Γιώργος Ν. Παπαθανασόπουλος, Η ζωή του Χριστιανού στην εποχή της παγκοσμιοποίησης

Η ζωή του Χριστιανού στην εποχή της παγκοσμιοποίησης

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

            Η ζωή του Χριστιανού σε κάθε εποχή είναι δύσκολη και γεμάτη θλίψεις. Το είπε ο Κύριος: «Εν τω κόσμω θλίψιν έξετε, αλλά θαρσείτε, εγώ νενίκηκα τον κόσμον» (Ιωαν. ιστ΄ 33). Και ο Απόστολος Παύλος συνιστά στους Ρωμαίους και σε όλους τους Χριστιανούς να υπομένουν τις θλίψεις (Ρωμ. ιβ΄ 12). Θλίψεις λοιπόν, διωγμούς  και δοκιμασίες γνώρισαν οι Χριστιανοί σε όλες τις εποχές, όμως η εποχή μας, εποχή της παγκοσμιοποίησης, έχει τις ιδιαιτερότητές της, σε σχέση με τις προηγούμενες.

             Τη σύγχρονη κοινωνία ο Ορθόδοξος Αμερικανός καθηγητής Φιλοσοφίας της Ιατρικής Τρίστραμ Ένγκελχαρντ την χαρακτηρίζει «μεταχριστιανική και νεοπαγανιστική» ( Η. Tristram Engelhardt, Jr «Τα θεμέλια της Βιοηθικής – Μια Χριστιανική θεώρηση», Εκδ. Αρμός, Αθήνα, 2007, σελ. 470). Και προσθέτει:

            «Οι Χριστιανοί θα χρειαστεί να μάθουν να ζουν χριστιανικά σ΄ ένα κόσμο που γίνεται όλο και πιο εχθρικός προς τον δικό τους τρόπο ζωής. Δεν είναι μόνον ότι ο Χριστιανισμός αποκαθηλώνεται και αμφισβητούνται οι παραδοσιακές κοινωνικές δομές… Η Ορθοδοξία βρίσκεται περικυκλωμένη από μια κουλτούρα, η οποία, ακόμη κι όταν είναι κατ’ επίφασιν χριστιανική, είναι παγανιστική… Η σύγχρονη νέο-ειδωλολατρία είναι κατά τρόπο συγκεκριμένο και συνειδητό μεταχριστιανική. Θέλει να παραμερίσει την Ορθοδοξία. Έτσι οι Χριστιανοί βρίσκονται σε μια κοινωνία που τείνει να εντάξει τους ίδιους και τα παιδιά τους σε ένα κοσμοπολίτικο ήθος, που επηρεάζει όλους τους τομείς της ζωής. Όταν αντιστέκονται, θεωρούνται <δυσανεκτικοί>, ακραίοι και αντίθετοι με τον πυρήνα αξιών που διαμορφώνουν την κυρίαρχη κουλτούρα».

            Στην Ελλάδα φορέας του πνεύματος της παγκοσμιοποίησης είναι ο «σημιτισμός», η ιδεολογία που εισήγαγε ο πρ. πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης. Την ονομάζει «εκσυγχρονισμό» και την καταγράφει στο βιβλίο του «Πολιτική για μια δημιουργική Ελλάδα» (Έκδ. Πόλις, Αθήνα,2005). Επιδίωξε να τον περάσει και σε σημαντικό βαθμό το πέτυχε σε πολλούς  τομείς, και ιδιαίτερα στους πιο ευαίσθητους, όπως είναι η Παιδεία, η σχέση της Ορθοδοξίας με την κοινωνία, τα ζητήματα της ηθικής και της βιοηθικής. Γράφει στο αναφερθέν βιβλιο του:

            «Το ζήτημα για να ηττηθούν οι συντηρητικές νοοτροπίες είναι η δυνατότητα των προοδευτικών δυνάμεων να διατυπώσουν τα προβλήματα της παγκοσμιοποίησης με οικουμενικούς όρους και όχι στενά ελληνικούς. Να περιγράψουν δηλαδή τις αγωνίες της νέας εποχής με κώδικες που αναφέρονται σε οικουμενικές αξίες. Να δείξουν το δρόμο της αντιμετώπισης των προβλημάτων στην πολυεπίπεδη σημερινή πραγματικότητα» (σελ. 551). Με άλλα λόγια κατάργηση κάθε ελληνικής αξίας και προώθηση των επιβαλλομένων από τους ισχυρούς της Γης  ως « οικουμενικών αξιών», όπως είναι λ.χ. ο κοσμοπολιτισμός, ο γάμος των ομοφύλων, η κατάργηση της παραδοσιακής οικογένειας, η θανάτωση εμβρύων και ανήμπορων γερόντων… Και βεβαίως τίθεται το ερώτημα αν ο κ. Σημίτης θεωρεί ότι η Παράδοση της Εκκλησίας μας δεν είναι οικουμενική, όπως επίσης ότι είναι περιττή για την ανθρωπότητα η διαχρονική ελληνική γραμματεία. 

            Επί της απορρόφησης της εθνικής ταυτότητας στην παγκοσμιοποίηση, την οποία δεν την θεωρεί μόνο ως μια πραγματικότητα, αλλά την εξιδανικεύει, ο κ. Σημίτης σε άλλο σημείο του ιδίου βιβλίου του γράφει:

            «Η σημερινή εποχή της παγκοσμιοποίησης επιβάλλει να σκεφτόμαστε τον πολιτισμό με κριτήρια τις πανανθρώπινες ανάγκες, δηλαδή οικουμενικά. Και αυτή η διάσταση της παγκοσμιοποίησης, η διάσταση της οικουμενικότητας, μια διάσταση που πάντοτε έκανε σημαία του ο ουμανισμός και η δημοκρατική Αριστερά, είναι θετική, απελευθερωτική, προοδευτική» (Σελ. 623. Σημ. Οι υπογραμμίσεις του υπογράφοντος το άρθρο). Η νοοτροπία αυτή του κοσμοπολιτισμού έχει επίδραση σε όλους τους τομείς της πνευματικής και κοινωνικής ζωής των Ελλήνων. Αποτέλεσμα, όταν μιλάει κάποιος για Πατρίδα, Ορθοδοξία, Οικογένεια, για διαχρονικές δηλαδή Αξίες να θεωρείται οπισθοδρομικός.  

            Στην αρχή η παγκοσμιοποίηση παρουσιάστηκε ότι διευκολύνει την ελεύθερη ανταλλαγή αγαθών και υπηρεσιών σε όλο τον κόσμο. Αποδεικνύεται όμως στην πράξη ότι είναι μια ιδεολογία, που εκφράζει  τον ιδεολογικό ιμπεριαλισμό των Δυτικών ισχυρών κρατών της Γης.

            Μετά την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού επικρατεί απολύτως η οικονομία της αγοράς. Στο οικονομικό πεδίο οι λεγόμενες «σοσιαλιστικές», «προοδευτικές», «αριστερές» ή «εκσυγχρονιστικές» κυβερνήσεις δεν διαφέρουν σε τίποτε πλέον από τις χαρακτηριζόμενες «συντηρητικές», «φιλελεύθερες», ή «κεντροδεξιές κυβερνήσεις». Είναι οι παγκόσμιοι οικονομικοί παράγοντες και οι άτεγκτες και με νοοτροπία γερακιού αγορές που επιβάλλουν τη διαχείριση των οικονομικών στην κάθε κυβέρνηση.  Η διαφορά των «προοδευτικών» κυβερνήσεων από τις «συντηρητικές» είναι μόνο στο ότι βλέπουν τη ζωή, τον άνθρωπο και την κοινωνία με ηδονιστικό και ωφελιμιστικό τρόπο και στο ότι ακολουθούν πολιτική που περιθωριοποιεί την Εκκλησία και επιβάλλει την αθεΐα. Όμως και αυτή η διαφορά τείνει να εκλείψει, αφού και οι «συντηρητικοί» πολιτικοί προσχωρούν πλέον στις περί Εκκλησίας, Ηθικής και Βιοηθικής αντιλήψεις των «προοδευτικών». Στην Ελλάδα λ.χ. προωθείται από τη «συντηρητική» κυβέρνηση η επέκταση του συμφώνου συμβίωσης στους ομοφυλόφιλους και ο νόμος για την γενετική τεχνολογία εξυπηρετεί ανεξέλεγκτα την εμπορευματοποίηση της αρχής της ζωής ….

            Το κίνημα του «εκσυγχρονισμού» στα εθνικά, ηθικά, κοινωνικά και βιοηθικά ζητήματα, ως χειραγωγός προς την ιδεολογία της παγκοσμιοποίησης, φυσικά δεν είναι  ελληνικό φαινόμενο. Η πίεση ασκείται  σε όλες τις λεγόμενες χριστιανικές χώρες της Δύσης να αλλάξουν τους Νόμους τους, που αφορούν στην οικογένεια, στη σχέση των δύο φύλων, στη γέννηση και στον θάνατο του ανθρώπου και να καταργηθούν τα φυσικά και ηθικά δεδομένα, ανεξάρτητα από τις επιπτώσεις που έχει αυτή η κατάργηση. Ο «εκσυγχρονισμός» μόνο γκρεμίζει, δεν  έχει καμία θετική πρόταση. Στην παραζάλη του εωσφορικού εγωισμού οι επιπτώσεις παραγνωρίζονται και οι προτλασεις ξεχνιούνται... Οι αντιδράσεις βεβαίως στην δημιουργούμενη κατάσταση δεν λείπουν. Λ.χ. αντίδραση στα μεγάλα απρόσωπα πολιτικά σύνολα είναι τα εθνικιστικά κινήματα και οι αποσχιστικές τάσεις εθνοτήτων και αντίδραση στην βίαιη περιθωριοποίηση του Χριστιανισμού στις Δυτικές κοινωνίες η αύξηση της δυναμικής παρουσίας του Ισλάμ σ’ αυτές και η διείσδυση απάνθρωπων σεκτών. Επίσης σε κράτη, λοπως η Γαλλία, η Ισπανία και η Ιταλία, έχουν δημιουργηθεί ισχυροί κοινωνικοί πυρήνες, που αντιδρούν στην επιχείρηση κατάργησης της παραδοσιακής οικογένειας και στις δολοφονίες των εμβρύων. Δυστυχώς στην Ελλάδα οι πυρήνες αντίδρασης ελιναι λίγοι και χωρίς στεντόρια φωνή και η Εκκλησία αντιδρά με μόνο αποστολή Εγκυκλίων...

           

            Η δικιά μας η ζωή σ’ αυτή την απάνθρωπη  ιδεολογική καταιγίδα που ζούμε πώς μπορεί να διαμορφωθεί;

Πρώτον να έχουμε ακλόνητη και ζέουσα Πίστη. Χωρίς Πίστη στον νικητή του θανάτου Θεάνθρωπο Ιησού είμαστε ένα φτερό στον θυελλώδη άνεμο.

Δεύτερον να έχουμε αγάπη στον Θεό και στον συνάνθρωπο. Αγάπη που « πάντα στέγει,  πάντα ελπίζει, πάντα υπομένει». (Κορ.Α΄ ιγ΄ 7).

Τρίτον να είμαστε έτοιμοι για την μαρτυρία και το μαρτύριο μας ενώπιον «ηγεμόνων και βασιλέων» (Μαρκ. ιγ΄ 9). Είναι συγκλονιστικό το παράδειγμα των νέων Χριστιανών μαρτύρων στη Συρία και στο Ιράκ. Όταν βρέθηκαν από τους ισλαμιστές μπρος στο δίλημμα να αλλαξοπιστήσουν ή να πεθάνουν προτίμησαν τον θάνατο από το να ασπαστούν το Ισλάμ. Μαρτυρία είναι κάθε πράξη που κηρύσσει Χριστό, Εσταυρωμένο και Αναστημένο.

            Τέταρτο είναι η άμυνα και η προάσπιση της Πίστης μας, των Αρχών μας, της Παράδοσής μας, της Πατρίδας μας. Σαφές παράδειγμα αυτής της άμυνας έναντι της επίθεσης του «εκσυγχρονισμού» ήταν τα δύο συλλαλητήρια της Εκκλησίας για τις ταυτότητες, που αν και πολεμήθηκαν από την εκσυγχρονιστική εξουσία και υπονομεύθηκαν εκ των έσω – γιατί και η Εκκλησία έχει διαβρωθεί από τον εκσυγχρονισμό – ήταν μια πράξη αντίστασης στην αλλοτρίωση της συνείδησής μας, που θέλουν να μας επιβάλλουν.

            Άμυνα είναι η προσευχή, άμυνα είναι να μην βλέπουμε στην τηλεόραση εκπομπές και σίριαλ που δεν ταιριάζουν στο ήθος μας, στην Παράδοσή μας. Άμυνα είναι να μην υποκύπτουμε στον καταναλωτισμό, στα όσα μας επιβάλλει η προπαγάνδα. Άμυνα είναι, παρά τις δυσκολίες, να συνεχίζουμε να ζούμε ως άνθρωποι, και όχι ως ρομπότ.

            Πέμπτο και τελευταίο είναι να μην υπάρχει ημέρα που να μην διδάσκουμε τον συνάνθρωπό μας, να μην μεταλαμπαδεύουμε στους νεότερους τα όσα παραλάβαμε από τους γονείς και παππούδες και γιαγιάδες μας. Και δεν χρειάζεται να είναι κανείς δάσκαλος για να πει δυο λόγια που θα μείνουν στα παιδιά και στα εγγόνια του. Κυρίως το παράδειγμά του μετράει και μιλάει στις ψυχές τους.

            Για να περάσει η παγκοσμιοποίηση καλλιεργούνται διάφοροι μύθοι. Ένας από αυτούς είναι πως αυτή οδηγεί τα κράτη  στην ανάπτυξη, στην ευημερία. Η χώρα μας ζει αυτή την «ευημερία». Όμως και για τις άλλες χώρες, κυρίως τις υπό ανάπτυξη, ο Οσβάλντο Ντε Ριβέρο, πρέσβυς του Περού στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, αποκαλύπτει πως «μετά από πενήντα χρόνια θεωριών και πολιτικών ανάπτυξης το πραγματικό εθνικό εισόδημα σε περισσότερες από 70 χώρες είναι μικρότερο από αυτό που ήταν πριν από 20 χρόνια». ( Oswaldo de Rivero “Le mythe du development”, Ed. Enjeux Planete, Paris, 2003, p.223). Επίσης κατά τον Λάρυ Ρέϊ, καθηγητή κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου του Κεντ, το 20% των πλουσιοτέρων χωρών στον κόσμο διαθέτει το 80% του παγκόσμιου πλούτου, ενώ το 20% των πτωχότερων χωρών κατέχει μόνο το 1%! ( Larry Ray “Globalization and everyday life”, Routledge, London, 2007, p. 143).

            Ο δεύτερος μύθος είναι αυτός της προστασίας του περιβάλλοντος. Οι ΗΠΑ, χώρα που κυρίως προωθεί την παγκοσμιοποίηση, δεν δέχεται να περιορίσει σημαντικά τους ρύπους που εκπέμπει στην ατμόσφαιρα.

            Ο τρίτος μύθος είναι πως η κατάργηση των Χριστιανικών Αρχών και Αξιών οδηγεί τον άνθρωπο στην Ελευθερία, στην Αυτονομία και στην Ευτυχία. Αντίθετα, πρόκειται για υποδούλωση στα πάθη και στα ένστικτα και για απόλυτη εξάρτηση από αυτά, με οδυνηρές συνέπειες για τις ψυχές και τα σώματα των ανθρώπων. Θεμελιώδης Αρχή της Ανθρώπινης Ζωής είναι πως η παραβίαση των φυσικών νόμων και των ηθικών κανόνων προκαλεί φθορά και κινδύνους για τη ζωή τους.      

            Οι άνθρωποι και ειδικότερα οι Χριστιανοί έχουν περάσει πολλές μπόρες στα 2000 χρόνια της παρουσίας τους στη Γη. Τώρα περνούν άλλη μία. Είναι πιο ύπουλη, πιο δόλια από τις προηγούμενες και είναι αποτέλεσμα της λογικοκρατίας, της αυτονόμησης από τον Θεό και του ηδονισμού στη Δύση, κατά τους τελευταίους τρεις αιώνες. Ο δυτικός άνθρωπος είναι αιχμάλωτος των παθών του, αλλά πιστεύει πως έτσι ζει ελεύθερα… Ισχύει αυτό που έγραψε ο Ντοστογιέφσκι στο Ημερολόγιο του: Ο Ορθόδοξος Χριστιανός είναι αμαρτωλός, γεμάτος πάθη και αδυναμίες, αλλά τα ξέρει και τα ομολογεί. Ο Δυτικός άνθρωπος είναι  γεμάτος πάθη και αδυναμίες, αλλά τα βαφτίζει αρετές, τα ανάγει σε κανόνες ζωής και τα επιβάλλει στους άλλους ανθρώπους ως «εκσυγχρονισμό»…

            Λόγω του πάθους του εγωισμού του  ο Δυτικός άνθρωπος δεν ανέχεται διαφοροποιήσεις από τη δική του αντίληψη για τη ζωή. Γι’ αυτό και επιδιώκει να παύσει να υπάρχει  η Ορθόδοξη αντίληψη, ως «παρωχημένη» και «μεσαιωνική». Αυτή είναι μια δυσκολία για τους σημερινούς Ορθοδόξους στην πνευματική άμυνα τους – η Ορθοδοξία έχει μάθει να αμύνεται στο πέρασμα των αιώνων έναντι Ανατολής και Δύσης… Επί πλέον δυσκολία υπάρχει για τους Έλληνες Ορθοδόξους, που είμαστε λίγοι και, κατά την κοσμική αντίληψη, αδύνατοι. Όμως πρέπει, οφείλουμε να αμυνθούμε, και να έχουμε θάρρος και Πίστη στον Χριστό, που μας τονίζει «θαρσείτε, εγώ νενίκηκα τον κόσμον» και ο Ευαγγελιστής Ιωάννης μας διαβεβαιώνει «ότι παν το γεγεννημένον εκ του Θεού νικά τον κόσμον» (Α΄ Ιωαν. ε΄ 4).-               

 Βιβλιογραφία   

-          Αλμπάνης Β. Ευστράτιος «Παγκοσμιοποίηση», Εκδ. Τροχαλία, Αθήνα, 1998.

-          Γκενόν Ρενέ «Η κρίση του σύγχρονου κόσμου», Εκδ. «Δωδώνη», Αθήνα, 1980.

-          Ποια Παγκοσμιοποίηση; Συλλογικός Τόμος, Εκδ. Εξάντας, Αθήνα, 2005.

-          Badre Bertrand, Chalmin Philippe, Tissot Nicolas “La mondialisation a-t-elle une ame? Morale, Spiritualites, et Vie des Affaires”, Economica, Paris, 1998.

-          Brzezinski Zbigniew “The Grand Chessboard – American Primacy and its geostrategic imperatives”, Basic Books, New York, 1997.

-          Engelhardt, Jr, H. Tristram, “The foundation of Christian Bioethics”, Swets & Zeitlinger, Ed. Lisse, 2000. Το 2007 εκδίδεται  στα ελληνικά, από τις εκδόσεις Αρμός.

-          Ferguson Niall “The great degeneration”, Ed. Allen Lane, an imprint Penguin Books, London, 2012.

-          Gigantes Philippe “Εξουσία και απληστία – Μια σύντομη ιστορία του κόσμου”, Εκδ. Α.Α. Λιβάνη, 2004.

-          Giorello Giulio “Di nessuna chiesa – La liberta del laico”, Ed. Cortina Raffaello, Milano, 2005.

-          Iannuzzi Raffaele “I suicidio della modernita”, Ed. Cantagalli, Siena, 2008.

-          Kah H. Gary “En route to global occupation”, Huntington House Publishers, New York, 1992.

-          Leclerc Gerard “La mondialisation culturelle”, PUF, Paris, 2000.

-          Malherbe Michel “Les cultures de l’ humanite”, Editions du Rocher, 2000.

-          Mooney Annabelle and Evans Betsy “Globalization- The key concepts”, Ed. Routledge, London and New York, 2007.

-          O’ Meara Patrick-Mehlinger D. Howard-Krain Matthew “Globalization and the challenges of a New Century”, Indiana University Press, Bloomington, 2000.

-          Ray Larry “Globalization and everyday life”, Routledge, London and New York, 2007.

-          Rivero de Oswaldo “Le mythe du developpement”, Enjeux Planete, Paris, 2003.