφ, ο κ. Σαββίδης την παρέδωσε στον πρόεδρο της Αμπχαζίας, Σεργκέι Μπαγκάπς, ο οποίος παραβρέθηκε εκεί ειδικά για την τελετή.
Όπως μας πληροφόρησαν από την Επαρχία του Σουχούμι, χάρη στις χορηγίες των Ρώσων στη μονή, κατέστη δυνατή η αναστήλωσή της, στο πλαίσιο της οποίας, οι 18 τρούλοι της επισκευάστηκαν και “ντύθηκαν” με επιχρυσωμένα μέταλλα.
Οι τοπικές αρχές δεν σχεδιάζουν την οικοδόμηση νέων ορθόδοξων ναών. Ωστόσο, βρέθηκαν πόροι προκειμένου τα χριστιανικά κτίσματα – ναοί, εκκλησίες – που καταστράφηκαν, να κτιστούν ξανά ή να ανοικοδομηθούν, μας λέει ο καθηγητής της Θεολογικής της Σχολής του Νέου Άθω, Γέρμαν Μαρσάνια.
Είναι αξιοσημείωτο ότι, σε μια μικρή χώρα όπως η Αμπχαζία, πριν από το 1917 υπήρχαν πάνω από 150 χριστιανικοί ναοί. Σύμφωνα με τον καθηγητή Μαρσάνια, στην περιοχή της Γούντα-Ούτα υπήρχαν 30 εκκλησίες, στο Οτσαμτσίρ 29, στο Γουλρίπσκ 27, στο Σουχούμι 20, στην Γκράγρα 12, στο Τκουαρτσάλσκι 10 και στο Γκάλσκι 9.
Στην καταγραφή αυτή δεν αναφέρονται οι 20 ξύλινες εκκλησίες που κάηκαν ολοσχερώς.
Πηγή:« sae.gr»