Ο ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΤΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΚΑΙ Η ΥΠΟΘΕΣΗ FOLGERO.

Η εφημερίδα Ελευθεροτυπία δημοσίευσε τη νέα δήλωση του Βοηθού Συνηγόρου του Πολίτη κ. Ανδρέα Τάκη. Ο Βοηθός Συνήγορος είπε:

«Δικαίωμα απαλλαγής από το μάθημα των Θρησκευτικών δεν έχουν μόνον οι αλλόθρηκοι ή ετερόδοξοι μαθητές, αλλά όλοι οι μαθητές ανεξάρτητα από τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις, εφόσον επικαλεστούν (οι ίδιοι ή οι κηδεμόνες τους) λόγους συνείδησης με απλή υπεύθυνη δήλωση.
Η πιο πρόσφατη παρέμβαση του Συνηγόρου έγινε τον περασμένο Νοέμβριο, με επιστολή που έστειλε στον ειδικό γραμματέα του υπουργείου Παιδείας Γ. Γούση. Εκεί ο Συνήγορος αναφέρει χαρακτηριστικά πως το Σύνταγμα (άρθρο 16 παρ. 20) υποχρεώνει μεν την πολιτεία να παρέχει θρησκευτική εκπαίδευση, αλλά δεν υποχρεώνει παράλληλα και τους πολίτες να τη δέχονται, εφόσον το μάθημα των Θρησκευτικών στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα διατηρεί τον ομολογιακό του χαρακτήρα.
Όσο επομένως το μάθημα των Θρησκευτικών έχει ομολογιακό και όχι γνωσιολογικό χαρακτήρα, το δικαίωμα απαλλαγής από το μάθημα πρέπει να αναγνωριστεί σε όλους τους μαθητές και όχι μόνο στους αλλόδοξους, επισημαίνει ο Συνήγορος. Όπως υπογραμμίζει με νόημα, δεν είναι συνταγματικώς θεμιτό η απαλλαγή για λόγους συνείδησης να εξαρτάται από οποιασδήποτε μορφής -θετικής ή αρνητικής- δήλωση θρησκεύματος.
Συνεπώς η έκδοση διευκρινιστικής εγκυκλίου περί υποχρεωτικότητας των Θρησκευτικών για τους ορθόδοξους μαθητές θα ακύρωνε στην πράξη τη δυνατότητα απαλλαγής από τη διδασκαλία όσων μαθητών είναι μεν χριστιανοί ορθόδοξοι αλλά δεν επιθυμούν την παρακολούθηση του μαθήματος».

Έγραφε ο Συνήγορος του Πολίτη (ΣτΠ) στη σχετική επιστολή του προς το ΥΠΕΠΘ:

(πρόσφατα το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έκρινε αθέμιτη την αξίωση (ακόμη και αρνητικής) γνωστοποίησης πεποιθήσεων ως προϋπόθεση άσκησης δικαιώματος. )

Δείτε ακόμη:
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

-ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΥΠΕΠΘ
- Η Διαρκής Ιερά Σύνοδος απάντησε τότε στο Συνήγορο του πολίτη:

«Επίσης ανεγνώσθησαν το από 14.11.2008 έγγραφο του Συνήγορου του Πολίτη προς το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, καθώς και το από 17.11.2008 Δελτίο Τύπου, σχετικά με την διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών στα Σχολεία. Σύμφωνα με αυτά υποστηρίζεται ότι η Ελλάδα υποχρεούται να συμμορφωθεί, με σχετική Απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, για την απαλλαγή μαθητών από την διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών.
Η Διαρκής Ιερά Σύνοδος υπενθυμίζει ότι η εν λόγω απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, με ειδική αναφορά μόνο στο μάθημα των Θρησκευτικών, δεν υπάρχει, σύμφωνα με εκτιμήσεις νομικών. Παρόμοιο γεγονός συνέβη στη Νορβηγία, όταν προσέφυγαν αλλόθρησκοι στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, καταγγέλοντας την χώρα, μόνον διότι δεν τους επέτρεπε ολική απαλλαγή από το μάθημα των Θρησκευτικών αλλά τους επέτρεπε μόνον μερική.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο κατεδίκασε τη Νορβηγία γι’ αυτό τον λόγο, και μόνον. Προς την υποχρέωση αυτή η Ελλάδα έχει ήδη συμμορφωθεί από πολλών ετών και δεν ανακύπτει νέα υποχρέωση συμμορφώσεώς της. Υπενθυμίζει επίσης ότι η διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών είναι συνταγματικά κατοχυρωμένη στη Χώρα μας».( βλέπε εδώ)
O κ. Γεώργιος Κρίππας (Διδάκτορας Συνταγματικού Δικαίου και καθηγητής στο ελεύθερο πανεπιστήμιο) σε ομιλία του με θέμα :«Η Συνταγματική κατοχύρωση και η ωφελιμότητα του μαθήματος των Θρησκευτικών» ανέφερε:

- «Ανεζήτησα την επίμαχη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και διεπίστωσα ότι λέγει εντελώς άλλα και όχι αυτά που υπεστήριζε ο συνήγορος του πολίτου . Πρόκειται περί της αποφάσεως του Δικαστηρίου αυτού της 29-6-2007( υπόθεση 15472/02 Folgero και άλλοι κατά Νορβηγίας).

Σε μεγάλη μάλιστα έρευνά του αποκαλύπτει τα ακόλουθα:

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ (ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ)

Απόφαση της 20ης Ιουνίου 2007 (υπόθεση Folgero και άλλοι κατά Νορβηγίας)
Πρώτο Πρόσθετο Πρωτόκολλο Ευρωπαϊκής Συμβάσεως Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, άρθρον 2 (δικαίωμα επί της εκπαιδεύσεως ).
Μάθημα Θρησκευτικών.
Το άρθρον 2 του νορβηγικού Συντάγματος καθιστά το μάθημα των Θρησκευτικών υποχρεωτικών δι΄όλους τους ομοθρήσκους και προαιρετικόν μόνον δια τους αλλοθρήσκους. Υποχρέωση της Νορβηγίας να χορηγήσει εις τους αλλοθρήσκους (και όχι εις τους ομοθρήσκους) ολική απαλλαγή από αυτό και όχι μερική.(προσφυγή εν μέρει μόνον δεκτή – απόρριψη λοιπών προβαλλομένων λόγων, ότι παραβιάζεται η αρχή της ισότητος εν συνδυασμώ προς απόρρητον του ιδιωτικού βίου και το δικαίωμα επί της θρησκευτικής ελευθερίας).
Έκδοση υπό του Έλληνος Συνηγόρου του Πολίτου πράξεως περί μαθήματος των Θρησκευτικών αγνοούσης εντελώς την παρούσα ad hoc απόφαση και επικαλουμένης άλλην απόφαση μη έχουσαν ουδεμίαν απολύτως σχέση και ουδεμίαν απολύτως συνάφειαν το παρόν θέμα………
Κατ΄αρχήν πρέπει , να επισημάνουμε, ότι το άρθρον 2 του Πρώτου Προσθέτου Πρωτοκόλλου της Ευρωπαϊκής Συμβάσεως Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων προβλέπει το δικαίωμα των Ευρωπαίων πολιτών , να αξιώσουν από το κράτος τους, να τους παράσχει εκπαίδευση σύμφωνη προς τις θρησκευτικές και φιλοσοφικές τους πεποιθήσεις. Η ως άνω δε απόφαση αναφέρεται εις την διάταξη αυτή και εκλήθη, να κρίνει επί προσφυγής αναφερομένης εις το μάθημα των θρησκευτικών κατ΄εφαρμογήν της ως άνω διατάξεως……….
Η προσφυγή επί της οποίας εξεδόθη η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων υπεβλήθη εις το εν λόγω Δικαστήριο υπό οπαδών της Νορβηγικής Ανθρωπιστικής Ενώσεως ( τα μέλη της οποίας δεν ανήκουν εις την επικρατούσαν/κρατικήν Εκκλησίαν της Νορβηγίας που είναι η Χριστιανική – Ευαγγελική – Λουθηρανή)…..

Το άρθρο 2 του Συντάγματος της Νορβηγίας έχει επί λέξει ως εξής:

«Καθένας που κατοικεί εις το Βασίλειο, θα απολαμβάνει την θρησκευτική ελευθερία.
«Η Ευαγγελική Λουθηρανή Θρησκεία παραμένει η επίσημη Θρησκεία του κράτους. Κάτοικοι ανήκοντες εις αυτήν υπορεούνται, να εκπαιδεύουν τα τέκνα τους συμφώνως προς αυτήν».
Ως ρητώς δέχεται η απόφαση , εις την Νορβηγία το μάθημα των θρησκευτικών είναι υποχρεωτικόν δια τους ομοθρήσκους και προαιρετικόν δια τους αλλοθρήσκους όχι όμως δια τους αθέους.

Προς ενίσχυση δε της απόψεως της αυτής επικαλείται και την απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων υπ΄αριθ. 1041/83 (υπόθεση Angelini κατά Σουηδίας, Decisions et Rapports 51/1983.
Ως γνωστόν η τελευταία αυτή απόφαση της Ευρωπ. Επιτροπής Ανθρ. Δικαιωμάτων (η οποία μεταγενεστέρως συνεχωνεύθη με το Ευρωπ. Δικ/ριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων) απορρίπτει προσφυγή Σουηδού πολίτου – αθέου, δια της οποίας ζητούσε την καταδίκη της Σουηδίας, διότι απήλλασε από το μάθημα των θρησκευτικών μόνον τους αλλοθρήσκους και όχι τους αθέους.

Η υπόθεση έχει ως εξής.

Παλαιότερον (μέχρι 31.7.1999) το μάθημα των θρησκευτικών εδιδάσκετο υπό δύο χωριστές μορφές: Ήτοι ένα μάθημα θρησκευτικών δια τους ανήκοντες εις την επίσημη – κρατική (Χριστιανική - Ευαγγελική – Λουθηρανή) Εκκλησία (δια τους οποίους, το μάθημα των θρησκευτικών προβλέπεται ως υποχρεωτικό ευθέως υπό του ιδίου του Συντάγματος) και ένα μάθημα φιλοσοφίας δια τους μη ανήκοντας εις την επίσημη – κρατική Εκκλησία. Από 1.8.1999 οι δύο μορφές του μαθήματος ενώθηκαν εις μίαν, η οποία περιελάμβανε την διδασκαλία της επισήμου- κρατικής χριστιανικής θρησκείας και επίσης κάποια στοιχεία των άλλων ευρύτερα γνωστών θρησκειών.
Δικαίωμα απαλλαγής από το μάθημα δεν προεβλέπετο κατ΄αρχήν διά κανέναν μαθητήν. Εν τούτοις ο νόμος ανέφερε, ότι οι γονείς των μη ανηκόντων εις την επίσημη κρατική Εκκλησία μαθητών εδικαιούντο να ζητήσουν διά τα τέκνα τους μόνον μερικήν απαλλαγήν απο το μάθημα των θρησκευτικών και όχι ολικήν και μόνον δι΄όποια τμήματα της ύλης του μαθήματος απεδείκνυαν με έγκυρα στοιχεία, ότι τους προσηλυτίζουν εις μίαν άλλην θρησκείαν ή εις μίαν άλλη φιλοσοφία.
Οι προσφεύγοντες ισχυρίσθησαν, ότι είναι πρακτικώς αδύνατον, να παρακολουθούν διηνεκώς το τι διδάσκονται καθ΄ημέραν τα τέκνα τους εις το μάθημα των θρησκευτικών και να απομονώνουν εκάστοτε, τα σημεία (τα οποία θεωρούν ότι τους
προσηλυτίζουν εις μίαν άλλην θρησκείαν ή φιλοσοφίαν) και εν συνεχεία να ζητούν μερική απαλλαγή από τα σημεία μόνον αυτά, να υποχρεούνται δε, να παρακολουθούν το υπόλοιπο μάθημα.
Η υπόθεση όμως δεν τελείώνει εδώ, καθ΄όσον πιθανόν η αίτηση μερικής απαλλαγής να μην εγένετο δεκτή και να απερρίπτετο, καθ όσον ο νορβηγικός νόμος προβλέπει περαιτέρω, ότι επί τοιαύτης περιπτώσεως ο διδάσκαλος υποχρεούται, να ευρίσκει λύσεις διευκολύνουσες/συμβιβάζουσες διαφορετικές διδασκαλίες επί του ιδίου μαθήματος.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έκανε δεκτό το αίτημα τους αυτό και υπεχρέωσε την Νορβηγία, να χορηγεί αποκλειστικώς και μόνον εις τους αλλοθρήσκους μαθητάς ολική και όχι μερική απαλλαγή (όχι όμως και εις τους ομοθρήσκους ή τους αθέους κατά τα προαναφερόμενα).
Είναι χαρακτηριστικόν, ότι η σχολιαζόμενη απόφαση αναφέρει περαιτέρω, ότι οι γονείς των αλλοθρήσκων μαθητών καλούμενοι να αιτιολογήσουν (κατά τα προβλεπόμενα υπό του νορβηγικού νόμου περί εκπαιδεύσεως του 1998), διά ποίον λόγον ζητούν την μερική απαλλαγή, πιθανόν να υποχρεούνται, να αποκαλύψουν «λεπτομερείς πληροφορίες» περί των θρησκευτικών ή φιλοσοφικών τους πεποιθήσεων οπότε έχουμε ενδεχομένως παραβίαση του ιδιωτικού τους βίου. Όμως τοιαύτη παράβαση (κατά την άποψη του Δικαστηρίου) υπάρχει όχι εις πάσαν περίπτωση (π.χ. όχι εάν οι γονείς ζητούντες απαλλαγήν διά τα τέκνα τους δηλώσουν απλώς αλλόθρησκοι), αλλά μόνον εάν υποχρεωθούν να αποκαλύψουν λεπτομερείς πληροφορίες περί των θρησκευτικών τους πεποιθήσεων. Και πράγματι ο νορβηγικός νόμος περί εκπαιδεύσεως του 1998 τους υποχρεώνει όχι να δηλώσουν απλώς αλλόθρησκοι αλλά να αποκαλύψουν πλήθος λεπτομερειών περί των θρησκευτικών τους πεποιθήσεων, οπότε πράγματι έχουμε εδώ παραβίαση του ιδιωτικού τους βίου.
Δεν δέχεται δηλ. η σχολιαζόμενη απόφαση σε κανένα σημείο της, ότι απαλλαγή δικαιούται να ζητήσει οποιοσδήποτε μαθητής (ακόμη και ομόθρησκος). Δικαιούται μόνον ο αλλόθρησκος και κανένας άλλος.

Μικρό απόσπασμα έρευνας του κ. Γεωργίου Κρίππα (Διδάκτορα Συνταγματικού Δικαίου και καθηγητή στο ελεύθερο πανεπιστήμιο).
Ο κ. Γ. ΚΡΙΠΠΑΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΕ ΤΗΝ ΠΑΡΑΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ. ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΜΕ ΣΥΝΤΟΜΑ ΤΟ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟ ΤΟΥ ΠΟΝΗΜΑ.
Δείτε και:
Ο ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΚΑΙ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ - (Β΄ΜΕΡΟΣ)