Το σωστό, ναι! Ποιο είναι όμως το σωστό;

ΤΟ ΣΩΣΤΟ, ΝΑΙ! ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΟΜΩΣ ΤΟ ΣΩΣΤΟ;

Πρωτοπρ. Γεώργιος  Δορμπαράκης -Ακολουθείν

Πρίν ἀπό λίγο σχετικά καιρό, ψάχνοντας στό ραδιόφωνο τήν εὕρεση κάποιου σταθμοῦ, συντονίσθηκα καί μέ κάποιον ἀπό τούς πάμπολλους μικρούς ἰδιωτικούς σταθμούς, ὅπου καί παρέμεινα λίγο, γιατί μοῦ κίνησαν τήν περιέργεια τά λόγια κάποιας νεαρῆς δημοσιογράφου. ᾽Απευθυνόταν στούς νέους τῆς ἡλικίας της καί τούς προέτρεπε νά μήν ἀκολουθοῦν ἄκριτα αὐτά πού οἱ μεγάλοι τούς λένε, ἀλλά νά τά θέτουν ὑπό τήν κρίση τους, γιά νά ἀποφασίσουν ἐκεῖνοι ἄν πρέπει ἤ ὄχι νά τά ἀποδεχθοῦν. ῎Ελεγε μάλιστα ἐπί λέξει: ῾Δέν ἔχει σημασία ποιός μᾶς λέει νά κάνουμε κάτι, ἄν εἶναι μεγάλος, μορφωμένος ἤ ὄχι. ᾽Εκεῖνο πού ἔχει σημασία εἶναι ἄν αὐτό πού μᾶς λέει εἶναι τό σωστό. Καί σωστό εἶναι αὐτό πού ἀρέσει στόν καθένα᾽.

῎Εχουμε τήν ἐντύπωση ὅτι πρέπει νά μείνουμε λίγο στά λόγια αὐτά, γιατί περιέχουν κάποια ἀλήθεια, ἀναμειγμένη ὅμως μέ πολλή πλάνη. ᾽Ηχοῦν δηλαδή τά συγκεκριμένα λόγια ὡς σύνθημα, πού ἄν γίνει ἀποδεκτό, κλονίζει τά θεμέλια κάθε ἀξίας στή ζωή καί κάθε παραδοσιακῆς πεποιθήσεως.

Καί κατά πρῶτον: Ποιά ἡ ἀλήθεια στήν προτροπή τῆς νεαρῆς παρουσιάστριας; Τό γεγονός ἀσφαλῶς νά μήν εἴμαστε εὔπιστοι – γενικεύουμε τήν ἀναφορά της - ἀλλά νά ἐλέγχουμε πάντοτε ἄν αὐτό πού μᾶς σερβίρουν εἴτε ὡς λόγο εἴτε ὡς ὁτιδήποτε ἄλλο εἶναι τό σωστό. Μέ ἄλλα λόγια ὄντως χρειάζεται ὁ ἄνθρωπος, καί μάλιστα ὁ νέος – αὐτόν κυρίως ἔχουν στόχο οἱ πάντες –, νά βρίσκεται σέ κατάσταση ἑτοιμότητος καί ἐγρηγόρσεως, ὥστε νά μή γίνεται πιόνι στά χέρια κανενός ἐπιτηδείου.

Ἡ ἑτοιμότητα καί ἐγρήγορση αὐτή ἰδιαιτέρως κρίνεται στήν ἐποχή μας ἀπολύτως ἀπαραίτητη, δεδομένου ὅτι ὅλοι διαπιστώνουμε πώς μᾶς περικυκλώνουν πολλές φορές συμφέροντα καί δυνάμεις τέτοιες, οἱ ὁποῖες ἀποσκοποῦν στό νά μᾶς κάνουν ἁπλούς ὀπαδούς, μάζα χωρίς κρίση, μέ ἀπώτερο στόχο νά γίνουμε μέσα πρός πραγματοποίηση τῶν δικῶν τους σκοτεινῶν ἐπιδιώξεων. Κατά κόρον μάλιστα ἀκούγεται στίς ἡμέρες μας ὅτι ἔχει χαθεῖ ἡ ἁπλότητα καί ἡ ἀγαθωσύνη ἀπό τίς καρδιές τῶν ἀνθρώπων κι ἔχει περισσεύσει ἡ ὑποκρισία καί ἡ κακία, κατά συνέπεια δέν πρέπει κανείς εὔκολα νά ἀκολουθεῖ κάποιον ἤ κάτι πού ἐξωτερικά φαίνεται ὅτι τόν γοητεύει.

Τέτοια συμφέροντα καί τέτοιες δυνάμεις μέ σκοτεινές ἐπιδιώξεις, δηλαδή ἐπιδιώξεις πού καλύπτονται μέ προσωπεῖο καλωσύνης, μπορεῖ νά ἔχουν οἱ διάφορες αἱρέσεις πού ἔχουν κατακλύσει καί τήν πατρίδα μας, οἱ ἀποκρυφιστικές ὀργανώσεις πού παραπλανοῦν τούς ἀφελεῖς μέ συνθήματα γοητευτικά, οἱ μασονικές στοές, πολλές φορές δέ καί  διάφορες πολιτικές παρατάξεις. Εἶναι λοιπόν σωστό καί ἀναγκαῖο γιά τήν ἀκεραιότητά μας ὡς ἀνθρώπων νά ἀντιδροῦμε σ᾽ αὐτά πού μᾶς διακηρύσσουν, γιά τούς ἐπίγειους παραδείσους πού μᾶς ὑπόσχονται, καί νά θέτουμε τά λεγόμενα καί τίς ὑποσχέσεις τους κάτω ἀπό τήν κρίση μας.

῎Αν ὅμως εἶναι ὀρθό νά κρίνει κανείς τά πράγματα μέ τό κριτήριο τοῦ σωστοῦ, δέν εἶναι καθόλου εὔκολο στό νά προσδιορίσει καί τό περιεχόμενό του. ῾Υπάρχει ὁ κίνδυνος δηλαδή ὁ καθένας νά δίνει καί τόν δικό του ὁρισμό στό τό τί εἶναι σωστό, ἄρα ὅλοι νά νομίζουν ὅτι σκέπτονται καί δροῦν σωστά, καί ὅμως νά βρίσκονται στήν πλάνη. Στόν κίνδυνο αὐτόν ἀκριβῶς ἔπεσε καί ἡ νεαρή παρουσιάστρια, μέ τήν ὁποία ξεκινήσαμε. ᾽Αποπειράθηκε νά προσδιορίσει τήν ἔννοια τοῦ σωστοῦ καί οὐσιαστικά τήν κατήργησε. Καί τοῦτο γιατί γκρέμισε κάθε ἰδέα συλλογικότητος καί ἀντικειμενικότητος τοῦ σωστοῦ. ῾῎Εδεσε᾽ τό σωστό μόνο μέ τίς ὀρέξεις καί τίς ἐπιθυμίες τοῦ καθενός: ῾Σωστό εἶναι ὅ,τι ἀρέσει στόν καθένα᾽ ἰσχυρίσθηκε.

῎Ετσι σωστό βαφτίστηκε μόνο τό ὑποκειμενικό, αὐτό πού ἐξαρτᾶται ἀπό τό περιεχόμενο τῆς ψυχῆς καί τῆς καρδιᾶς τοῦ ἀτόμου. Οὐσιαστικά, ἐδῶ βρισκόμαστε στήν ἐπαναφορά τῆς πεποιθήσεως τῶν σοφιστῶν τῆς ἀρχαίας ῾Ελλάδος, οἱ ὁποῖοι ἐκφράζουν τήν παρακμή καί τήν ἐκτροπή τῆς ἀρχαιοελληνικῆς φιλοσοφίας, μέ τό ῾πάντων χρημάτων μέτρον ἄνθρωπος᾽. Γιά ὅλα τά πράγματα μέτρο καί κριτήριο εἶναι ὁ κάθε ἄνθρωπος. Μέ τόν τρόπο αὐτόν εἶναι εὐνόητο ὅτι καταργεῖται κάθε ἀντικειμενική ἀξία, κάθε ἀλήθεια πού διεκδικεῖ κάποια καθολικότητα στή ζωή: ὁ καθένας γίνεται καί ἕνας μικρός θεός.

῎Αν ὅμως τό περιεχόμενο τῆς ψυχῆς μου εἶναι βρώμικο καί πονηρό, ἡ ἔννοια τοῦ σωστοῦ γιά μένα δέν θά χρωματιστεῖ ἀνάλογα; Πῶς θά πεισθεῖ ἕνας ἐγκληματίας πού ἔχει πωρωθεῖ ἐσωτερικά ὅτι τό νά σκοτώνει δέν εἶναι σωστό; Πῶς θά πεισθεῖ ἕνας κλέφτης ὅτι τό νά κλέβει δέν τόν δικαιώνει; Καί μάλιστα ὅταν τείνουμε ὡς ἄνθρωποι νά ντύνουμε καί ἰδεολογικά τίς ἐπιθυμίες καί τά πάθη μας; ῞Ωστε τό νά χρησιμοποιεῖ κανείς ὡς μέτρο τοῦ ὀρθοῦ καί σωστοῦ τίς ὀρέξεις του, εἶναι κάτι τό πολύ ἐπικίνδυνο καί ἐπισφαλές. Στήν πραγματικότητα δυναμιτίζει, ὅπως εἴπαμε, κάθε κοινωνική ἀξία, κάθε ἔννοια συλλογικότητος στή ζωή, ἄρα τήν ἴδια τή ζωή, ἀφοῦ αὐτή ἀναντίρρητα ἔχει κοινωνικό χαρακτήρα.

Τί περιεχόμενο λοιπόν θά δίναμε στήν ἔννοια τοῦ σωστοῦ; Τί θά λέγαμε ὡς ἀντίρρηση στά λόγια τῆς νεαρῆς, ἡ ὁποία πιθανόν ἐξέφραζε κάτι πού δέν τό εἶχε πολυσκεφθεῖ; Μά τί ἄλλο ἀπό τόν αἰώνιο λόγο τοῦ Θεοῦ! Σωστό δηλαδή δέν μπορεῖ κανείς νά θέσει ἄλλο, ἄν μάλιστα εἶναι χριστιανός, ἀπό τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Τοῦ Θεοῦ πού φανερώθηκε στό πρόσωπο τοῦ ᾽Ιησοῦ Χριστοῦ. ῎Ετσι ἡ πρόταση τῆς παρουσιάστριας, γιά ἕναν πιστό, θά ἔπαιρνε τήν ἑξῆς μορφή: ῾Νά κρίνουμε πάντοτε τά πράγματα,  ἄν εἶναι σωστά. Καί σωστό εἶναι αὐτό πού πού συμφωνεῖ μέ τό θέλημα τοῦ Χριστοῦ᾽.

Αὐτό σημαίνει ὅτι τό ῾μέτρον πάντων ἄνθρωπος᾽ ἀντικαθίσταται, ὅπως ἔχει πεῖ καίρια ἐδῶ καί πολύ καιρό ὁ μεγάλος Σέρβος θεολόγος τῆς σύγχρονης ἐποχῆς ὅσιος ᾽Ιουστίνος Πόποβιτς, μέ τό ῾μέτρον πάντων ὁ Θεάνθρωπος᾽. Μόνον ὅ,τι τελεῖ σέ σχέση μέ τόν Χριστό εἶναι καί τό ὀρθό, ἄρα καί τό σωστό καί τό ἀναγκαῖο στή ζωή. Διαφορετικά, δέρνουμε τόν ἀέρα καί ὑποδουλωνόμαστε  σέ ἰδεολογίες πού ἔχουν δαιμονικές τίς ἐπιρροές.

Οἱ παραπάνω ἐπισημάνσεις πρέπει νά μᾶς προβληματίσουν. Διότι ὅλοι μας, μικροί καί μεγάλοι, ἔχουμε διαποτιστεῖ μέ τή νοοτροπία τοῦ ῾ἔτσι μ᾽ ἀρέσει᾽. Γι᾽ αὐτό καί ἰδιαιτέρως ὅσοι ἀσχολούμαστε μέ τήν ἀγωγή – γονεῖς, δάσκαλοι, κληρικοί – θά πρέπει νά ἐμφυσήσουμε στά παιδιά μας αὐτό τό σύνθημα-πρόταση ζωῆς: Κρίνετε τά πάντα γύρω σας καί μέσα σας μέ τό κριτήριο πού λέγεται Χριστός. Εἶναι ἡ μόνη ἀλήθεια πού θά ἐπιβεβαιώνεται πάντοτε σέ ὅλα τά χρόνια τῆς ζωῆς. Προϋπόθεση ὅμως σ᾽αυτό: πρῶτοι ἐμεῖς νά τό ἔχουμε ἐνστερνιστεῖ καί νά τό ζοῦμε.