Η αποφράς ημέρα του Χερίζ Νταγ [21 Ιουνίου 1921]

Σοφία Παπαδοπούλου-Σταμπουλίδη: Ο Τοπάλ Οσμάν με τους τσέτες του, αφού σκόρπισε τον όλεθρο στο Χατζήμπεη, έφθασε και περικύκλωσε το χωριό Χερίζ Νταγ, λίγο πριν από το σούρουπο της 21ης Ιουνίου 1921.

Αιχμαλώτισε όσους δεν πρόλαβαν να φύγουν, γύρω στους 180 κατοίκους. Τους συγκέντρωσαν στα δυο πηγάδια. Τους άνδρες τους κατάσφαξαν άγρια, τις δε γυναίκες, αφού τις βίασαν, τις έριξαν ζωντανές με τα παιδιά τους στα δυο πηγάδια.

Τις νέες γυναίκες τις έστειλαν εξορία στη Σεβάστεια, τη Μαλάτεια, την Τοκάτη και στο Χαρπούτ. Υπέβαλαν και τις γριές και τους γέρους που δεν μπόρεσαν να φύγουν σε φοβερά βασανιστήρια. Τους χτυπούσαν με τα μαστίγια και τους υποκόπανους των όπλων και τους οδηγούσαν από σπίτι σε σπίτι για να τους υποδείξουν κρυμμένους θησαυρούς, κοσμήματα, και πολύτιμα πράγματα.

Γυναίκες γριές γυμνώθηκαν ολότελα και τις ρωτούσαν: «Πού είναι οι κόρες σας και οι νύφες σας;».

Τις έβαζαν μέσα σε μεγάλα τσουβάλια και έριχναν μέσα γάτες. Τις χτυπούσαν με ξύλα και οι γάτες ξέσχιζαν τις σάρκες των γυναικών.

Άλλες πάλι τις γονάτιζαν και περνούσαν στο σώμα τους επάνω μεγάλα ξύλινα κοφίνια που από τις χαραμάδες τους με μαχαίρια τις κατακρεουργούσαν. Δεν άντεχαν και μαρτυρούσαν τη θέση εκείνων που είχαν καταφύγει σε κρύπτες, όπως ήταν τα ταβάνια των σπιτιών και σπήλαια γύρω από το χωριό.

Οι τσέτες βλέποντας τα μεγάλα ζώα, βόδια και άλογα, να τρέχουν τρομαγμένα, τα πυροβολούσαν και τα σκότωναν, γεμίζοντας τους δρόμους και τις αυλές με ογκώδη πτώματα. Έψαξαν όλα τα σπίτια, τα υπόστεγα, τις αποθήκες. Πήραν ό,τι πολύτιμο βρήκαν και τα άλλα τα κατέστρεψαν και τα πυρπόλησαν. Ρίχτηκαν κατόπιν στην εκκλησία. Πήραν ό,τι πολύτιμο βρήκαν, βεβήλωσαν τις εικόνες, τις κατακερμάτισαν, ξέσχισαν τα ιερά βιβλία και συνέτριψαν τις κανδήλες, τα μανουάλια, τα εξαπτέρυγα και τους πολυέλαιους.

Ακόμη και τάφους άνοιξαν, νομίζοντας ότι υπάρχει κρυμμένος θησαυρός.

Αλλά και η τύχη όσων κρύφτηκαν με τα παιδιά τους στα γειτονικά δάση και σπήλαια δεν ήταν καλύτερη. Κατατρεγμένοι και νηστικοί, ιδίως οι δυστυχισμένες μητέρες έβλεπαν με σπαραγμό ψυχής να πεθαίνουν τα μωρά τους στις κούνιες τους και τα μικρά παιδιά ενός και δύο ετών να ξεψυχούν στα χέρια τους, ανήμπορες να προσφέρουν οποιαδήποτε βοήθεια, αφού και οι ίδιες αντιμετώπιζαν το φάσμα του θανάτου.

 Πηγή: (Αναστάσιος Λ. Σταμπολίδης, Βατόλακκος: Οι ρίζες μας, εκδ. Ινφογνώμων.), Pontos-News